Borowik szlachetny, prawdziwek | Gdzie znaleźć w lesie? Jak zasadzić w ogrodzie?

Jak wygląda borowik szlachetny?

Borowik szlachetny (Boletus edulis), potocznie nazywany prawdziwkiem, to król polskich lasów – charakteryzuje się intensywnym smakiem i niezwykłym bogactwem aromatów. Prawdziwek ma dość charakterystyczny wygląd, ale trzeba go dobrze poznać, aby nie pomylić z niejadalnym szatanem.

Borowik szlachetny ma kapelusz od średnicy od 6 do 25 cm! Młode osobniki kapelusz mają w kolorze białym, który z czasem przybiera charakterystyczną brązową barwę. Skórka jest sucha, matowa i raczej gładka w dotyku, a sam kapelusz ma kształt kulisty, a z czasem staje się wypukły. Nóżka prawdziwka jest biała, a na jej górze widoczna jest delikatna, biała siateczka. Miąższ jest zwarty, biały i lekko przechodzi w brąz tuż przy skórce, nie przebarwia się po przekrojeniu.

Jak nie pomylić prawdziwka z szatanem?

Szatan to popularne określenie dwóch różnych grzybów: goryczaka żółciowego i borowika szatańskiego.

Najtrudniej jest odróżnić prawdziwka od goryczaka żółciowego, ale na szczęście nie jest on trujący, a jedynie niejadalny ze względu na swój bardzo gorzki smak. To oznacza, że aby go rozpoznać, wystarczy odkroić kawałek i powąchać lub posmakować (dotknąć językiem) – warto to zrobić, jeśli nie mamy pewności, czy mamy prawdziwka, czy goryczaka, zwłaszcza że jeden goryczak wśród całego garnka prawdziwków, skutecznie zepsuje smak całej potrawy. Warto też pamiętać, że goryczak żółciowy ma lekko różowy odcień spodniej części kapelusza.

Trzeba jednak bardzo uważać, żeby przypadkowo nie zebrać borowika szatańskiego, gdyż jest to grzyb trujący, a młode okazy bardzo przypominają prawdziwki, dlatego, gdy nie ma się pewności, to lepiej nie zbierać grzybów i poszukać starszych okazów. Borowik szatański w późniejszej fazie wzrostu ma czerwonawy trzon, który nie występuje u borowika szlachetnego.

Gdzie rośną borowiki? Występowanie prawdziwków  

Borowik szlachetny jest dość powszechnie występującym grzybem, którego można spotkać we wszystkich rodzajach lasów (iglastych, liściastych i mieszanych). Niestety nieprawidłowe zbiory (wyrywanie prawdziwków) oraz akty wandalizmu (niszczenie, rozkopywanie grzybni) prawdziwków jest coraz mniej, ale wciąż można je spotkać w polskich lasach. Najlepiej rośnie w miejscach wilgotnych o znacznym naświetleniu, dlatego często spotkać go można na skraju lasu i leśnych łąkach.

Gdzie znaleźć i kiedy zbierać borowiki?  

Prawdziwki rosną w lasach od czerwca aż do grudnia, więc sezon na te smaczne grzyby jest bardzo długi. W praktyce jednak najlepsze zbiory są od lipca do października. Oczywiście najlepszym czasem na wyprawę po grzyby są deszczowe dni. Grzybnia borowika szlachetnego saprofituje najczęściej na korzeniach dębów, buków, sosen i świerków, więc prawdziwków najlepiej szukać, odnajdując właściwe gatunki drzew.  

Rodzaje borowików | Z czym można pomylić prawdziwki?  

W polskich lasach występuje znaczna liczba gatunków borowików, wśród których znaleźć można zarówno grzyby jadalne, niejadalne i trujące.

Wśród jadalnych najbardziej znany jest borowik szlachetny, ale można również zbierać borowiki ceglastopore, które odznaczają się równie dobrym smakiem. W borowiku ceglastoporym najbardziej charakterystyczny jest miąższ, który jest żółty, a po rozcięciu szybko zmienia barwę na ciemno – błękitny. Jadalny jest również borowik królewski, który najczęściej występuje w lasach liściastych i kotlinach. Kapelusz młodego okazu jest intensywnie różowy, a wraz z wiekiem blednie. Miąższ jest żółty i nie zmienia barwy po przekrojeniu. Warto się nim zainteresować, gdyż ciężko go pomylić z grzybami trującymi.

Kolejnym jadalnym borowikiem jest borowik usiatkowany, występujący w lasach dębowych i bukowych. Ten gatunek ma wysoki trzon, który może mieć nawet 25 cm wysokości! Miąższ biały, jędrny, a w środku kapelusza miękki. Borowik ciemnobrązowy rośnie pojedynczo w lasach liściastych. Nóżka tak samo, jak kapelusz jest brązowa, ale ma zdecydowanie delikatniejszy kolor. Kapelusz może przechodzić w ciemny brąz do czarnego, u młodych okazów jest zamszowaty, a u starszych gładki i poduchowaty.

Mikoryza
Szczepionka Grzyby Leśne

Zawiera grzybnie trzech rodzajów grzybów jadalnych: borowika szlachetnego maślaka zwyczajnego, podgrzybka brunatnego. Zmieszanie akurat tych gatunków znacznie zwiększa szanse na wyhodowanie swoich grzybów. Efekt w postaci własnych grzybów powinien pojawić się po 2-3 latach. Stosować można zarówno w lesie iglastym jak i mieszanym.

KUP W NASZYM SKLEPIE

Grzybnia prawdziwka | Jak wyhodować borowiki szlachetne w ogrodzie?  

Dobry sklep ogrodniczy daje możliwość zakupu grzybni prawdziwka, co pozwoli wyhodować te pyszne grzyby we własnym ogródku. Wystarczy w terminie od marca do listopada zasadzić grzybnie (najlepiej pod sosną, świerkiem, dębem lub bukiem). Grzybnia powinna być zasadzona w ziemi ogrodniczej wymieszanej z torfem, przykryta liśćmi, igłami lub gałązkami, a całość trzeba dobrze podlać. Pielęgnacja nie jest trudna – trzeba zadbać tylko aby miejsce nasadzenia było cały czas lekko wilgotne.

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, G.T., zdjęcie tytułowe: Tomasztc / Dreamstime