Uprawa lawendy w ogrodzie i w doniczce | Jaką wybrać? Gdzie posadzić?

Jakie lawendy najczęściej uprawiamy w ogrodzie i donicach?

Lawenda to roślina od wielu lat będąca jedną z najbardziej ulubionych przez nas krzewinek ogrodowych. Najczęściej uprawianym gatunkiem jest lawenda wąskolistna, którą znajdziemy w wielu kolorowych odmianach. W donicach na balkonach i tarasach uprawiana jest także lawenda francuska, która ze względu na mniejszą mrozoodporność traktowana jest zwykle jako roślina sezonowa.

1. Najpopularniejsza – lawenda wąskolistna

Lawenda wąskolistna (łac. Lavandula angustifolia) jest dość wysoka i w odpowiednich warunkach osiąga około 70 cm wysokości. Charakteryzuje się wzniesionymi, od dołu drewniejącymi pędami, zakończonymi kłosowatymi kwiatostanami. Liście zimozielone, wąskie, pokryte kutnerem. Kwitnienie rozpoczyna się w (VI) VII i trwa do VIII (IX). Jeżeli po kwitnieniu kwiatostany zostaną ścięte, może zakwitnąć ponownie, choć już nie tak spektakularnie jak na początku lata. Zawiązuje nasiona. Dostępna jest w wielu odmianach różniących się m.in. pokrojem, wysokością, mrozoodpornością, barwą kwiatów.

Polecane odmiany lawendy wąskolistnej
W naszym klimacie bardzo dobrze sobie radzi odmiana 'Hidcote'. Osiągająca 40-50 cm krzewinka, charakteryzuje się dość zwartym pokrojem. Poza tym jest aromatyczna, a jej ciemnofioletowe kwiaty doskonale zaprezentują się na rabacie bądź w pojemniku na balkonie czy tarasie. Mniejszą mrozoodpornością charakteryzuje się odmiana 'Dwarf Blue'. Wysokość do około 40 cm, a kwiaty fioletowe. Odmiana 'Munstead' jest rozłożysta, aromatyczna a jej kwiaty są niebieskofioletowe. Bladoróżowe kwiaty charakterystyczne są dla odmiany 'Rosea', a białe m.in. dla odmiany 'Alba'.

Nasiona lawendy wąskolistnej 'Hidcote Blue Strain'

'Hidcote Blue Strain' to jedna z najlepszych odmian lawendy do uprawy w naszym klimacie. Rośliny te są łatwe w uprawie i nadają się do uprawy zarówno w gruncie jak i w pojemnikach na balkonach i tarasach. Wyróżniają się mocnym zapachem i intensywnym kolorem kwiatów.

Kup nasiona lawendy wąskolistnej w naszym sklepie

2. Pojemnikowa – lawenda francuska

Określana także jako arabska bądź hiszpańska, uprawiana jest głównie w pojemnikach na balkonach i tarasach. W uprawie lawenda francuska (łac. Lavandula stoechas) osiąga około 50-60 cm wysokości, ale w naturze jest wyższa. Jej największą zaletą są oryginalne kwiatostany, składające się z kwiatów płodnych, płonnych oraz bardzo dekoracyjnych podsadek. Kwitnie od maja. Kwiaty w barwie fioletowej, różowej, purpurowej i białej.

Polecane odmiany lawendy francuskiej
Do wartych wymienienia odmian zaliczamy rośliny o różniących się od gatunku kolorach kwiatów, np. 'Papillon' (kwiaty purpurowe), 'Bella Rose' (kwiaty różowe), 'Tiara' (kwiaty fioletowe, podsadki białe).

Fot. Ron Mijailovic, pen_ash, Karen Arnold / Pixabay

3. Widowiskowa – lawenda pośrednia

Lawenda pośrednia (łac. Lavandula ×intermedia) jest mieszańcem uzyskanym w wyniku skrzyżowania lawendy wąskolistnej z Lavandula latifolia. Nazywana jest często lawendą holenderską. Roślina ta może dorastać nawet do 90 cm wysokości! Charakteryzuje się też tym, że ma pokrój prawie idealnej półkuli.

Polecane odmiany lawendy pośredniej
Lawendy pośrednie osiągają większe rozmiary oraz posiadają bardziej okazałe kwiatostany, dlatego częściej wykorzystywane są do tworzenia bukietów. Przykładem odmiany lawendy pośredniej jest odmiana PURE PLATINUM 'Nico' o szarych liściach, fioletowych kwiatach, osiągająca około 50 cm wysokości. Inne odmiany to m.in. 'Grosso', 'Hidcote Giant'.

Dlaczego i gdzie warto posadzić lawendę?

Lawenda ze względu na swoją dekoracyjność oraz zapach bardzo często sadzona jest w miejscach, w których wypoczywamy. Dodatkowo jej niewielkie wymagania glebowe sprawiają, że może być sadzona w najbliższym otoczeniu budynków na gorszym podłożu. Posadzona wokół tarasu nie tylko podniesie walory estetyczne miejsca, ale także w pewnym stopniu będzie odstraszać m.in. komary, a zapraszać barwne motyle. Doskonale nadaje się do ogrodów skalnych, na słoneczne zbocza, skarpy.

• Najlepiej prezentuje się posadzona w grupie m.in. wzdłuż ścieżek, na rabatach żwirowych.
• Warto posadzić ją w towarzystwie róż, bodziszków, szałwii omszonej, liliowców, wybranych gatunków traw, roślin uprawianych w formie piennej.
• Świetnie prezentuje się w formie mini-żywopłotów.
• Lawenda nadaje się do ogródka ziołowego, który można stworzyć nie tylko w ogrodzie, ale także na tarasie czy balkonie.
• Krzewinka estetycznie będzie wyglądać posadzona w glinianej donicy lub wiklinowym koszyku.
  
  

Fot. Hans-Peter Clerc / Pixabay

Lawenda nie jest tylko rośliną ozdobną. To gatunek miododajny, wzbogacający różnorodność biologiczną w ogrodzie. Dzięki obecności aromatycznych olejków eterycznych można ją wykorzystywać w kuchni (m.in. do aromatyzowania mięs np. baraniny), przemyśle kosmetycznym (olejek lawendowy), a nawet farmaceutycznym (m.in. działanie uspokajające i antyseptyczne).

W domu jej kwiatostany znalazły swoje miejsce jako element dekoracyjny oraz służy do odstraszania moli.

Jak uprawiać lawendę? Krok po kroku

Lawenda nie tylko nie jest szczególnie wymagająca, ale także mało absorbująca w uprawie. Przy niewielkim nakładzie pracy, zachwyci obfitym i długim kwitnieniem.

Krok 1: Jakie stanowisko dla lawendy?

Lawenda, roślina ciepłolubna, pochodzi z południa Europy, gdzie cieszy się pełnym słońcem. Dlatego zakątek z lawendą w ogrodzie powinien być słoneczny, zaciszny oraz osłonięty zimą przed wysuszającymi, mroźnymi wiatrami.

W uprawie lawendy największym zagrożeniem jest zbyt mokre podłoże, ponieważ roślina ta nie toleruje "mokrych stóp". Ważne jest, aby sadzić lawendę w przepuszczalnym, ciepłym, luźnym i zasadowym podłożu. Zbyt ciężką glebę warto rozluźnić dodatkiem piasku oraz wzbogacić ją niewielką ilością kompostu, co zapewni lepsze warunki wzrostu.

Krok 2: Sposób sadzenia i podstawowa pielęgnacja

• Odległość między sadzonymi lawendami, czy to w ogrodzie, czy donicy, zależy od wysokości i szerokości sadzonej odmiany. Zazwyczaj jest to około 40 cm.
• Rośliny świeżo posadzone należy systematycznie podlewać. W kolejnych latach uprawy, krzewinka z dobrze rozbudowanym i głębokim systemem korzeniowym dobrze zniesie suszę.
• Lawendę systematycznie odchwaszczamy.
• Jesienią warto zastosować nawóz organiczny, np. kompost, który dostarczy niezbędnych składników pokarmowych, a także poprawi strukturę podłoża.
• Lawenda nie jest podatna na choroby i szkodniki, jednak trzeba zwracać uwagę na choroby grzybowe, np. szarą pleśń, które mogą pojawić się, przy nadmiernej wilgotności podłoża.
  
  

Sprawdź w naszym sklepie produkty do uprawy i pielęgnacji!

Krok 3: Przycinanie lawendy

Ładny pokrój krzewinki zapewni nam systematyczne cięcie lawendy. W ciągu roku przycinanie lawendy wykonuje się dwukrotnie. Po kwitnieniu ścinamy kwiatostany z fragmentem łodygi, natomiast wiosną, usuwamy m.in. uszkodzone, przemarznięte pędy, a także skracamy lawendę na wysokość, która nam odpowiada.

Nie tniemy lawendy na wysokości zdrewniałych pędów, gdyż na tej wysokości krzewinka gorzej się regeneruje. Młode rośliny w celu zagęszczenia ścinamy o połowę. Starsze okazy można spróbować odmłodzić ścinając je na wysokości około 10 cm. Jeżeli lawenda się nie zregeneruje, należy ją wkopać, a na jej miejsce posadzić nową roślinę.

Fot. lithiumphoto / Fotolia

A jak uprawiać lawendę w doniczce? O czym jeszcze pamiętać?

Uprawiając lawendę w pojemniku należy zapewnić jej donicę z dużymi otworami, którymi spłynie nadmiar wody. Konieczny jest także drenaż oraz przepuszczalne podłoże.

W pielęgnacji roślin należy zwrócić uwagę na podlewanie, które należy dostosować do indywidualnych potrzeb konkretnej rośliny, uzależnionych m.in. od panujących warunków atmosferycznych. Jeżeli chodzi o nawożenie, wybierajmy nawozy organiczne bądź o spowolnionym działaniu. Lawenda nie wymaga obfitego nawożenia.

Jak można rozmnożyć lawendę?

Lawendę można rozmnożyć generatywnie (młode rośliny uzyskuje się z nasion) bądź wegetatywnie (m.in. poprzez sadzonki zielne, odkłady, a w razie potrzeby dzielenie rozrośniętych roślin).

► Z NASION
W przypadku rozmnażania lawendy z nasion należy pamiętać, że nasiona zebrane z roślin odmianowych nie powtórzą cech rośliny matecznej, dlatego odmiany rozmnażamy wegetatywnie. Nasiona najlepiej kupić u sprawdzonego sprzedawcy, będą wówczas odpowiednio przygotowane.

Jeżeli nasiona zbierzemy samodzielnie, w celu lepszego i równomiernego kiełkowania, powinny one przejść stratyfikację.

Wysiewając nasiona jesienią bezpośrednio w grunt, stratyfikacja przebiegnie w sposób naturalny, a wiosną pojawią się młode rośliny (zależnie od warunków atmosferycznych, skuteczność tej metody bywa mniej lub bardziej satysfakcjonująca).

Przed siewem wiosennym nasiona poddajemy stratyfikacji, mieszając je z wilgotnym pisakiem. Następnie wkładamy do lodówki na okres kilku tygodni. Dopiero po przeprowadzeniu stratyfikacji, nasiona wysiewamy do pojemników, wypełnionych przepuszczalnym podłożem np. piaskiem, wymieszanym z odkwaszonym torfem. Uzyskane rośliny na stałe miejsce wysadza się w następnym roku.

► POPRZEZ SADZONKI
Rozmnażanie lawendy poprzez sadzonki zielne, polega na pozyskaniu z rośliny matecznej zdrowych pędów wierzchołkowych bez kwiatostanu, długości około 10 cm, które sadzonkuje się w przepuszczalnym podłożu, stosując ukorzeniacz. Podobnie ukorzeniamy sadzonki półzdrewniałe.

Sadzonki pobieramy wiosną bądź na przełomie lata i jesieni. Pojemnik z ukorzeniającymi się roślinami, powinien być ustawiony w miejscu, w którym nie będzie narażony na bezpośrednie nasłonecznienie. Poza tym sadzonki oczyszczone z dolnych liści nie mogą stykać się z podłożem, a także pozostałymi sadzonkami.

► PRZEZ ODKŁADY
Kolejnym sposobem na rozmnożenie lawendy są odkłady. Ten sposób rozmnażania również nie jest skomplikowany – polega na przytwierdzeniu do podłoża wybranej łodygi i obsypania jej podłożem. W okresie ukorzeniania należy zwrócić uwagę na wilgotność podłoża.

► PODZIAŁ
Rozrośniętą lawendę w razie konieczności można rozmnożyć poprzez podział, przy czym drewniejąca lawenda nie zawsze wystarczająco się regeneruje. Chcąc podzielić lawendę, należy rok wcześniej obsypać ją podłożem (kopczykowanie), a dopiero wówczas dzielić.

Fot. karsaiatti / Pixabay

Zimowanie lawendy w gruncie...

Najbardziej trwałym gatunkiem lawendy jest lawenda wąskolistna. Jeżeli zapewnimy jej odpowiednie stanowisko i podłoże, dość dobrze zniesie zimę. Z pewnością mniej problemów z lawendą wąskolistną będą mieli właściciele ogrodów, którzy w razie potrzeby mogą lawendę okryć gałązkami świerkowymi.

Kupując lawendę do ogrodu należy wybierać odmiany sprawdzone, uprawiane od lat, bardzo dobrze rosnące w naszym klimacie (w sprzedaży dostępne są odmiany lawendy wąskolistnej mniej lub bardziej mrozoodporne).

...i w doniczce

Na okres zimy pojemnik z lawendą najlepiej zadołować w ogrodzie, a jak nie ma takiej możliwości okryć, pamiętając, aby ustawić doniczkę w osłoniętym miejscu, stawiając np. na styropianie, okrywając włókniną itp.

Można także przetrzymać lawendę w widnym, ale chłodnym pomieszczeniu, ograniczając podlewanie rośliny do minimum. W jasnym, a zarazem chłodnym pomieszczeniu można spróbować przechować także lawendę francuską.

Tekst: Grzegorz Bogucki, zdjęcia tytułowe: Christine Bird / AdobeStock, Miroslawa Drozdowski / Fotolia