Chryzantema to nazwa grupy roślin należących do rodziny astrowatych (Asteraceae). Należy wiedzieć, że rośliny te traktowane są różnie w zależności od ujęcia systematycznego (systemu klasyfikacji), a w praktyce ogrodniczej "chryzantema" to nazwa stosowana dla złocienia ogrodowego inaczej chryzantemy ogrodowej (Chryzantemum x hortorum syn. Dendranthema x hortorum). Jest to gatunek mieszańcowy o wielkim znaczeniu w ogrodnictwie.

Byliny te mocno się rozrastają tworząc formy półkrzewu. Ich łodygi są wzniesione, grube i miękko owłosione, a u dołu niekiedy drewnieją. Ułożone skrętolegle liście mają najczęściej pierzastowcinaną blaszkę, są stosunkowo małe i ciemnozielone.

Chryzantemy kwitną jesienią, od października do listopada, a czasem też grudnia. Istnieją też odmiany kwitnące już w sierpniu. Kwiaty rurkowe i języczkowe zebrane są w koszyczek kwiatowy (typowy kwiatostan rodziny astrowatych). Mogą mieć różne wielkości, kształty i występują w niemal wszystkich kolorach (oprócz niebieskiego).

Wymagania i uprawa

Chryzantema w gruncie jest łatwa w uprawie, choć preferuje glebę żyzną, próchniczną, przepuszczalna o zasadowym pH. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych. Lubi lekko wilgotne podłoże. Można ją nawozić przed kwitnieniem.

Niektóre gatunki są całkowicie mrozoodporne (chryzantemy rabatowe), a inne wymagają przechowywania zimą w pomieszczeniach.

Roślinom tym dobrze przycinać wierzchołki, aby lepiej się rozkrzewiały. Później powinniśmy je ścinać jesienią na wysokość ok. 15 cm (po pierwszych przymrozkach, które zniszczą kwiaty).

Zastosowanie

Wśród chryzantem znajdziemy gatunki i odmiany, które sadzi się w gruncie na rabatach jak i takie, które nadają się jedynie jako rośliny sezonowe. Nie ma piękniejszych kwiatów późnej jesieni, dlatego warto obsadzać nimi patia, tarasy i inne miejsca, gdzie często przebywamy. Najlepiej wyglądają w sąsiedztwie krzewów lub bylin, w szczególności traw ozdobnych.

Pamiętajmy, że chryzantemy sprzedawane w doniczkach, w okresie Święta Zmarłych, są specjalnie prowadzone na kwiat sezonowy i nie przetrzymują zimy.

Kwiaty chryzantem są wyjątkowo trwałe po ścięciu i świetnie nadają się do wazonów (wytrzymują nawet do 4 tygodni!).

Systematyka

"Chryzantemy" to nazwa rodzajowa lub zwyczajowa, w zależności od ujęcia systematycznego:

  • rodzaju chryzantema (Dendranthema) – w Polsce uznaje się ten rodzaj, choć należy pamiętać że przez niektórych nie jest on w ogóle wyróżniany. Należą do niego byliny, które w stanie dzikim występują w Chinach, Korei, Japonii i Mongolii.
  • rodzaju złocień (Chrysantemum) – według niektórych jest to jedyna prawidłowa nazwa rodzaju (nie istnieje w tym przypadku podział na chryzantemy i złocienie). Natomiast w innych ujęciach systematycznych włączamy tutaj jedynie gatunki jednoroczne takie jak złocień karłowy, złocień polny, czy złocień trójbarwny.

Zdjęcie tytułowe: "Chryzantema wielkokwiatowa Ludo kwiaty Dendranthema x grandiflorum 1"/Babij/CC BY-SA 2.0, Prasun Bhattacharyya/Pixabay, "Chrysanthemum (Dendranthema grandiflorum) #1"/JC7001/CC BY-SA 2.0