Warzywa na koniec sezonu | Co uprawiać, kiedy wysiewać i zbierać?
Sezon na warzywa trwa od wiosny do jesieni i kończy się zwykle w połowie października. Nie oznacza to jednak, że do następnej wiosny musimy zapomnieć o świeżych warzywach z własnej działki, gdyż kilka z nich możemy zbierać również późną jesienią, a nawet zimą spod śniegu. Jeśli więc dobrze rozplanujemy prace w warzywniku, będziemy mogli cieszyć się smakiem warzyw jeszcze długo po zakończeniu sezonu.
Późne lato i jesień to pora zbiorów, ale też doskonały czas na rozpoczęcie uprawy na nowo. Warzywa wysiane teraz urosną w ekspresowym tempie. Chociaż dni będą coraz krótsze, mamy jeszcze ponad połowę sezonu ogrodniczego. Wiosną dni są długie, ale gleba często pozostaje chłodna, dlatego rośliny rosną powoli, zaś latem i jesienią ciepła gleba sprawia, że plony pojawiają się szybko.
Zbierając plony, robisz w glebie miejsce na rośliny do późniejszego zbioru. W tych lukach wysiewaj nasiona; możesz też wysiać je do paletek lub małych doniczek (albo po prostu kupić sadzonki), aby rośliny były gotowe, kiedy pojawi się na nie miejsce w ogrodzie. O tej porze roku nasiona często kiełkują w zaledwie 3 dni. Zyskasz tak od 3 do 4 tygodni przewagi nad wysiewem bezpośrednio do gleby.
Szybkie warzywa
Przede wszystkim powinniśmy pomyśleć o łatwych w uprawie, późnojesiennych warzywach poplonowych o krótkim okresie wegetacji, do których zaliczają się głównie rzodkiewki, szpinak, koper, burak liściowy, sałata masłowa i roszponka.
- Wysiew ich nasion należy zaplanować na sierpień, rozpoczynając od: roszponki (okres wegetacji ok. 60-70 dni, warzywo można siać do końca sierpnia), buraków liściowych (okres wegetacji ok 60 do 70 dni) i kopru ogrodowego (ok. 30-40 dni), a kończąc w połowie sierpnia wysiewami rzodkiewki (okres wegetacji ok. 40-50 dni) i szpinaku (okres wegetacji ok. 40-60 dni) oraz wysadzaniem rozsady sałaty masłowej (okres wegetacji ok. 30-40 dni).
- Zbiory późnych warzyw rozpoczynamy od buraków liściowych, kopru, rzodkiewki i sałaty (ok. k. września - październik), nieco później zbieramy szpinak (k. października – listopad), a najpóźniej roszponkę (październik aż do pierwszych, silnych mrozów, często również zimą spod śniegu).
Aby móc w pełni cieszyć się późnymi warzywami, do uprawy na jesienny polon powinniśmy wybierać odmiany późne lub odmiany szczególnie polecane do jesiennej uprawy:
- koper odm.: 'Szmaragd' i 'Ambrozja';
- rzodkiewka odm.: 'Carmen', 'Cherry Belle', 'Faraon', 'Flamboyant', 'Jutrzenka', 'Karminowa', 'Lidka', 'Opolanka', 'Lucynka', 'Pasja', 'Poloneza', 'Saxa 2', 'Saxa Polana', 'Silesia', 'Sprinter', 'Fiesta', 'Ramona', 'Malaga', 'Sopel Lodu';
- szpinak odm.: 'Asta', 'Greta', 'Markiza', 'Olbrzym Zimowy', 'Matador';
- sałata odm.: 'Ewelina', 'Dippego', 'Justyna', 'Plenty'.
Fot. Pixabay |
Późne warzywa
Oprócz warzyw o krótkim okresie wegetacji, późną jesienią i zimą możemy zbierać z działki także warzywa o długim okresie wegetacyjnym, wymagające więcej czasu na wzrost i rozwój (co najmniej 3-4 miesiące). Należą do nich przede wszystkim późne pory, brukselka i jarmuż.
- Pory na zbiór jesienny uprawiamy z rozsady wysadzanej do gruntu w maju i w zależności od odmiany, zbieramy w październiku i listopadzie (polecane odmiany na zbiór jesienny to min. 'Bartek', 'Juhas', 'Tango', 'Titus').
- Jarmuż najczęściej także uprawiamy z rozsady, wysadzanej do gruntu pod koniec maja lub w czerwcu, ale możemy go też uprawiać z siewu wprost do gruntu (nasiona siejemy na przełomie czerwca i lipca). Zbiór liści prowadzi się sukcesywnie w miarę potrzeb (jarmuż źle się przechowuje), od października aż do pierwszych, silnych mrozów, a w łagodne zimy nawet do wiosny.
- Brukselkę także uprawiamy z rozsady, którą do gruntu sadzimy na przełomie maja i czerwca. W przypadku tego warzywa, podstawą dobrych zbiorów jest jednak przeprowadzenie w połowie lub pod koniec września zabiegu ogławiania czyli usunięcia górnej części pędu rozwijającego się nad ostatnimi zawiązanymi główkami. Zabieg hamuje dalszy wzrost roślin i zmusza je do tworzenia większych i lepiej wykształconych główek. Zbiory brukselki podobnie jak jarmużu, rozpoczynają się po pierwszych przymrozkach i mogą być prowadzone aż do końca roku.
Dowiedz się więcej o uprawie warzyw:
- Jak i gdzie założyć warzywnik?
- Terminarz siewu, sadzenia i zbioru
- Uprawa warzyw zgodnie z płodozmianem
- Warzywa STRĄCZKOWE
- Warzywa CEBULOWE
- Warzywa PSIANKOWATE
- Warzywa RZEPOWATE
- Warzywa LIŚCIOWE
- Warzywa KAPUSTNE
- Warzywa KORZENIOWE
- Warzywa DYNIOWATE
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcie tytułowe: Rainer / Dreamstime oraz domeckopol / Pixabay