Uprawa rojników w ogrodzie | Jakie wybrać? Gdzie sadzić?

Rodzaj Sempervivum obejmuje kilkadziesiąt gatunków roślin, zaliczanych do rodziny gruboszowatych (Crassulaceae). To ogrodowe sukulenty, które z powodzeniemmożna uprawiać w mniej zasobnym podłożu, na słonecznym stanowisku. W Polsce w stanie dzikim występuje rojnik górski (Sempervivum montanum) m.in. w Babiogórskim Parku Narodowym i jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Wyjątkowa wytrzymałość

Rojniki doskonale sobie radzą na słonecznych stanowiskach i już przy niewielkiej ilości podłoża z sukcesem można je uprawiać m.in. w skalnych zagłębieniach.

Dzięki mięsistym liściom, magazynującym wodę, rojniki dobrze znoszą dłuższe okresy suszy i poradzą sobie tam, gdzie inne rośliny często nie są w stanie przetrwać.

Rojniki łatwo się rozmnażają, tworząc poduchowate skupiska. Poza tym większość z uprawianych w naszych ogrodach rojników jest w pełni mrozoodporna i przy zapewnieniu przepuszczalnego podłoża, świetnie sobie radzą także zimą.

Fot. Hans, Martin Hetto, Petra Göschel / Pixabay

Drobne, gwiazdowate kwiaty rojników pojawiają się na szczycie długich pędów, wyrastających ze środka rozety

Kwitnienie rojników

Rojniki kwitną od maja do sierpnia. Kwiatostany wydają tylko najstarsze rozety, które po kwitnieniu i wytworzeniu nasion zamierają. Zanim to nastąpi, rozeta wyda liczne odrosty zakończone młodymi rozetkami.

Kwiatostan rojników składa się z gwiazdkowatych kwiatów (m.in. żółtych, różowych, purpurowych) osadzonych na grubym, sztywnym pędzie.

Fot. Peer Marlow, Liza, Perovskia, Alvise / AdobeStock

1 – rojnik murowy, 2 – rojnik pajęczynowaty, 3 – rojnik orzęsiony, czyli wełnisty, 4 – rojnik wapienny

Gatunki rojników

Rodzaj Sempervivum obejmuje kilkadziesiąt gatunków, z których tylko nieliczne uprawiane są w naszych ogrodach. Do najczęściej uprawianych gatunków zaliczymy:

• rojnik murowy (Sempervivum tectorum) – charakteryzuje się największymi rozetami. Jego liście są zaostrzone, nagie, zielonkawe (czasem z odcieniem czerwieni). Obficie kwitnie, kwiaty purpurowe, osadzone na pędzie kwiatostanowym, osiągającym do około 30-40 cm wysokości.
• rojnik pajęczynowaty (S. arachnoideum) – ma niewielkie rozety pokryte białą „pajęczyną”; z tego powodu cieszy się dużą popularnością.
• rojnik orzęsiony, czyli wełnisty (S. ciliosum) – jest ciekawym przedstawicielem rodzaju Sempervivum. Charakteryzuje się kulistymi, zwartymi rozetkami. Jego liście pokryte są włoskami, a kwiaty zielonożółte. Występujący także w Polsce rojnik górski, charakteryzuje się zielonymi rozetkami, nie za dużymi, do około 5 cm średnicy. Kwitnie na różowo, a jego wysokość w okresie kwitnienia to około 10-20 cm.
• rojnik wapienny (S. calcareum) – charakteryzuje się szarozielonymi liśćmi z brązowawym zakończeniem. Jego rozety nie są tak duże, jak rojnika murowego i osiągają do około 6 cm średnicy.

W sprzedaży dominują głównie liczne odmiany i mieszańce, będące efektem krzyżowania różnych gatunków i odmian rojników, określane jako rojnik ogrodowy (S. hybridum).

Zróżnicowanie odmianowe rojników

Rojniki dostępne w sprzedaży różnią się przede wszystkim wielkością rozetek (najmniejsze rozetki mają poniżej jednego centymetra, a największe ponad dwadzieścia centymetrów średnicy), kolorem i kształtem liści (m.in. odcienie brązu, czerwieni, purpury, zieleni, dwu i wielokolorowe), a także barwą kwiatów.

Dużymi rozetami charakteryzują się odmiany: ‘Orion’, ‘Donnerlutchen’, ‘Rhubarb Splash’. Odmiany rojnika o niewielkich rozetach to m.in. ‘Minus’, ’Lanin’,’Ali’, ‘Bambini’.

Ze względu na kształt i kolor liści warto wspomnieć o odmianie ‘Oddity’, której liście zwinięte są w rurki. Rurkowatymi liśćmi charakteryzuje się także rojnik ‘Pelora’. 

Odmiany o czerwonych liściach to m.in. ‘Georgette’, ‘Delta’, ‘Ertine’. Zielonymi rozetami charakteryzują się odmiany ‘Green Gable’, ‘Elfenzauber’, ‘Iceberg’, ‘Manon’, ‘Green Wheel’. Odmiany rojnika o ciemnych liściach to ‘Plum Frosting’, ‘Traffic Light’, ‘Pacific Wild Wine’.

Mniej bądź bardziej wybarwione liście na żółto występują u odmiany ‘Gelber Stern’, ‘Ronny’, ‘Goldsternchen’. Odmiana ‘Hayling’ charakteryzuje się kontrastowym wybarwieniem liści (ciemnoczerwone z zielonym brzegiem).

Warto pamiętać, że wybarwienie konkretnej odmiany może się zmieniać zależnie od pory roku, a także wynikać z warunków uprawy. Rojniki najładniej wybarwiają się na w pełni nasłonecznionych stanowiskach w mniej zasobnym podłożu.

Wymagania i pielęgnacja rojników

Podłoże i stanowisko

W uprawie rojników bardzo ważne jest przepuszczalne podłoże, wapienne, nie za żyzne oraz słoneczne stanowisko. W takich warunkach świetnie się aklimatyzują, kwitną, a także zimują. W przypadku zbyt ciężkiego podłoża konieczne będzie jego rozluźnienie drobnym żwirem czy też grubszym piaskiem. 

Podlewanie

Zazwyczaj rojniki nie wymagają podlewania, chyba że w razie potrzeby, a także zaraz po posadzeniu w okresie suszy. Nadmiar wody to jedno z podstawowych zagrożeń w uprawie rojników, które może doprowadzić do gnicia korzeni. W uprawie pojemnikowej rojniki mogą wymagać częstszego podlewania, a na zimę zabezpieczenia przed mrozem, choć zazwyczaj bardzo dobrze zimują.

Odmładzanie

Rojniki szybko się rozrastają, tworząc zwarte skupiska. Niestety z czasem część rozetek będzie zamierać, dojdzie do tzw. łysienia, dlatego też co kilka lat, rozetki warto porozdzielać i posadzić na nowo. Przed posadzeniem, pamiętajmy o dokładnym odchwaszczeniu stanowiska przeznaczonego dla rojników, aby nie męczyć się później z usuwaniem chwastów spomiędzy przylegających do siebie rozet.

Fot. nmelnychuk / AdobeStock

Najłatwiejszym sposobem rozmnażania rojników jest oddzielanie i sadzenie w nowych miejscach młodych rozet, które tworzą się przy roślinach matecznych

Rozmnażanie rojników

Metody

Z rozmnożeniem tej niewielkiej byliny nie powinno być żadnych problemów. W naturze rojniki rozmnażają się głównie poprzez młode rozety, które ukorzeniają się przy roślinie matecznej bądź też w mniej bądź bardziej oddalonych miejscach, zależnie od tego, gdzie „zawędruje” oderwana rozeta. Inny sposób rojników na przetrwanie gatunku to rozmnażanie generatywne, a więc poprzez nasiona.

W ogrodach rojniki najczęściej rozmnażamy poprzez oddzielanie od rośliny matecznej młodych rozet z fragmentem korzenia rozłogowego. Można ukorzenić je w gruncie, albo w doniczkach w przepuszczalnym podłożu. Łatwo się ukorzeniają; ważne, aby nie miały za sucho.

Termin

Mimo że rojniki można rozmnażać przez cały sezon, najlepiej zrobić to wiosną bądź późnym latem. W przypadku rozmnażania z nasion należy pamiętać o kilkutygodniowej stratyfikacji nasion. Nasiona wysiewamy wiosną. Są one bardzo drobne, dlatego, aby ułatwić sobie wysiew, warto wymieszać je z drobnym piaskiem. Wysianych nasion nie przysypujemy podłożem, jedynie dociskamy. 

Fot. Robert Biedermann, Pavla Zakova, Pavla / AdobeStock

Niewielkie wymagania rojników sprawiają, że można je uprawiać nie tylko w ogrodach skalnych, ale też w szczelinach między kamieniami, w poziomie, w pionie oraz w bardzo małych pojemnikach

Zastosowanie

• Standardowo rojniki sadzimy w ogrodach skalnych, na skarpach, w szczelinach murków, między płytami czy też na rabatach żwirowych.
• To doskonałe byliny do uprawy w różnego rodzaju pojemnikach np. donicach, betonowych czy kamiennych misach, korytach, starych butach, wazach, skrzynkach itp., które mogą dekorować także balkony i tarasy.
• Rojniki można wykorzystać także przy tworzeniu ogrodów wertykalnych oraz przy obsadzaniu zielonych dachów.
• Zależnie od naszej wyobraźni można stworzyć bardzo oryginalne kompozycje, pamiętając o tym, że im liczniejsza grupa rojników, tym lepszy efekt. Wielką zaletą kompozycji z rojników jest ich całoroczna dekoracyjność.
• Idealnym towarzystwem dla rojników będą inne rośliny skalne m.in. zróżnicowane rozchodniki (Sedum) i skalnice (Saxifraga).

Tekst: Grzegorz Bogucki, zdjęcie tytułowe: Macrossphoto / AdobeStock