Cięcie drzew i krzewów ogrodowych | Rodzaje i terminy przycinania

Rodzaje cięć pielęgnacyjnych drzew i krzewów

Cięcie formujące

Jest to podstawowy rodzaj cięcia pielęgnacyjnego. W przypadku drzew pomaga utrzymać dominację przewodnika (pnia głównego; konkurencyjne, słabsze przewodniki trzeba wyciąć tuż przy jego nasadzie) i równomierne rozmieszczenie gałęzi. Oprócz tego zapobiega powstaniu rozwidleń pędów pod ostrym kątem, które sprzyjają wyłamywaniu się konarów. Cięcie formujące decyduje więc nie tylko o wyglądzie korony, ale także o jej wytrzymałości na rozłamanie.

W przypadku krzewów ten rodzaj cięcia ma największe znaczenie dla młodych egzemplarzy. Przede wszystkim ma zagęszczać roślinę (poprzez usuwanie wierzchołków pędów). Cięcie obejmuje też usuwanie pędów krzyżujących się, które deformują koronę krzewu i sprawiają, że do jej wnętrza dociera za mało światła. Cięcie formujące to także usuwanie odrostów pędowych (wybijają z podkładki, na której zaszczepiona jest szlachetna odmiana) i korzeniowych (wyrastają z korzeni). Pozostawione szybko zagłuszyłyby szlachetną odmianę.

Cięcie prześwietlające

Ma na celu rozluźnienie korony, aby do jej wnętrza dochodziło więcej światła.
Uwaga! Jednorazowo można usunąć nie więcej niż 15% korony drzewa.

Cięcie sanitarne

Polega na usunięciu suchych, chorych i uszkodzonych pędów, które są potencjalnym ogniskiem infekcji, a ponadto wyglądają nieestetycznie i mogą spaść na ziemię podczas wiatru lub pod ciężarem śniegu.

Cięcie korygujące

Wykonuje się je na starszych drzewach i krzewach, ukształtowanych w niewłaściwy sposób.

Cięcie odmładzające

Polega na sukcesywnym usuwaniu chorych i połamanych gałęzi starszych drzew i krzewów w celu pobudzenia ich do wytwarzania nowych pędów.
Uwaga! Istnieje spore ryzyko, że cięcie takie bardzo osłabi roślinę.

Przycinanie drzew ogrodowych

Cięcie wykonane w pierwszych latach wzrostu drzewa ułatwi jego przyjęcie się. Przeprowadzamy wtedy cięcie formujące. Właściwie wykonane wzmocni też późniejszą wytrzymałość drzewa na rozłamanie. Starsze okazy niezbyt dobrze znoszą przycinanie, wszak na grubych gałęziach powstają duże rany, których zabliźnianie może trwać latami (lub nigdy nie nastąpić – np. u orzecha lub robinii).

Korony drzew liściastych można przycinać przez cały rok, lecz najlepszym okresem jest czas od listopada do marca, zanim ruszą soki. Wyjątkiem są klon, grab i brzoza, które po przycięciu "płaczą", dlatego formuje się je od czerwca do września.

Maść Ogrodnicza – 350 g

Zabezpiecza rany drzew i krzewów powstałych podczas cięć, szczepień, pęknięć mrozowych oraz innych szkód. Tworzy mechaniczną barierę chroniącą przed wnikaniem patogenów chorobotwórczych.

Kup online

Drzewa iglaste z reguły nie wymagają cięcia, chyba że konieczne jest usunięcie uszkodzonych lub porażonych przez choroby gałęzi. Na iglakach nie przeprowadza się cięć formujących koronę, bo rośliny te bez problemu zachowują kształt właściwy dla gatunku czy odmiany. Jeśli natomiast chcemy je formować w kulę lub stożek, cięcie drzewa należy wykonywać wczesną wiosną.

• Im więcej gałęzi wytniemy, tym większe obciążenie dla drzewa, bo powstałe rany są łatwą drogą infekcji i żerowania szkodników. Ponadto, roślina będzie mniej odporna na suszę, a pędy wyrosłe po cięciu są podatne na odłamanie;
• Podczas przycinania dążymy do zachowania naturalnego pokroju drzewa, charakterystycznego dla danego gatunku lub odmiany.
  
  

Przycinanie krzewów ogrodowych

Oprócz cięcia pielęgnacyjnego w przypadku większości krzewów ważne jest przycinanie pędów mające poprawić kwitnienie. Umożliwia zawiązanie kwiatów na nadchodzący sezon i zapobiega zbyt wybujałemu wzrostowi roślin. O terminie cięcia krzewów decyduje przede wszystkim pora ich kwitnienia i to, na jakich pędach zawiązują pąki kwiatowe (tegorocznych bądź zeszłorocznych). Oprócz tego przy wyborze terminu trzeba wziąć pod uwagę informacje na temat biologii konkretnej rośliny, np. większość tawuł tnie się wczesną wiosną przed rozpoczęciem wegetacji (kwitną bowiem na nowych pędach), ale tawułę wczesną, zakwitającą od kwietnia na pędach zeszłorocznych, należy przycinać po kwitnieniu.

Rys.1	Rys. 2
Sposób cięcia krzewów kwitnących na tegorocznych pędach	Sposób cięcia krzewów kwitnących na zeszłorocznych pędach

Terminy cięcia poszczególnych grup krzewów

Przycinanie krzewów liściastych

• Kwitnące na pędach tegorocznych. Większość gatunków krzewów liściastych, np. budleję, hortensję bukietową i krzewiastą, pięciorniki, róże wielo- i wielkokwiatowe, większość tawuł i wrzosy, tniemy co roku wczesną wiosną (od lutego do momentu rozpoczęcia wegetacji). W ten sposób przycinamy zeszłoroczne pędy (rys. 1), które następnie rozgałęzią się i roślina zakwita jeszcze w tym samym roku na nowych pędach – latem lub jesienią (zależnie od gatunku). Cięcie krzewów wykonujemy tak, by gałązki miały dwa-cztery zdrowe pąki.

• Kwitnące na pędach zeszłorocznych. Krzewy kwitnące wiosną, takie jak: forsycja, krzewuszka, lilak, migdałek, pigwowiec, porzeczka czerwona, tawuła wczesna i van Houtta, wawrzynek, wierzby (odmiany ozdobne), wrzośce, złotlin, oraz latem: jaśminowiec, żylistek, tniemy tuż po kwitnieniu. Najstarsze pędy przycina się przy ziemi, a jednoroczne – skraca o połowę (rys. 2). Krzewy te zawiązują bowiem pąki już w lecie po kwitnieniu, jeśli więc zostaną przycięte zbyt późno, w następnym roku nie zakwitną. Gatunki kwitnące wiosną przycinamy co roku, a latem – raz na kilka lat, aby nie ograniczyć zbytnio kwitnienia.
  
  

Przycinanie krzewów iglastych

Podobnie jak drzewa iglaste – wymagają cięcia tylko wtedy, gdy konieczne jest usunięcie uszkodzonych lub porażonych przez choroby pędów. Cięcie mające na celu uformowanie roślin w kulę czy stożek wykonujemy wczesną wiosną.

FILM: Jak przycinać krzewy?

Jakich roślin się nie przycina?

Jeśli korona drzewa została uformowana w szkółce, unikamy cięcia we własnym zakresie. Usuwamy jedynie pędy konkurujące z przewodnikiem i wyrastające w sposób niewłaściwy. Warto pamiętać, że przycinanie źle znoszą iglaki.

Miejmy na uwadze, że rany po cięciu niektórych krzewów wyjątkowo źle się goją. Do gatunków tych należą: azalia, ketmia syryjska, klon palmowy, magnolia, oczar, perukowiec podolski, różanecznik, sumak octowiec, świdośliwa, wawrzynek wilczełyko i złotokap.

Tekst: Małgorzata Cuch, zdjęcia tytułowe: Piero Cruciatti / Dreamstime oraz Michael Schwarzenberger/Pixabay