Streszczenie artykułu
W sezonie grzybowym można spotkać w lesie mnóstwo osób, które z zapałem poszukują pięknych okazów. I nic w tym dziwnego, gdyż zbieranie grzybów potrafi sprawić niesamowitą frajdę oraz radość. Co więcej spacer po lesie ma bardzo korzystny wpływ na dobre samopoczucie. Rodzinny pobyt na świeżym powietrzu w otoczeniu licznych drzew sprzyja zdrowiu. A jeśli przy okazji zbierzemy kosze pełne grzybów, to wówczas po sezonie możemy pozwolić sobie na przyrządzanie wielu przepysznych potraw.
Sezon na grzyby. Kiedy warto iść do lasu na grzybobranie?
Dla każdego grzybiarza zbieranie grzybów jest czymś wyjątkowym. Niestety z atrakcji tej nie można korzystać przez okrągły rok. Kiedy zatem rośnie najwięcej grzybów? Co prawda już wiosną i latem można spotkać w lesie niektóre gatunki, ale to jesień jest najlepsza porą na grzybobranie.
Wiosenne grzyby
Jeśli chodzi o wiosnę, to ta pora roku jest bardzo uboga jadalne grzyby. Wczesną wiosną najczęściej pojawiają się tylko smardze oraz inne okazy z rodziny smardzowatych. Podczas majowego spaceru po lesie można spotkać pierwsze prawdziwki, a zwłaszcza borowika usiatkowanego.
Letnie grzyby
Natomiast w czerwcu lub na początku lipca w lesie pojawiają się pierwsze pieprzniki jadalne zwane powszechnie kurkami. W przeciwieństwie do szlachetnych prawdziwków oraz wielu innych grzybów kapeluszowych, te żółtawe okazy o specyficznym kształcie pojawiają się także w suchsze lata. Dzięki powolnemu wzrostowi i wysokiej odporności na owady, kurki są zdolne przeczekać w ściółce bezdeszczowe okresy.
Jesienne grzyby
Z kolei największy wysyp grzybów ma miejsce zawsze jesienią. Wrzesień oraz październik, to taki czas, kiedy w lesie można spotkać mnóstwo grzybiarzy z koszami pełnymi dorodnych okazów. W tym czasie las obfituje w: podgrzybki brunatne, borowiki szlachetne, koźlarze, maślaki zwyczajne, kanie czubajki, rydze, opieńki miodowe. W zależności od pogody (a przede wszystkim temperatury) grzyby można zbierać jeszcze w listopadzie a czasem nawet w grudniu.
Gdzie szukać grzybów? Pamiętaj o zasadzie: jakie drzewo, taki grzyb
Doświadczeni grzybiarze doskonale wiedzą, że nie każdy czas sprzyja rośnięciu grzybów. Kiedy zatem najlepiej wybrać się na grzybobranie?
Do lasu najlepiej jest wybrać się jesienią, a zwłaszcza po obfitych opadach deszczu. Wiele osób uważa, że grzyby najlepiej rosną nie tylko wtedy, gdy jest wilgotno, lecz także po pełni księżyca. Według nich, to wówczas można liczyć na najlepsze zbiory.
Warto także wiedzieć o tym, że grzyby uwielbiają rosnąc pod drzewami. Ma to związek z mikoryzą, a więc współzależnością pomiędzy strzępkami grzybów, a korzeniami roślin. Jest to symbioza, która zachodzi pomiędzy roślinami i grzybami, a korzyści czerpią obie strony. Grzyby zyskują wytwarzane przez drzewa związki organiczne, a rośliny są zaopatrywane w wytwarzane przez grzyby związki mineralne.
Większość grzybów preferuje stanowiska zacienione, ale niektóre można także znaleźć na łące, na przykład kanię czubajkę. Warto także wiedzieć o tym, ze poszczególne gatunki grzybów rosną w otoczeniu odpowiednich drzew.
Pod jakimi drzewami najczęściej rosną grzyby?
- pod dębami rosną borowiki szlachetne
- pod brzozami rosną koźlarze babka oraz koźlarze pomarańczowożółte
- pod bukami rosną borowiki usiatkowane
- pod grabami rosną koźlarze grabowe
- pod sosnami rosną maślaki zwyczajne i pstre oraz mleczaje rydze
- pod osikami rosną koźlarze czerwone
- pod modrzewiami rosną maślaki
- pod świerkami rosną podgrzybki zajączki
Istnieją także "grzyby wszystkolubne", które doskonale czują w lasach mieszanych. I tak na przykład kurki czy podgrzybki zwyczajne można spotkać w każdym lesie.
Jak zbierać grzyby? Czy lepiej wycinać czy wykręcać z podłoża?
Wiele osób, a zwłaszcza niedoświadczonych w zbieraniu grzybów, często zastanawia się, jak prawidłowo zbierać grzyby. Czy lepiej jest je wycinać czy wykręcać z podłoża? Odpowiadamy!
Jak "wyrywać" grzyby z ziemi?
Otóż zbierając grzyby należy zawsze pamiętać o tym, aby nie niszczyć grzybni. Gdy do tego dojdzie, to już nigdy więcej nie znajdziemy w takim miejscu żadnego okazu. Najlepiej jest wycinać grzyby ostrym nożem tuż przy ziemi. A gdy zachodzi potrzeba sprawdzenia podstawy trzonu, co jest bardzo ważne w przypadku grzybów podobnych do muchomorów, to wówczas znaleziony okaz należy delikatnie wykręcić z podłoża. Bardzo ważne jest również to, aby po wycięciu grzyba miejsce po nim dobrze przykryć ściółką, gdyż wówczas grzybnia nie wysycha.
Do czego zbierać grzyby?
Nie bez znaczenia jest również to, do czego zbieramy grzyby. Nie należy ich wkładać do foliowych torebek, gdyż wówczas parują i zaparzają się. Najlepiej jest zbierać grzyby do kosza z wikliny. Zrywanie ich do reklamówki stwarza doskonałe warunki do rozwoju niepożądanych mikroorganizmów oraz wytworzenia się niebezpiecznych dla zdrowia substancji chemicznych.
Grzyby jadalne a ich walory smakowe, zapachowe oraz odżywcze
Grzyby dzieli się na jadalne, niejadalne oraz trujące. Pierwsze z nich są cenione ze względu na wyjątkowe walory smakowe oraz zapachowe. Co więcej, wbrew obiegowym opiniom i informacjom sprzed lat, grzyby jadalne są bardzo zdrowe i są źródłem cennych składników odżywczych. Zawierają witaminy: z grupy B, C, A, witaminę D oraz witaminę PP; minerały: żelazo, cynk, potas, fosfor, magnez, jod, miedź, mangan.
Co zawierają grzyby?
W grzybach obecne jest również dobrze przyswajalne białko, w którym można znaleźć aminokwasy egzogenne. Z tego też powodu są one często zwane „leśnym mięsem”. Są też źródłem węglowodanów znacznie lepiej przyswajalnych, niż węglowodany roślinne.
Te wyjątkowe, leśne przysmaki są niskokaloryczne, zatem są zalecane dla osób chcących zrzucić zbędne kilogramy. Grzyby posiadają dobroczynny wpływ na zdrowie. Ich spożywanie obniża poziom cholesterolu oraz cukru. Zawierają one w składzie włókna pokarmowe o właściwościach podobnych do błonnika oraz bardzo małą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych. Przeprowadzone badania naukowe udowodniły, ze niektóre gatunki grzybów, na przykład borowik szlachetny posiada działanie antynowotworowe.
Co zrobić z grzybów? Sposoby na przyrządzanie grzybów
Jako źródło pożywienia grzyby są spożywane od kilku tysięcy lat. Ich walory smakowo-zapachowe były cenione już w starożytnej Grecji oraz Egipcie. Co więcej, były one powszechnie wykorzystywane w medycynie ludowej Chin, Japonii oraz Malezji. Do dziś grzyby są niezastąpionym przysmakiem na wielu polskich stołach. Trudno jest sobie wyobrazić Wigilię bez obecności potraw grzybowych na stołach.
Z dodatkiem tych leśnych rarytasów są przyrządzane pierogi, łazanki, krokiety oraz tradycyjna zupa grzybowa. Sprawdzają się one doskonale także jako dodatek do wielu dań obiadowych. Można z nich przyrządzić przepyszny sos grzybowy, który doskonale smakuje z ugotowanymi ziemniakami, ryżem lub kaszą. Grzyby mogą także być składnikiem wielu zapiekanek oraz dań jednogarnkowych. Jedyny w swoim rodzaju ma smak jajecznica ze smażonymi kurkami.
Przepisy na dania z grzybów
▶ Krem z borowików na winie – pyszny przepis na (nie)typową zupę grzybową!
▶ Zupa kurkowa – tak prosta, tak pyszna!
▶ Placki z kurkami – bardzo proste i niesamowicie smaczne!
▶ Dynia hokkaido z kurkami, szałwią i wędzonym serem – pyszny, jesienny obiad
▶ Smażone opieńki – nie bój się ich spróbować!
Jak jeść grzyby?
Przygotowywanie tych pysznych potraw jest możliwe po wstępnej obróbce grzybów. Po przyniesieniu ich z lasu trzeba je zawsze dobrze oczyścić, a później można je wysuszyć lub ugotować w wodzie i zamrozić. Co więcej zebrane w leśnym runie okazy doskonale nadają się do słoików. Można w nich zamknąć grzyby w solance lub marynowane w zalewie octowej. W marynowanej postaci są doskonałą przekąską lub dodatkiem do mięs, koreczków, kanapek oraz sałatek.
Jeśli chodzi o suszenie, to jest to najprostszy oraz najmniej czasochłonny sposób na przechowanie grzybów. Można je ususzyć na słońcu, w piekarniku lub w suszarce do grzybów. Wcześniej należy je dobrze oczyścić oraz pokroić w plastry. Ususzone grzyby najlepiej jest przechowywać w szczelnie zamykanych słojach lub w pojemnikach. W takich warunkach bowiem nie wilgotnieją.
Chcąc zmniejszyć ilość naczyń z suszonymi grzybami można je sproszkować. W takiej postaci zajmują znacznie mniej miejsca oraz są szybsze w gotowaniu. Suszone grzyby doskonale nadają się do farszu naleśników oraz wielu innych potraw.
Kto nie powinien jeść grzybów?
Decydując się na spożywanie grzybów trzeba pamiętać o tym, że tylko gatunki jadalne są bezpieczne dla zdrowia człowieka. Ze względu na ciężkostrawność grzyby nie powinny być spożywane przez małe dzieci. Zastrzeżenia dietetyczne dotyczą również kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Ostrożność w spożywaniu tych aromatycznych rarytasów powinny także zachować starsze osoby, a zwłaszcza takie, które borykają się z dolegliwościami układu pokarmowego oraz chorobami nerek i wątroby.
Własne grzyby? Tak – zaszczep grzybnię i zbieraj "ogrodowe grzyby"
Co prawda grzyby można najczęściej spotkać w lesie, ale mogą one być także obecne w ogrodzie. Ich uprawa "w sztucznych" warunkach ma wielowiekową tradycję. W Europie jest datowana na XVIII wiek. Wówczas to po raz pierwszy we Francji zaczęto uprawiać pieczarkę dwuzarodnikową.
Ogrodowe wrzosowiska oraz trawy na których rosną brzozy, sosny czy świerki, są świetnym miejscem dla uprawy grzybów kapeluszowych. Chcąc rozpocząć hodowlę grzybów w swym ogrodzie warto wyrzucić nie nadające się do konsumpcji odpadki (po czyszczeniu) na podłoże. Istnieje bowiem bardzo duże prawdopodobieństwo, że grzybnia zasiedli glebę.
Jednak znacznie lepsze rezultaty można uzyskać kupując standaryzowaną mieszankę grzybni gatunków jadalnych, takich jak: borowik szlachetny, borowik sosnowy, mleczaj rydz, koźlarz babka, koźlarz pomarańczowoczerwony, maślak zwyczajny, maślak żółty, gąska zielona.
Efekt w postaci własnych grzybów powinien pojawić się po 2-3 latach. Stosować można zarówno w lesie iglastym jak i mieszanym.
Nabytą mieszankę należy wprowadzić do ziemi, najlepiej w okolicy takich gatunków drzew, pod którymi najlepiej rosną. Im wybrany teren bardziej przypomina warunki leśne, tym istnieje większe prawdopodobieństwo, że zbiory będą udane. Do uprawy grzybów najlepsza jest gleba lekka, przepuszczalna, wilgotna oraz bogata pochodzące z rozkładu liści substancje organiczne.
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: GoranJakus / Depositphotos, ivabalk, StefanPribnow, Stefan Schweihofer / Pixabay
Pelargonie 
Prezenty 
Insekty domowe 
Rośliny doniczkowe 
Domowe nalewki 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Kaktusy i sukulenty 
