Mały ogród musi być funkcjonalny | Kate Gould

Kate Gould na początku swojej kariery była pracowniczką administracji. Jak wyznała w wywiadzie z portalem We Are The City, bardzo nudziła ją ta praca. Pewnego piątkowego popołudnia w trakcie porządkowania dokumentów, natknęła się na ofertę studiów wieczorowych. Projektowanie ogrodów wybrała bez większego namysłu.

Czy skłoniły ją do tego wspomnienia z dzieciństwa, które przepełnione było zabawą w ogródku? Tego nie wiemy, ale bez wahania możemy stwierdzić, że dziś Kate Gould to jedna z najbardziej uznanych projektantek na świecie.

Kate Gould: Mały ogród musi wyglądać dobrze przez cały rok

Kate Gould w swoim artykule opublikowanym na portalu Sloan Magazine przyznała, że w większości jej projekty dotyczą małych miejskich ogrodów i to właśnie im poświęciła nie tylko ten artykuł, ale także serię poradnikową dla The Guardian.

Coraz więcej osób przeprowadza się do dużych miast, a tam ogromną popularnością cieszą się mieszkania na parterze z tzw. ogródkami lokatorskimi. Mieszkanie w bloku z możliwością posiadania własnego skrawka zieleni jest bardzo kuszące. Ogródki lokatorskie podniosły walory mieszkań na parterze, a przed ich lokatorami stanęło prawdziwe wyzwanie.

Jak urządzić mały ogród? To pytanie zadają sobie również wszyscy inni właściciele niewielkich ogrodów, którzy niekoniecznie mieszkają w bloku. Kate Gould w Sloan Magazine nakreśliła jedną żelazną zasadę: Mały ogród musi być funkcjonalny i ozdobny przez cały rok.

Jak sprawić, by mały ogród rzeczywiście taki był?

Reguła ta jest szalenie istotna na każdym etapie projektowania. Dlatego, bądź jak profesjonalista.

1. Rysunek – Gould podkreśla, że rozrysowanie ogrodu w skali bardziej uwidocznia jego możliwości i ograniczenia.
2. Funkcje – zastanów się, jakie funkcje ogród ma spełniać – czy ma być stworzony tylko do wypoczynku, do zabawy z dziećmi, do hucznych imprez, a może ma pomieścić w sobie te wszystkie funkcje?
3. Budżet – ustal budżet, trzymaj się go i następnie przejdź do wyboru wyposażenia.

Jakie rośliny posadzić w małym ogrodzie?

Na małej przestrzeni można zmieścić wiele: bądź odważny, zdecydowany, zadbaj o szkielet z zimozielonych roślin o wiosennym kolorze, aby ożywić ducha po długim zimowym mroku – i nie zapomnij o zapachu.

W tym jednym zdaniu Kate Gould zawarła wszystko to, czym trzeba się kierować przy doborze roślin do małego ogrodu. By dobrze dobrać rośliny, musimy wybierać je tak, by pasowały do rodzaju gleby, która znajduje się w naszym ogrodzie. Kiedy już znamy jej odczyn, możemy rozpocząć poszukiwania odpowiednich roślin.

Projektantka podkreśla zasadę minimalizmu. "Mniej znaczy więcej" to reguła, którą możemy zastosować na każdym etapie projektu, a szczególnie w kwestii doboru gatunków. Nadmiar daje wrażenie bałaganu i braku konsekwencji w całej kompozycji.

Kiedy ograniczymy się do zaledwie kilku gatunków bardzo łatwo uzyskamy spójną koncepcję, poszczególne rośliny nie będą gubiły się w nadmiarze i staną się bardziej widoczne.

Zaplanuj nasadzenia!

Pewnie wielu z nas dobrze znane jest to uczucie, kiedy wokół tyle pięknych roślin, które chciałoby się mieć w swoim ogródku. Jak poradzić sobie w takiej sytuacji?

Tutaj z pomocą przychodzi właśnie rysunek w skali. Nanieś listę wybranych przez siebie gatunków na projekt. Kiedy zauważysz, że do koncepcji wkradł się chaos, zastosuj prostą zasadę eliminacji. Zostaw te okazy, na których najbardziej Ci zależy. Wykreśl te, które są zbędne, a te, które zostały, powtórz w kilku miejscach (np. tam, gdzie pierwotnie rosnąć miały te już wykreślone).

Kate Gould do małych ogrodów, ale nie tylko, poleca szczególnie rośliny o błyszczących, zimozielonych liściach: błyszczące liście pomagają odbijać światło, dzięki czemu nawet prosta paleta zieleni wygląda promiennie i ożywiająco. Gould zachęca, by przywabiać do ogrodu dzikie zwierzęta, a zwłaszcza owady i ptaki. Jeśli pozwolimy ptakom zająć się mszycami, nasze problemy rozwiążą się same. Pomyślmy, więc o karmnikach dla ptaków. Posadźmy aromatyczne zioła, które roztoczą w naszym ogrodzie piękny zapach, a pszczoły z pewnością będą nam wdzięczne.

Nawet w najmniejszym ogrodzie znajdzie się miejsce na staw

Tak, ale tylko wtedy, kiedy będziemy o ten zbiornik wodny dbać. Mały ogród nie pozwoli nam na zbudowanie dużego akwenu, dlatego w tym przypadku tak istotne jest, by zapewnić dobrą cyrkulację wody i właśnie – przede wszystkim, by o nią dbać. W przeciwnym razie staw zamieni się w małą zieloną kałużę. Pełne słońce i wirujące wiatry mogą mieć dramatycznie negatywny wpływ na utrzymanie stałego poziomu wody w stawie lub akwenie wodnym. Miejsca niezbyt gorące i takie, w których nie wieje wiatr, są idealne – zaleca Gould w artykule dla The Guardian.

Architekta zwraca też uwagę na to, by przed założeniem zbiornika wodnego dobrze zastanowić się, czy będziemy mieli czas i fundusze na jego utrzymanie. Warto zdawać sobie sprawę, że taki element w ogrodzie wymaga konserwacji – jak chociażby sezonowego wymieniania wody. Jeśli do ogrodu będą miały dostęp małe dzieci, trzeba pomyśleć też o dobrym zabezpieczeniu. W takim przypadku doskonałym rozwiązaniem mogą okazać się specjalne siatki, które montuje się nad powierzchnią wody.

Jeśli chcesz cieszyć się ogrodem po zmroku, postaw na dobre oświetlenie

W obecnych czasach, kiedy tak bardzo jesteśmy pochłonięci pracą i żyjemy w coraz większym pędzie, często z ogrodu korzystamy dopiero wieczorem. Dlatego tak ważne jest dobranie właściwego oświetlenia. Co ciekawe, by uzyskać romantyczny efekt po zmroku, wcale nie trzeba wydawać dużych pieniędzy. Kate Gould ma na to prosty sposób:

Jeśli chcesz zjeść kolację na świeżym powietrzu, najlepiej zrobić to przy świecach. Miękka i migocząca poświata wokół stołu rzuca cieplejsze i bardziej zachęcające światło niż światło sztuczne i zawsze można je połączyć z zapachem cytronelli, aby powstrzymać gryzące owady.

W roli oświetlenia stałego doskonale sprawdzą się lampy LED – są trwałe i ekonomiczne w eksploatacji i dobrze spisują się jako oświetlenie montowane w chodnikach i tarasach. Mogą być też stosowane w podświetlaniu donic, ale z umiarem!

Bardzo ciekawy efekt można uzyskać podświetlając niektóre rośliny tzw. lampami uplights. Taki zabieg najlepiej zastosować na gatunkach o architektonicznym, dekoracyjnym pokroju, z dużymi liśćmi, jak np. juka, czy drzewka strzyżone na bonsai, brzozy i wiele innych.

Co więcej, monochromatyczna ściana może stanowić tło dla cieni, które rzucają rośliny. Najlepiej, gdy podświetlona jest jedna dominująca roślina, a jej cień niczym malowidło odbija się na pustej ścianie. Jak radzi Kate: Efekt oświetlenia nie polega na ostrym podświetleniu całego ogrodu, ale na podkreśleniu interesujących miejsc i docenieniu różnych roślin o różnych porach roku. Gdy rośliny zrzucają liście jesienią, wtedy kora i łodygi stają się bardziej ozdobne - warto docenić ich piękno po zmroku.

Kamień, drewno, a może kompozyt?

Zdaniem Kate Gould najbardziej ekonomicznym kamieniem naturalnym są piaskowce. Dostępne są w różnych kolorach, z których najbardziej popularne to kremowy i szary. Piaskowiec ma dobrą odporność na poślizg, nawet, gdy jest mokry. Dostępna jest szeroka gama rozmiarów płyt, dzięki czemu mogą być układane w sposób losowy, bardziej tradycyjny lub jako płyta jednowymiarowa. Szare płyty są bardziej odporne na warunki atmosferyczne i wymagają mniej konserwacji.

Droższe kamienie naturalne – granit, wapień i bazalt – są często śliskie po zamoczeniu i przed ułożeniem powinny mieć teksturowaną powierzchnię. Sprawdzą się dobrze w połączeniu z innymi płytami o jasnym odcieniu jako obramowanie lub detal.

Wszystkie materiały z czasem będą się odbarwiać i starzeć. Glony są plagą kostki brukowej, a na rynku dostępnych jest wiele produktów, które hamują ich wzrost. Zawsze dobrze jest porozmawiać z dostawcą, od którego kupuje się kamień, aby uzyskać poradę na temat środka czyszczącego – podpowiada projektantka.

Jeśli chodzi o deski – deski tarasowe z drewna iglastego są bardziej ekonomiczną opcją. Prawidłowo ułożone i zabezpieczone środkiem konserwującym mogą wyglądać tak dobrze, jak deski tarasowe z twardego drewna. Deski z twardego drewna wykonane z drewna ipê, balau i iroko są droższe niż drewno iglaste, ale bardziej wytrzymałe. Jak zauważa Kate, deski te tracą kolor podczas wysychania i stają się naturalnie srebrne. Trzeba przyznać, że daje to bardzo atrakcyjny efekt, ale w razie potrzeby można je olejować lub bejcować co roku, aby zachować kolor.

Oba rodzaje desek są notorycznie śliskie w miesiącach zimowych, kiedy gromadzą się glony. Dokładne czyszczenie dwa lub trzy razy w roku złagodzi ten problem, ale natura drewna polega na tym, że nigdy nie będzie to przyczepna powierzchnia. Istnieje jednak wiele kompozytowych desek tarasowych wykonanych z pyłu drzewnego i żywicy, które wyglądają bardzo naturalnie. Są one na ogół antypoślizgowe i odporne na promieniowanie UV, więc nie zmieniają koloru z czasem, co czyni je idealnym wyborem na słoneczny taras na dachu lub zacieniony dziedziniec.

Mały ogród – duże meble

Kate Gould w przypadku małych ogrodów zaleca stosowanie jednego prostego triku. Okazuje się, że na mikro przestrzeniach najlepiej sprawdzają się dodatki w makro skali.

Chociaż pozornie może się wydawać, że mając mało miejsca do dyspozycji, powinniśmy wybierać małe meble, niewielkie płyty tarasowe – to jest to duży błąd: Kiedyś powiedziano mi, że mantrą projektowania małych łazienek jest użycie dużych płytek, aby ujednolicić ściany i podłogę, dzięki czemu uzyskany efekt będzie mniej klaustrofobiczny. Ten sam etos można zastosować w małym ogrodzie.

Chcesz powiększyć ogród? Obróć go o 45 stopni

W najmniejszych ogrodach, gdzie przestrzeń jest na wagę złota, obrócenie projektu o 45 stopni może sprawić, że przestrzeń będzie znacznie większa i ciekawsza. W ten sposób w rogach ogrodów można tworzyć duże kieszenie do sadzenia, a wybrane do tego rośliny mogą ukryć wiele grzechów – zaleca Kate.

Dzięki takiemu sprytnemu zabiegowi uda się nie tylko optycznie powiększyć przestrzeń, ale także zamaskować mniej atrakcyjne elementy ogrodu, jak np. zniszczoną elewację w rogu, którą osłonimy grupą nasadzeń. Odwrócenie ogrodu umożliwia wprowadzenie w rogach dużo większych roślin, które mogą też pełnić funkcję osłonową np. od niepożądanego sąsiedztwa.

Więcej inspiracji i informacji o twórczości Kate Gould znajdziesz na stronie: www.kategouldgardens.com

Tekst: Katarzyna Augustyniak, zdjęcia tytułowe: MakMedia/GAP Gardens