Ogród żwirowy. Jak go stworzyć i co w nim posadzić?

Ogród żwirowy i jego zalety

Ogród żwirowy to idealne rozwiązanie dla osób, które cenią sobie estetyczny wygląd i wygodę. Tego typu przestrzeń jest także ekologiczna – warstwa żwiru dobrze zatrzymuje wilgoć w glebie i ogranicza wzrost chwastów. Dzięki odpowiednio dobranym roślinom można stworzyć malowniczy zakątek, który będzie cieszyć oko przez cały rok.

Rośliny na tle jasnego żwiru wyglądają często dużo lepiej niż na tle brązowej ziemi czy ściółki z kory. Szary żwir to też materiał, który optycznie powiększa małą przestrzeń.

Decydując się na założenie ogrodu żwirowego mamy wiele możliwości – możemy wypełnić nim cały teren, którym dysponujemy, albo założyć jedną rabatę żwirową czy tylko jeden z fragmentów ogrodu wysypać żwirem i nadać mu specyficzny charakter.

Ogród żwirowy to bardzo ogólne pojęcie. Może kojarzyć się z ogrodami w różnym stylu – od minimalistycznych ogrodów japońskich, przez ogrody w stylu śródziemnomorskim, formalne ogrody francuskie, po założenia nowoczesne, geometryczne i łączące ze sobą różnorodne style.

Fot. Matthew J. Thomas, kateej / AdobeStock

Układ ogrodu żwirowego można swobodnie dostosowywać do potrzeb, terenu jakim się dysponuje oraz własnego gustu. Może mieć układ formalny i geometryczny układ ścieżek, albo nieformalny, gdzie roślinność stapia się z ciągami pieszymi

Zakładanie ogrodu żwirowego krok po kroku

Lokalizacja – ogrody żwirowe najlepiej sprawdzają się miejscach dobrze nasłonecznionych, chociaż można również tworzyć je w półcieniu i cieniu, dostosowując oczywiście dobór roślin do panujących warunków. 

Przygotowanie podłoża – po wybraniu lokalizacji należy sznurkiem lub wężem ogrodowym zaznaczyć obrys planowanej rabaty lub ogrodu żwirowego. Jeśli na wybranym przez nas obszarze znajduje się darń, należy ją zdjąć. Przed wykonaniem nasadzeń i wsypaniem żwiru pomiędzy rośliny trzeba odpowiednio przygotować podłoże. To kluczowy zabieg, który zaprocentuje w kolejnych latach. Usuń wszelkie chwasty jednoroczne i wieloletnie, kamienie czy znajdujące się pod powierzchnią ziemi zanieczyszczenia. Ziemię spulchnij i wyrównaj. Na ciężkim, np. gliniastym podłożu może być konieczne założenie drenażu.

Zabezpieczenie przed chwastami – obecnie odchodzi się od stosowania agrowłókniny na rabatach. Jeśli chcesz zapobiec rozwojowi chwastów w pierwszych latach uprawy ogrodu żwirowego, wykorzystaj biowłókninę, która po kilku latach ulega rozpadowi i jest ekologiczną alternatywą dla zwykłych włóknin.

Dobór roślin i sadzenie – wybierz gatunki najodporniejsze na suszę, ale oczywiście dostosowane do warunków glebowych w ogrodzie i do stopnia nasłonecznienia. Jeśli rozłożyłeś biowłókninę, w miejscach sadzenia roślin wykonaj nacięcia. Przygotowane do sadzenia rośliny najpierw rozstaw w doniczkach, aby stworzyć ładną kompozycję, dobrze prezentującą się z  każdej strony. Pamiętaj o docelowej szerokości i wysokości sadzonych roślin, aby nie posadzić ich zbyt blisko siebie. Rośliny sadź do dołków wypełnionych podłożem stosownym do ich wymagań. Jeśli masz w ogrodzie ciężką glebę, na dno dołków wsyp dodatkowo warstwę żwiru.

Rozłożenie warstwy żwirowej – po posadzeniu roślin ogród lub rabatę wyściółkuj żwirem. Możesz zastosować różne frakcje i kolory kruszywa, aby uzyskać ciekawy efekt wizualny. Warto też uzupełnić rabaty w kilku miejscach kamieniami, które podkreślą dodatkowo urodę niektórych okazów lub zaakcentują ważne miejsca. Warstwa żwiru powinna mieć minimum 5 cm grubości. Jeśli planujesz założenie ogrodu żwirowego na dużej powierzchni, wybierz się do hurtowni kamienia, gdzie można kupić materiał na tony – po zmierzeniu powierzchni planowanej rabaty, poproś o wyliczenie potrzebnej ilości materiału. 

Fot. Madelaine, Paul Maguire / AdobeStock

Dodatki tworzą nastrój ogrodu, także żwirowego. Swobodny układ pasuje do ogrodów rustykalnych. Poniżej stylowe patio i rośliny wyeksponowane nie tylko bezpośrednio na tle żwiru, ale także w glinianych donicach i w podwyższonych grządkach – dobre rozwiązanie, gdy chcemy uprawiać warzywa

Ogród bez trawy, sposób na suszę

Jakie rośliny sprawdzą się w ogrodzie żwirowym? Ogród żwirowy najczęściej zakłada się w miejscach, gdzie jest lekkie podłoże oraz w celu stworzenia kompozycji odpornej na zmiany klimatu, w tym na coraz dłuższe okresy suszy i upałów.

Dlatego w ogrodach żwirowych rezygnuje się z tradycyjnej murawy, która latem często zasycha bez nawadniania i te założenia całkowicie ściółkuje się  żwirem.

Wymaga więc bardzo starannego doboru roślin, odpornych na suszę i dobrze radzących sobie w przepuszczalnym podłożu. Oto kilka polecanych gatunków.

Fot. kateej, blickwinkel2511, Munka, pridannikov / AdobeStock

1 – ostnica cieniutka, gaura, krwawnik i perowskia, 2 – lawenda wąskolistna, 3 – kostrzewa sina, lawenda i jeżówka, 4 – kostrzewa sina oraz karłowa odmiana sosny i berberysu

Najlepsze gatunki do posadzenia w żwirze

Trawy ozdobne to pierwsza grupa roślin, która nasuwa się, gdy myślimy o ogrodach żwirowych. Kojarzą się z wytrzymałymi na ekstremalne warunki preriami, pięknie prezentują się w łanach i są bardzo atrakcyjne. W ogrodach żwirowych warto sadzić rozplenicę japońską (Pennisetum alopecuroides), kostrzewę siną (Festuca glauca) oraz miskanty chińskie (Miscanthus sinensis) i ich odmiany. W tego typu założeniach często stosuje się także bardzo wdzięcznie wyglądającą ostnicę cieniutką (Stipa tenuissima).

Byliny to grupa roślin, którą warto uzupełnić nieco monotonne nasadzenia z traw. W ogrodzie żwirowym sprawdzi się kocimiętka Faassena (Nepeta faassenii), szałwia omszona (Salvia nemorosa), krwawnik i jego odmiany, a także czyściec wełnisty (Stachys byzantina). Z uwagi na ocieplenie klimatu do tej grupy należy wpisać werbenę patagońską oraz gaurę, gatunki, które często bez problemów przeżywają nasze zimy.

Nie można zapominać o sukulentach, które magazynują w liściach, pędach i korzeniach wodę. W ogrodach żwirowych warto sadzić rojniki (Sempervivum) i rozchodniki, np. łatwy w uprawie rozchodnik okazały (Sedum spectabile) oraz gatunki i niskim, płożącym pokroju. Kolejna grupa roślin, która nadaje się do tego typu założeń to kwitnące byliny wykorzystywane zwykle w ogrodach skalnych.

Można też posadzić w ogrodzie żwirowym wczesne wiosenne rośliny cebulowe, którym na początku sezonu nie będzie brakowało wilgoci, np. irysy żyłkowane, krokusy, hiacynty lub niskie odmiany narcyzów oraz tulipany botaniczne.

Krzewy i krzewinki stanowią zwykle dodatek do ogrodu żwirowego, ale te zimozielone są ozdobą późną jesienią i zimą. Warto je wykorzystyywać, by stworzyć tło dla roślin o sezonowym ulistnieniu. Do klasycznego zestawienia trzeba zaliczyć lawendę wąskolistną (Lavandula angustifolia), perowskię łobodolistną, jałowce o płożącym pokroju i mające wąski, kolumnowy pokrój, berberysy oraz odmiany kosodrzewiny, czyli sosny górskiej. W najcieplejszych regionach Polski w ogrodzie żwirowym bardzo atrakcyjnie będzie się prezentować budleja Davida (Buddleja davidii).

Fot. Evgeniia, Wirestock, Michal / AdobeStock

Zarówno wczesną wiosną, jak i latem ogród żwirowy prezentuje się bardzo atrakcyjnie

Aranżacja ogrodu żwirowego w różnych stylach

W zależności od preferencji można stworzyć ogród żwirowy w różnych stylach. W założeniu nowoczesnym zachowujemy minimalistyczne nasadzenia, geometryczne kształty i monochromatyczne kruszywo. W ogrodzie w stylu japońskim nawierzchnię żwirową łączymy z krzewami formowanymi jako bonsai, kamieniami i delikatnymi trawami ozdobnymi. Dodajemy charakterystyczne elementy dekoracyjne oraz w półcieniu sadzimy różaneczniki, azali oraz kępy paproci.

Ogrodowy żwirowemu możemy nadać także styl rustykalny – dodając elementy z naturalnego drewna, gliniane donice, wysiewając w części ogrodu malowniczą łąkę kwietną z ozdobną marchwią, żmijowcami, jeżówkami czy sadząc maki.

Styl śródziemnomorski stworzą łany lawendy, winorośle, wystawiane na lato w glinianych donicach oliwki i oleandry, sadzone w glinianych donicach pelargonie. W takim ogrodzie żwirowym, w roli typowych dla śródziemnomorskiego klimatu cyprysów mogą wystąpić kolumnowe jałowce. Trzeba zadbać o ciepłe odcienie kamienia i warto wprowadzić detale w niebieskim bądź łososiowym kolorze.

Fot. Casa imágenes / AdobeStock

Pojedyncze kępy traw wspaniale prezentują się na tle żwiru późnym latem i jesienią

Pielęgnacja ogrodu żwirowego

Jedną z głównych zalet ogrodu żwirowego jest jego łatwość w jego pielęgnacji. Aby utrzymać go w dobrej kondycji regularnie usuwaj chwasty. Przycinaj rośliny – trawy ozdobne wymagają okresowego cięcia, wiosną, a byliny porządkujemy wiosną i przycinamy oraz czyścimy latem (cięcie pobudza do powtórnego kwitnienia wiele gatunków). Krzewy również należy przycinać, aby zadbać o estetyczny wygląd i nadać im ładny pokrój.

Najważniejszym zabiegiem w ogrodzie żwirowym jest uzupełnianie warstwy żwiru. Po kilku latach może ona wymagać uzupełnienia, aby nadal spełniać funkcję estetyczną i ochronną.

Ogród żwirowy to świetna alternatywa dla tradycyjnych trawników i wymagających rabat kwiatowych. Jest efektowny, nowoczesny i niezwykle praktyczny. Odpowiedni dobór roślin oraz kruszywa pozwoli stworzyć ciekawą przestrzeń. Bez względu na to, czy zdecydujesz się na wersję minimalistyczną, egzotyczną czy rustykalną, ogród żwirowy może stać się prawdziwą ozdobą twojej posesji.

Zdjęcia tytułowe: kateej, Paul Maguire,  Matthew J. Thomas, pridannikov / AdobeStock