Ze względu na olbrzymią popularność, lilie ogrodowe (Lilium) doczekały się obecnie ogromnej liczby odmian, z których część została nawet podzielona na grupy.
Możemy znaleźć rośliny niskie, wysokie, o konkretnych kolorach i kształtach. Jednak poszukując lilii do ogrodu, warto przede wszystkim kierować się ich wymaganiami i wiedzieć, że nie wszystkie nadają się do całorocznej uprawy gruntowej.
Wybieramy lilie do ogrodu:
lilie i ich odporność na niskie temperatury
Część lilii dobrze znosi niskie temperatury i może pozostać na zimę w ogrodzie. Są nimi np.:
- lilia tygrysia (Lilium lancifolium),
- lilia złotogłów (L. martagon),
- lilia królewska (L. regale),
- lilia Henry'ego (L. henryi),
- lilie z grupy mieszańców Orienpet OT,
- mieszańce lilii trąbkowych
- i mieszańce lilii azjatyckich.
Fot. KENPEI (1) Lilia orientalna 'Black Beauty' |
Fot. Uleli (1) Lilia azjatycka 'Red Velvet' |
Inne wymagają zimowego okrycia warstwą ściółki. Do tych wrażliwszych należą:
- lilia biała zwana świętego Józefa (Lilium candidum),
- lilie z grupy mieszańców Longiflorum LA
Natomiast jeszcze inne powinny zostać jesienią wykopane, a ich cebule umieszczone w lekko wilgotnym torfie i przechowane w chłodnym pomieszczeniu aż do wiosny, gdyż rośliny nie są dostatecznie wytrzymałe na niskie temperatury. Do takich roślin należą m.in. niektóre wrażliwe mieszańce orientalne.
Wymagania i pielęgnacja lilii:
stanowisko, uprawa i ochrona roślin
Stanowisko
Lilie to rośliny o wyjątkowo pięknych, często intensywnie pachnących kwiatach, dlatego powinny znaleźć swoje miejsce w każdym ogrodzie. Aby jednak miały szansę prawidłowo się rozwijać i bujnie kwitnąć, muszą zostać posadzone na odpowiednim stanowisku. Dla większości gatunków lilii, najlepsze będzie ciepłe, osłonięte od wiatru, słoneczne lub półcieniste miejsce.
Gleba
Powinna być żyzna, próchnicza i zasobna w składniki pokarmowe, o lekko kwaśnym (większość gatunków i odmian) lub obojętnym do lekko zasadowego odczynie pH (lilia biała, lilia złotgłów).
Polewanie
Lilie źle znoszą przesuszanie, ale też nie lubią zalewania i stojącej wody, gdyż ich cebule szybko gniją. Z tego względu warto przeznaczyć pod ich uprawę podwyższoną część rabaty, skąd nadmiar wody będzie mógł swobodnie odpływać. Jest to szczególnie ważne w okresie zimowym, kiedy cebule są szczególnie narażone na trudne warunki atmosferyczne.
Ściółkowanie
Aby ograniczyć nadmierne parowanie wody z podłoża i zapobiec rozwojowi chwastów, glebę wokół lilii warto ściółkować (np. kompostem, korą, torfem lub skoszoną trawą). Dzięki temu rośliny nie będą narażone na przesychanie i na konkurencję w postaci chwastów.
Fot. Orchi (1) Lilia złotogłów (Lilium martagon) |
Fot. taiftin/Fotolia Lilia królewska (Lilium regale) |
Nawożenie
Lilie w początkowej fazie wzrostu rozwijają się dość intensywnie, a następnie obficie kwitną, dlatego w sezonie warto zasilać rośliny nawozami wieloskładnikowymi, o zmniejszonej zawartości azotu (od wiosny do początku lipca). Jeśli chcemy jak najdłużej cieszyć się ich pięknymi kwiatami, po przekwitnięciu powinniśmy usuwać je z pędów, dzięki czemu roślina nie straci sił na wytworzenie nasion i wytworzy więcej nowych kwiatów.
Usuwanie przekwitłych kwiatostanów
Po okresie kwitnienia, usunięcie kwiatostanów pozwala też skierować energię rośliny na rozwój cebul, zamiast zbędnych nasion. Jeśli gatunek po kwitnieniu nie zasusza pędu kwiatostanowego, nie powinniśmy go sami usuwać, gdyż dzięki zielonym liściom roślina może nadal produkować substancje odżywcze, które będą wzmacniały znajdujące się w ziemi cebule.
Fot. Ranger (2) Lilia św. Józefa (Lilium candidum) |
Fot. Amada44 (1) Lilia tygrysia (Lilium lancifolium) |
Choroby i szkodniki
Uprawiając lilie w ogrodzie, musimy liczyć się z tym, że rośliny mogą potrzebować ochrony przed chorobami i szkodnikami. Lilie często są bowiem atakowane przez poskrzypkę liliową i ostępkę liliankę oraz choroby grzybowe (np. szarą pleśń).
Sadzenie cebul:
Terminy i sposób sadzenia lilii
Zanim jednak będziemy mogli cieszyć się pięknymi kwiatami lilii, musimy najpierw posadzić w ogrodzie ich cebulki. Najlepiej zrobić to jesienią (IX-X) lub wiosną (IV-V), gdyż to najlepsze okresy na sadzenie lilii. Cebulki umieszcza się w podłożu na głębokość równą ich trzykrotnej objętości, w rozstawie dostosowanym do konkretnej odmiany.
Lilie osiągające mniejsze rozmiary sadzi się gęściej (np. 30x35 cm, 40x40 cm), a rośliny okazałe, np. z grupy mieszańców orienpet sadzi się znacznie rzadziej (np. 50x50 cm), aby miały odpowiednio dużo miejsca do rozwoju. Wyjątkiem jest lilia biała, którą sadzi się w drugiej połowie lata, a cebule umieszcza się w ziemi dość płytko (na ok. 2,5 cm głębokości).
Fot. iBulb |
Odpowiednie towarzystwo dla lilii:
planujemy rabaty kwietne
Planując uprawę lilii w ogrodzie, musimy pamiętać, że ich uroda przemija wraz z przekwitnieniem ostatnich kwiatów. Rośliny zasuszają wtedy pęd kwiatowy i przechodzą w krótki stan spoczynku lub korzystają z ulistnionego pędu, aby nadal odżywiać rosnące w ziemi cebule. Niektóre z nich jesienią ponownie rozwijają rozetę liściową, przygotowaną do zimowania, ale już nie wydają kwiatów (np. lilia biała).
Dlatego warto tak zaplanować rozmieszczenie roślin na rabacie, aby po przekwitnieniu ich nieatrakcyjne, nagie pędy lub pozostałe po roślinach puste miejsca, były zasłonięte przez inne, niezbyt wysokie rośliny jak np. liliowce, funkie, żurawki, krwawniki (kielichowiec i pospolity), wiązówkę bulwkowatą, peonie, astry, szczawiki (Deppego i trójkątny), a w przypadku wysokich odmian lilii przez hortensje ogrodowe, rudbekie, floksy wiechowate, ostróżki lub karłowe sosny.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia w tekście: (1) CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, (2) CC BY 2.5/Wikimedia Commons, zdjęcie tytułowe: Scottslm/Pixabay