Adiantum stopowate (Adiantum pedatum), nazywane też adiantum stopowe i niekropień stopowate, to niewielka paproć z rodziny orliczkowatych (Pteridaceae). Roślina pochodzi z wilgotnych lasów Ameryki Północnej, ale jest też spotykana w innych rejonach świata i uprawiana w ogrodach.
Adiantum stopowate może dorastać do ok. 40-50/70 cm wysokości. Duże, złożone, pierzaste liście w górnej części przewieszają się na zewnątrz i układają dachówkowo jedne nad drugimi, tworząc gęstą, ażurową kopułę. Dzięki temu roślina przybiera bardzo efektowny, kępiasty, parasolowaty pokrój.
Roślina tworzy cienkie, palczasto rozwidlone, sztywne, mocne, ciemnobrązowe, błyszczące ogonki liściowe, rozwijające jeszcze cieńsze, poziomo rosnące rozgałęzienia. Są one pokryte licznymi, zielonymi listkami ułożonymi na pędach płasko naprzeciwległymi parami. Są one delikatne, wydłużone i mogą posiadać większe lub mniejsze (czasem bardzo minimalne) ząbkowanie.
Paproć wczesną jesienią (IX) tworzy na spodzie liści zarodnie. Przed zimą liście żółkną i zamierają.
Organem podziemnym jest czarne kłącze. Na dobrym stanowisku adiantum rozrasta się za pomocą krótkich, podziemnych rozłogów w okazałe kępy.
Wymagania i uprawa
Adiantum preferuje cieniste lub półcieniste stanowiska i wilgotne, przepuszczalne, próchnicze, najlepiej liściowe gleby o lekko kwaśnym odczynie pH, ale może rosnąć też na wilgotnych, kamiennych ścianach i półkach skalnych.
Adiantum jest dostatecznie mrozoodporne i nie wymaga zimowego okrycia. Ponieważ jednak wcześnie rozpoczyna wiosną wegetację, młode liście mogą zostać uszkodzone przez wiosenne przymrozki, dlatego wczesną wiosną, przed zapowiadanym ochłodzeniem, warto okryć roślinę włókniną.
Adiantum może być rozmnażane przez podział dorosłych kęp, ale też przez wysiew zarodników. Na dobrych stanowiskach roślina daje czasami samosiew.
Zastosowanie
Adiantum stopowate w ogrodzie pięknie prezentuje się jako roślina okrywowa, sadzona w grupach pod drzewami i krzewami. Może być też wykorzystywane jako obwódka rabat i chodników w zacienionych ogrodach naturalistycznych, japońskich i leśnych. Doskonale wygląda także na ocienionych i dostatecznie wilgotnych murkach oraz skalniakach.
Dobrze komponuje się z innymi paprociami, trawami i roślinami cieniolubnymi jak funkie, żurawki czy brunery. Może być też sadzone nad brzegami oczek i zbiorników wodnych. Jego ażurowe, niezwykle dekoracyjne liście mogą też służyć jako doskonały materiał bukieciarski, uzupełniający kompozycje z żywych kwiatów (do suszenia się nie nadają).
Ciekawostki
Liście adiantum są niezwilżalne i nie zatrzymują wody, która po nich spływa, stad nazwa rośliny – niekropień.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: benet2006/CC BY 2.0./Flickr, cultivar413/CC BY 2.0/Flickr, benet2006/CC BY 2.0/Flickr