Co lubią porzeczki i jak o nie dbać? Wszystko, co musisz wiedzieć!

Jakie warunki lubią porzeczki?

Porzeczki to wysokie krzewy, które naturalnie występują w Azji i w Europie (w tym także w Polsce), zasiedlając obrzeża lasów, leśne polany, okolice zbiorników wodnych oraz widne zarośla. W uprawie spotykane są głównie ich odmiany użytkowe, które są dobrze przystosowane do naszego klimatu i mają niewielkie wymagania, ale w zależności od odmiany, oczekują innego przycinania.

Miejsce

Najlepszym stanowiskiem dla porzeczek jest miejsce ciepłe, osłonięte od wiatru i słoneczne. Krzewy znoszą wprawdzie półcień, ale wtedy gorzej owocują (owoce są mniejsze i kwaśniejsze). Wszystkie porzeczki są mrozoodporne, jednak większą tolerancję na niskie temperatury wykazują porzeczki kolorowe, natomiast nieco bardziej wrażliwe na mróz są porzeczki czarne, które w najchłodniejszych rejonach kraju w ostre zimy mogą przemarzać, dlatego przed zimą warto okrywać glebę wokół nich grubą warstwą ściółki.

Ziemia

Porzeczki urosną na każdej typowej glebie ogrodowej, jednak najlepiej będą plonowały na podłożach żyznych, próchniczych, przepuszczalnych i stale lekko wilgotnych, o lekko kwaśnym odczynie pH. Nieodpowiednie będą dla nich natomiast gleby piaszczyste, lekkie, suche i jałowe oraz zimne, ciężkie, mokre i gliniaste.

Jak dbać o porzeczki?

Porzeczki nie wymagają zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych poza odpowiednim cięciem i nawożeniem. Ponieważ jednak posiadają dość płytki system korzeniowy, są wrażliwe na suszę i latem mogą potrzebować nawadniania. Z tego samego powodu warto wyściółkować podłoże wokół nich np. skoszoną trawą, trocinami lub korą, co nie tylko ograniczy parowanie wody, ale też rozwój chwastów.

Sadzenie

Najlepszym terminem sadzenia porzeczek jest jesień (X-IX). Krzewy lubią mocno się rozrastać, dlatego sadzi się je w rozstawie ok. 1,2/2 x 1,8/2 m (rozstaw uzależniony od danej odmiany). Krzewy należy sadzić kilka centymetrów głębiej (ok. 5-6 cm), niż rosły dotychczas, dzięki czemu podstawy ich pędów będą mogły się ukorzenić, wzmacniając roślinę i dostarczając jej więcej wody oraz składników pokarmowych. Po posadzeniu krzewy warto przyciąć, skracając ich pędy należy nad 1-3 pąkiem ponad ziemią, co pozwoli im lepiej się rozkrzewić.

Nawożenie

Porzeczki najlepiej owocują na żyznych glebach, dlatego każdego roku warto zasilać je nawozami organicznymi (np. kompost, granulowany obornik, biohumus) oraz dodatkowo wieloskładnikowymi nawozami mineralnymi, najlepiej przeznaczonymi do nawożenia drzew i krzewów owocowych i zawierającymi w składzie magnez (ważny pierwiastek w uprawie porzeczek).

Przycinanie

Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie porzeczek jest cięcie. W zależności od odmiany, krzewy tnie się jednak nieco inaczej, co wynika głównie z różnic w ich plonowaniu.

Porzeczki kolorowe (białe i czerwone) dobrze plonują zarówno na pędach 1-3 letnich, jak starszych (5-6 letnich) oraz na krótkopędach, dlatego ich cięcie należy rozpocząć w 5-6 roku po posadzeniu. Krzewy można przycinać wczesną wiosną (od marca do połowy kwietnia) lub latem, po zbiorach. Podczas zabiegu usuwa się wszystkie pędy połamane, chore i uszkodzone, a w kolejnych latach także pędy 7-letnie i starsze. Można też wyciąć nadmiar pędów jednorocznych, niepotrzebnie zagęszczających koronę, a także skrócić o ½ długości pędy jednoroczne, co sprzyja tworzeniu się dużej ilości owoconośnych krótkopędów. Po każdym cięciu na krzewie powinno pozostać ok. 3-4 pędów z każdego roku.

Porzeczki czarne najlepiej owocują na pędach 1-3 letnich, dlatego ich ciecie rozpoczyna się w 3-4 roku po posadzeniu, przeprowadzając zabieg latem, po zbiorach. Podczas cięcia usuwa się pędy chore, uszkodzone i zdeformowane oraz wycina pędy 4-letnie i starsze. Po zabiegu na krzewie powinno pozostać ok. 5-6 pędów jednorocznych, 3-4 dwuletnich oraz 3-4 trzyletnich. Porzeczkom czarnym nie skraca się pędów jednorocznych.

U wszystkich porzeczek szczepionych na pniu należy też usuwać też pędy, wyrastające z podkładki, gdyż mogą zagłuszyć odmianę szlachetną.

Ochrona przez chorobami i szkodnikami

Porzeczki to rośliny dość wrażliwe na choroby (min. mączniaka amerykańskiego agrestu, opadzinę liści porzeczki, rdzę wejmutkowo-porzeczkową, białą plamistość liści porzeczki), dlatego mogą potrzebować ochrony. W przypadku zauważenia pierwszych objawów choroby, warto zastosować preparaty ekologiczne i roślinne (np. BIO Spray na choroby grzybowe - Compo, Lencare Spray na choroby grzybowe – Agrecol lub wyciągi i wywary roślinne np. ze skrzypu lub czosnku), a dopiero gdy nie pomogą, sięgnąć po jeden z aktualnie polecanych, chemicznych preparatów ochrony roślin.

W ochronie porzeczek przed chorobami może pomóc też profilaktyka, polegająca min. pozyskiwaniu zdrowego materiału na sadzeniowego, wyborze odmian odpornych lub tolerancyjnych na popularne choroby oraz na grabieniu i usuwaniu opadłych z krzewów liści.

Porzeczkom mogą zagrażać także szkodniki, wśród których najgroźniejszy jest wielkopąkowiec porzeczkowy. Roztocz powoduje poważne deformacje liści oraz pędów i osłabia owocowanie krzewów, ale niewiele preparatów jest doduszonych jest do jego zwalczania (Movento 100 SC, Ortus 05 SC), dlatego warto stosować profilaktykę, polegająca na usuwaniu i niszczeniu zaatakowanych pędów, unikaniu sadzenia porzeczek w bliskim sąsiedztwie starych krzewów porzeczkowych i uprawie odmian jak najmniej podatnych na szkodnika.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcie tytułowe: Pezibear i Pavlofox / Pixabay