Juka w ogrodzie
Juki należą do rodziny szparagowatych i w naszym klimacie zwykle rosną nie wykształcając pnia. Wydają za to piękną, gęstą rozetę liści przypominających zielono-niebieskie szable. Podczas letnich miesięcy pojawiają się majestatyczne kwiatostany, które mogą mieć nawet 2 metry wysokości. Obsypane są białymi, pachnącymi kwiatami w kształcie dzwonków.
Juki w swoim naturalnym środowisku rosną na terenach suchych i raczej jałowych, stąd wspaniale nadają się na żwirowe rabaty. Czarują też jako soliter posadzony na trawniku.
Fot. Maja Dumat / Wikimedia Commons ↓ | Fot. William Avery / Wikimedia Commons ↓ |
Fot. Megan Hansen / Flickr ↓ |
Juki ogrodowe: dekoracyjne odmiany
W polskich ogrodach najczęściej sadzimy jukę karolińską (łac. Yucca filamentosa). Jej zimozielone liście o chłodnym, niebieskawym odcieniu mogą mierzyć 60-75 cm długości. Kremowo-seledynowe kwiaty są częścią wiechowatego kwiatostanu, który dorasta nawet do 2,5 m wysokości. Pojawiają się one zwykle pod koniec czerwca.
Warto też znać gatunek jukę wspaniałą (łac. Yucca gloriosa), ponieważ jest również bardzo odporna na mróz i możliwa do uprawy w naszym klimacie. Kwitnie pod koniec lata. Jej zielone liście mogą mierzyć 30-50 cm długości, a pęd kwiatostanowy dorasta do 1,4 m wysokości. Wykształca białe, kremowe bądź zielonkawe kwiaty o przyjemnym zapachu.
Ciekawe odmiany juki karolińskiej
- Juka karolińska 'Variegata' – ma liście o niemal białych brzegach.
- Juka karolińska 'Bright Edge' – pozostaje nieco mniejsza – dorasta do 50 cm wysokości, a liście ma kremowo-biało obrzeżone.
- Juka karolińska 'Color Guard' – jest wyższa (75 cm) i zaczyna kwitnąć już w czerwcu. Przez środek jej liści biegnie jasny, kremowo-żółty pas, zaś kiedy zaczynają się chłodniejsze dni całe nabierają czerwonego odcienia.
Fot. Hans Braxmeier/Pixabay | Fot. Sylwia Hennek |
Juka ogrodowa: wymagania i pielęgnacja
Stanowisko
Juki pochodzą z południowo-wschodnich stanów USA i Meksyku, dlatego uwielbiają słońce i ciepło. Co ważne, juka karolińska wykształca silny korzeń, dlatego gdy planujemy posadzić ją w ogrodzie – dobrze wybierzmy miejsce. Późniejsze przesadzenie czy usunięcie rośliny może być bardzo trudne. Liście juki są dość ostro zakończone, co warto wziąć pod uwagę, jeśli z ogrodu korzystają też dzieci.
Sadzenie
Najlepiej rosną w bardzo przepuszczalnym, piaszczystym i wapiennym podłożu. Preferują alkaliczny (zasadowy) odczyn gleby. Bardzo nie lubią gleb kwaśnych! Przy wysadzaniu juki do gruntu uważamy, aby umieścić ją w ziemi na tej samej wysokości, na jakiej rosła wcześniej, czy też w donicy. Ziemia powinna być przepuszczalna, ale jednocześnie żyzna, aby roślina mogła wydać swoje imponujące kwiaty. Warto wykopać dół większy niż wydaje się potrzebny i wysypać go mieszanką ziemi ogrodowej, piasku i gliny. Dzięki temu także młode juki pojawiające się w kolejnych latach będą mogły zdrowo rosnąć.
Nawożenie i podlewanie
W sezonie zasilamy juki wieloskładnikowym nawozem, a wiosną i jesienią ściółkujemy ziemię wokół roślin. Rośliny są wrażliwe na nadmiar wody, dlatego też gleba musi być przepuszczalna, a nawadnianie racjonalne (roślina nigdy nie może stać w wodzie) i niezbyt częste.
Choroby
Juki ogrodowe to odporne rośliny. Jeśli wybierzemy dla nich odpowiednie stanowisko i pielęgnujemy je w odpowiedni sposób, rzadko będą atakowały je choroby czy szkodniki. Choroby grzybowe lub zgnilizna mogą pojawić się wtedy, gdy roślina rośnie w zbyt wilgotnym podłożu. Złe warunki uprawy mogą też sprawić, że juki zaatakują choroby grzybowe – plamistość liści, czy antraknoza. Pierwsza ma postać plam, które schną i kruszą się, druga zaś objawia się nekrotycznymi przebarwieniami. W obu przypadkach opryskujemy rośliny preparatami grzybobójczymi.
Zabezpieczane na zimę
Juka karolińska jest bardzo odporna na mróz, dlatego z powodzeniem może spełniać rolę egzotycznego akcentu w ogrodzie. Przed nadejściem mrozów liście juki związujemy sznurkiem, a całą roślinę zabezpieczamy słomianym chochołem.
Kwitnienie juki ogrodowej
Juka kwitnie tylko raz i po kwitnieniu zamiera, jednak wcześniej wydaje młode odrosty, które zajmują miejsce obumarłej rośliny. Kiedy już przekwitnie, dobrze jest usunąć pęd kwiatowy - dzięki temu zrobimy miejsce młodym jukom. Najczęściej rosną one gęsto obok siebie, dzięki temu dobrze zakrywają miejsce po roślinie-matce.
Rozmnażanie juki ogrodowej
Juki można dość łatwo rozmnożyć dzieląc dorosłe rośliny. Innym sposobem jest oddzielenie wiosną młodych odrostów. Jeśli rozmnożymy juki ogrodowe w ten sposób, czyli wegetatywnie, będziemy mieli pewność iż nasze rośliny będą miały te same cechy, jak ich rośliny-matki – zarówno jeśli chodzi o wygląd, jak i odporność.
Juki można też uzyskać z nasion. Ta metoda polecana jest do uzyskania mniej odpornych juk, które możemy uprawiać w donicach. Wiosną lub jesienią za pomocą wideł wykopujemy roślinę z gruntu. Dzielimy ją ostrym nożem lub szpadlem na dwie lub więcej części. Miejsca po cieciu posypujemy środkiem grzybobójczym i następnie sadzimy rośliny do gruntu. Podzielone w ten sposób sadzonki mają już swoje korzenie, więc z reguły przyjmują się dobrze w nowym stanowisku.
Tekst: Sylwia Hennek, zdjęcie tytułowe: russellstreet Flickr/CC BY-SA 2.0, zdjęcia w tekście: Maja Dumat / CC BY 2.0 / Wikimedia Commons, William Avery / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons, Megan Hansen Flickr / CC BY-SA 2.0