Dlaczego warto uprawiać fasolkę szparagową w ogrodzie?
Popularność fasolki szparagowej wynika głównie z jej smaku, wielu zastosowań kulinarnych oraz bogactwa zdrowych składników zawartych w tym warzywie - białka, beta-karotenu, witamin, mikro i makroelementów, skrobi oraz ważnego dla właściwego trawienia błonnika pokarmowego. Fasolka zawiera także silne przeciwutleniacze (flawonoidy), chroniąc organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników (rozwojem chorób nowotworowych), a jednocześnie opóźniają także procesy starzenia się.
Co nie mniej ważne, fasolka szparagowa jest lekkostrawna, należy do warzyw niskokalorycznych (o niskim indeksie glikemicznym). Najczęściej w uprawie spotyka się dwa kolory fasolki – żółtą lub zieloną, ale uprawiana jest także odmiana fioletowa. Przy wyborze odmian do uprawy należy jednak kierować się głównie jej odpornością na choroby i szkodniki.
Która odmiana fasolki jest najsmaczniejsza?
Powszechnie uważa się, iż odmiany żółte mają bardziej delikatny (kremowy) smak, a odmiany zielone mają smak bardziej wyrazisty. Ponadto, warto także wiedzieć, że fasola zielona, w porównaniu z żółtą jest bogatszym źródłem witaminy A i kwasu foliowego (zalecana np. kobietom w ciąży), a z kolei odmiany żółte zawierają więcej potasu i fosforu niż zielone. Coraz częściej w sprzedaży można dostać fioletowe fasolki, ale to wciąż rzadkość!
Zwykle można spotkać dwa typy odmian fasolki szparagowej, różniące się wysokością łodygi:
• karłową (niską) - dorasta do około 50 cm wysokości, nie wymaga podpór
• tyczną - dorasta do 3 m wysokości i potrzebuje podpór
Krok po kroku | Uprawa fasolki szparagowej w ogrodzie
Stanowisko
Potrzebuje stanowiska słonecznego, osłoniętym od silnych wiatrów oraz średnio-żyznej, ciepłej, niezbyt kwaśnej (pH nie może być niższe niż 5,5) glebie, którą warto wcześniej przygotować - zasilić nawozem organicznym (obornikiem lub kompostem) w roku poprzedzającym wysiew nasion. Fasolka źle rośnie na glebach zbyt lekkich (piaszczystych) oraz w miejscach z bardzo wysokim poziomem wód gruntowych. Lubi, gdy podłoże jest stale wilgotne, ale nie może być mokre.
Temperatura
Jest to roślina ciepłolubna, nie tolerująca niskich temperatur, ani przymrozków. Nasiona zaczynają kiełkować w temperaturze minimum 10°C, ale optymalną temperaturą kiełkowania jest około 15°C. Z kolei w czasie uprawy, fasola najlepiej rozwija się w temperaturze około 20 - 25°C.
Wysiew
Najczęściej uprawia się fasolkę z siewu wprost do gruntu (FILM), ale najwcześniej od połowy maja. W czasie siewu nasion odmian fasolki karłowej (niskiej) ważne jest zachowanie odpowiedniej rozstawy (odstępów) należy zachować minimum około 40 cm odstępu miedzy rzędami. Z kolei nasiona w rzędzie powinny być umieszczone co około 6-10 cm. W przypadku uprawy pod osłonami (tunele, szklarnie), można wykonać wysiew nasion znacznie wcześniej – w kwietniu i np. przenieść rozsadą na miejsce stałe w ogrodzie po 15 maja.
Sąsiedztwo
Na rozwój fasolki ma także wpływ odpowiednie sąsiedztwo i najlepiej rośnie w pobliżu np. marchwi, selera, kalafiora, kalarepy, buraka, dyni, czy kapusty. Przed siewem lub sadzeniem fasolki warto pamiętać, że nie lubi ona towarzystwa cebuli.
Zbiór strąków
Zbiór fasolki przypada zwykle (w zależności od odmiany) po 60-90 dniach od siewu, w momencie, gdy strąki są wyraźnie wykształcone, ale zanim zaczną pękać. Dla przykładu, fasolka wysiana na początku czerwca, będzie gotowa do zbioru mniej więcej w połowie sierpnia. A gdy wysiejemy nasiona później (koniec czerwca), strąki będzie można zbierać od początku września. Warto zbierać dojrzałe strąki systematycznie i regularnie, aby pobudzać roślinę do dalszego wzrostu.
Pielęgnacja fasolki szparagowej
Najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne w uprawie fasolki szparagowej, to podlewanie – przede wszystkim w czasie kwitnienia i zawiązywania strąków. Ponadto, bardzo istotne jest regularne odchwaszczanie roślin, aby mogły się rozrastać. W czasie pielenia należy zachować ostrożność, ponieważ fasolka ma delikatne korzenie, umieszczone płytko pod powierzchnią gleby. Jeśli przed siewem (lub sadzeniem) fasolki, gleba została w poprzednim roku (lub dwa lata wcześniej) dobrze zasilona kompostem lub obornikiem, nie będzie potrzebne dodatkowe nawożenie w czasie uprawy.
Najpopularniejsze odmiany fasolki szparagowej
Spośród wielu odmian fasolki szparagowej, które można uprawiać w ogrodach i na działkach, warte polecenia są między innymi:
• 'Polka' – odporna odmiana niska o żółtej barwie; strąki są bardzo smaczne (nie zawierają włókien); nadaje się na przetwory, mrożonki i do spożycia po ugotowaniu
• 'Bona' – popularna odmiana o zielonych strąkach, zalecana do wysiewu lub sadzenia po 15 maja
• 'Sonesta' – cenna, wczesna, karłowa odmiana żółta, o smacznych strąkach (bez włókien); odporna na choroby i zmienne warunki atmosferyczne; można wysiewać ja od połowy maja do połowy lipca (długi okres wegetacyjny)
• 'Neckargold' – żółta fasolka tyczna (wysoka), dorastająca do 2,5m wysokości (potrzebuje podpór); wykształca bardzo długie strąki - do 25 cm długości; zalecana do wysiewu po 15 maja (aby unikać ryzyka wystąpienia przymrozków)
• 'Złota Saxa' – odmiana żółta, karłowa; , strąki (około 12 cm długości), są pozbawione włókien i smaczne - najlepiej smakują po ugotowaniu
• 'Nomad' – odporna na choroby, niska odmiana późna o ciemnozielonej barwie, smaczna i najlepsza po ugotowaniu, ale polecana także na przetwory oraz do mrożenia.
Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: svehlik / Depositphos