Fasola szparagowa (Phaseolus vulgaris) to fasola zwyczajna uprawiana na zielone lub żółte strąki. To roślina jednoroczna należąca do rodziny bobowatych (Fabaceae). Jest chętnie uprawiana w przydomowych ogrodach ze względu uniwersalne, kulinarne wykorzystanie strąków.
Fasola wytwarza długie (zależnie od odmiany od 60 do 120 cm), drewniejące łodygi. Liście fasoli są trzyklapowe. Charakterystyczne jest owijanie się rośliny na podporach – nie posiada ona specjalnych "tworów" czepnych, więc bez tyczek podporowych płoży się po ziemi i gorzej plonuje.
Kwiaty motylkowe są zebrane w grona barwy białej, liliowej lub różowej (odmiany ozdobne mogą mieć intensywniejsze kolory). Owoce – strąki, zawiązują się po około 2 miesiącach po wysianiu.
Wymagania i uprawa
Fasola to warzywo ciepłolubne, dość trudne w uprawie. Optymalna temperatura wynosi 24-25°C, poniżej 7°C przestaje rosnąć. Efektywnie kiełkuje w temperaturze 15-18°C. Pod uprawę należy wybierać miejsca słoneczne i zaciszne (osłonięte od wiatru).
Nasiona wysiewa się pod koniec marca lub w kwietniu do pojemników umieszczonych w pomieszczeniu lub pod osłonami. Rozsadę wysadza się do gruntu w drugiej połowie maja. Fasola jest czasem siana w czerwcu wprost do gruntu jako poplon. Nasiona wysiewa się rzędowo po 2-3, prawidłowa rozstawa sadzonek wynosi 45x50 cm. Przed siewem warto potraktować je zaprawą przeciw chorobom grzybowym. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest też regularne zwalczanie chwastów i spulchnianie międzyrzędzi.
Wymaga nawadniania, zwłaszcza w okresie wiązania strąków. Nawożenie jest mniej ważne. Optymalnym sposobem dokarmiania jest stosowanie obornika przed siewem/sadzeniem fasoli. Odmiany wysokie wymagają palikowania. Zbiór fasoli szparagowej przeprowadza się wielokrotnie – na bieżące potrzeby.
Ze szkodników fasoli zagrożeniem jest strąkowiec fasolowy, zmieniki, mszyce i przędziorki. Bardzo dobrze, gdy w jej sąsiedztwie będziemy uprawiać koper włoski czy szałwię lekarską, które m.in. pełnią rolę odstraszaczy niechcianych owadów.
Zastosowanie
Fasolka szparagowa ma jedyne zastosowanie – to roślina jadalna. Strąki są chętnie spożywane po gotowaniu i duszeniu. To ceniony dodatek do zup i sosów. Warzywo jest niskokaloryczne. To bogate źródło błonnika, witamin (A, C, K) i soli mineralnych (potas, wapń, fosfor, mangan).
Odmiany o żółtych strąkach zawierają więcej potasu i fosforu, o zielonych strąkach więcej witaminy A i kwasu foliowego. Odmiany o fioletowych strąkach są bogatsze w antocyjany. Surowa fasola jest trująca, gdyż zawiera toksalbuminę. Związek jest niwelowany w czasie obróbki termicznej.
Interesujące odmiany
- Zielone strąki – 'Delfina', 'Jawa', 'Majorka' i 'Ibiza'
- Żółte strąki – 'Polka', 'Tara', 'Korona'
- Fioletowe strąki - 'Purple Teepee', 'Ametyst', 'Blauhilde'
Ciekawostki
Warzywo trafiło do Europy w XVI wieku wraz z powrotem portugalskich konkwistadorów. Szacuje się, że w ojczyźnie pochodzenia (Ameryka Łacińska) jest uprawiana od 7000 lat. Obecnie rozróżnia się ok. 200 gatunków fasoli.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Saran Almond, 아름 김, OlinEJ/Pixabay, Rasbak/CC BY-SA 3.0/Link
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
