Własna żurawina z ogrodu? To prostsze, niż myślisz! Czytaj i przekonaj się do uprawy

Streszczenie artykułu

Żurawina to roślina, która nie tylko wzbogaca smak wielu potraw, ale również jest doskonałą opcją do uprawy w ogrodzie, dostarczając owoców pełnych wartości odżywczych. W artykule przedstawiono kluczowe informacje na temat uprawy żurawiny, zaczynając od jej charakterystyki i wartości odżywczych. Najczęściej uprawianym gatunkiem w Polsce jest żurawina wielkoowocowa, która jest zimozielona i może mieć płożące pędy do 2 metrów długości. Owoce są bogate w witaminy i minerały, a ich regularne spożywanie może przynosić liczne korzyści zdrowotne, w tym hamowanie rozwoju komórek nowotworowych. Aby żurawina dobrze rosła, potrzebuje kwaśnego, wilgotnego i próchniczego podłoża, a także dobrze nasłonecznionego stanowiska. Proces sadzenia wymaga odpowiedniego przygotowania gleby i sadzonek, które najlepiej umieszczać wiosną lub jesienią. Po posadzeniu ważne jest obfite podlanie i regularne pielęgnowanie, w tym ściółkowanie oraz nawożenie. Żurawina jest dość odporna na niskie temperatury, ale w szczególnie mroźnych warunkach warto dodatkowo ją zabezpieczyć. Pielęgnacja obejmuje także ochronę przed szkodnikami i chorobami grzybowymi, przycinanie pędów oraz regularne plewienie. Zbiór owoców odbywa się od września do pierwszych przymrozków, a z jednego metra kwadratowego można uzyskać 2-3 kg owoców, które są idealne do przetworów i jako dodatek do różnych potraw. Polecane odmiany do uprawy w ogrodzie to m.in. Ben Lear, Early Black, Howes, Pilgrim i Stevens.

Co to jest żurawina i jakie ma właściwości?

Żurawina (Vaccinium) to roślina, która z powodzeniem może być uprawiana w ogrodowych jagodnikach. Najczęściej spotykanym gatunkiem jest żurawina wielkoowocowa, choć istnieją także inne odmiany, takie jak żurawina błotna i drobnolistna, które są mniej popularne. Żurawina wielkoowocowa, tak samo jak jej daleka, ukochana przez Polaków kuzynka borówka, pochodzi z Ameryki Północnej. Roślina wyróżnia kilka charakterystycznych cech, takich jak długowieczność czy też pędy, które mogą się płożyć po ziemi nawet do 2 metrów długości. Warto też zaznaczyć, że roślina jest zimozielona.

Krzew żurawiny wytwarza drobne liście z podwiniętymi brzegami, które jesienią przybierają niezbyt ozdobną, brunatną barwę. Urocze biało-różowe kwiaty pojawiają się od czerwca do sierpnia i utrzymują się przez dugi czas. Roślina owocuje jesienią – we wrześniu lub październiku, a jej jagody są bardzo charakterystyczne – małe, kuliste i ciemnoczerwone.

Gałązka z owocami żurawiny wielkoowocowej

Fot. Ruckszio / AdobeStock

Owoce żurawiny są niezwykle cenne pod względem odżywczym. Są bogate w witaminy A, C i E, magnez, potas, selen i sód. Zawierają również błonnik, który wspomaga budowę odporności, beta-karoten poprawiający elastyczność skóry, luteinę chroniącą oczy przed promieniowaniem UV oraz taninę, która działa antybakteryjnie.

Jest powiedziane, że regularne spożywanie żurawiny może hamować rozwój komórek nowotworowych.

Idealne warunki dla żurawiny w ogrodzie. Co warto zrobić?

Aby żurawina mogła dobrze rosnąć, wymaga odpowiednich warunków glebowych i klimatycznych. Najlepiej czuje się na wilgotnym, kwaśnym podłożu o pH 3,2-4,5, które jest próchnicze i dobrze przepuszczalne. Roślina preferuje dobrze nasłonecznione stanowiska, gdyż brak słońca negatywnie wpływa na owocowanie i barwę jagód. Ponadto, miejsce powinno być osłonięte od wiatru, który może uszkadzać delikatne pędy.

Kiedy i jak sadzić żurawinę? Krok po kroku

Sadzenie żurawiny jest procesem, który wymaga odpowiedniego przygotowania i staranności. Najlepszy czas na sadzenie żurawiny to wiosna, w okresie od kwietnia do czerwca, lub jesienią, w październiku. Oto kroki, które należy podjąć, aby prawidłowo posadzić żurawinę w ogrodzie:

1. Przygotowanie gleby

Wykonaj dołki o głębokości 15-20 cm, zachowując odstęp co najmniej 20 cm między poszczególnymi roślinami. Dołki wypełnij mieszaniną ziemi i torfu w proporcji 1:2. Można również dodać trociny z drewna iglastego lub gruboziarnisty piasek, co pomoże utrzymać odpowiednią kwasowość gleby i poprawi jej przepuszczalność.

2. Sadzenie sadzonek

Sadzonki żurawiny najlepiej kupić już wyrośnięte, co ułatwia ich wzrost. Umieść sadzonki w przygotowanych dołkach, delikatnie dociskając glebę wokół korzeni, aby zapewnić im stabilność. Pamiętaj, aby sadzonki były posadzone na odpowiedniej głębokości, nie za płytko, aby korzenie miały dostateczny kontakt z glebą, ale też nie za głęboko, aby nie przysypywać pędów.

3. Podlewanie po sadzeniu

Po zakończeniu sadzenia należy obficie podlać rośliny, aby gleba dobrze osiadła i korzenie miały dobry kontakt z podłożem.

4. Zimowanie

Żurawina jest rośliną stosunkowo odporną na niskie temperatury. Należy do roślin ze strefy 5b, czyli gdzie temp. spadają do ok. -26/-30 °C, co oznacza, że w większości przypadków nie wymaga specjalnego okrywania na zimę w Polsce. Jednak podczas wyjątkowo surowych zim, dodatkowa ochrona może być korzystna. Można w tym celu użyć agrowłóknin jak i gałęzi roślin iglastych (tworząc z nich coś na kształt płaskich chochołów).

Fot. medwedja / AdobeStock

Pielęgnacja żurawiny – od wiosennego podlewania do zimowego okrywania

Prawidłowa pielęgnacja żurawiny obejmuje regularne podlewanie, szczególnie w pierwszym roku uprawy, aby zapobiec ususzeniu rośliny. Najlepiej używać do tego celu deszczówki, gdyż woda z wodociągu może odkwasić podłoże. Podlewanie należy zwiększyć w okresach suszy, dbając jednak o to, aby nie doszło do przelania gruntu.
Po posadzeniu sadzonek dobrze jest przeprowadzić ściółkowanie. Żurawina jest rośliną kwasolubną, dlatego ściółka powinna mieć niewielką zawartość wapnia, aby nie doszło do odkwaszenia gleby. Idealna do tego celu jest ściółka z kory drzew iglastych lub trocin. Można także użyć gruboziarnistego piasku, wystarczy 2-3 centymetrowa warstwa. Ściółkowanie nie tylko pomaga utrzymać odpowiednią kwasowość gleby, ale także zapobiega rozwojowi chwastów, utracie wody i chroni roślinę przed chłodem.
Raz w roku warto zastosować nawozy mineralne, zwłaszcza azotowe, aby podtrzymać odpowiednią kwasowość gleby.
Przycinanie pędów jest konieczne, by roślina mogła się prawidłowo rozwijać i owocować. Usuwanie wyschniętych i splątanych pędów poprawia dostęp światła do rośliny.

Ochrona przed szkodnikami i chorobami

Żurawina może być narażona na atak różnych szkodników, takich jak wciornastki żerujące na spodniej stronie liści oraz owocówki żurawineczki zasiedlające owoce. W takich przypadkach warto stosować odpowiednie insektycydy.

Roślina może być również podatna na choroby grzybowe, na przykład szarą pleśń, objawiającą się brunatnymi plamami na liściach i pędach. Stosowanie fungicydów jest wtedy konieczne. Regularne plewienie ogranicza ryzyko zmniejszenia plonów, a w przypadku silnych mrozów żurawinę można okryć gałązkami iglastymi.

Polecane odmiany żurawiny

Do uprawy w ogrodzie szczególnie polecane są odmiany takie jak Ben Lear, która szybko przyrasta i osiąga 30 cm wysokości, z purpurowo-czerwonymi owocami. Early Black ma długie pędy i ciemnozielone liście, a jej owoce są okrągłe z woskowym nalotem. Howes charakteryzuje się dużym rozrostem i jagodami o owalnym kształcie, które mają najwyższą zawartość pektyn. Pilgrim ma intensywnie zielone liście i duże, purpurowo-czerwone owoce. Odmiana Stevens posiada eliptyczne jagody, które zmieniają kolor z ciemnoczerwonego na niemal czarny.

Zbiór i przechowywanie owoców

Owoce żurawiny zbiera się od września do pierwszych przymrozków. Na jednym metrze kwadratowym uprawy można uzyskać od 2 do 3 kg owoców. Żurawina doskonale nadaje się do przetworów, takich jak soki, syropy, galaretki, dżemy czy nalewki. Może być również smacznym dodatkiem do herbaty, sałatek, musli oraz mięs, zwłaszcza wieprzowiny i dziczyzny.

Zdjęcie tytułowe: Olga, Matauw, barmalini, medwedja / AdobeStock

FAQ Pytania i odpowiedzi

Czym jest żurawina i jakie ma właściwości?

Żurawina to roślina uprawiana w ogrodach, najczęściej w postaci żurawiny wielkoowocowej. Roślina jest zimozielona, ma płożące pędy do 2 metrów długości i wytwarza drobne, brunatne jesienią liście oraz biało-różowe kwiaty.
Dlaczego warto uprawiać żurawinę?

Owoce są bogate w witaminy A, C, E, magnez, potas, selen i sód. Żurawina zawiera błonnik, beta-karoten, luteinę i taninę, co wspomaga odporność, poprawia elastyczność skóry i działa antybakteryjnie. Regularne spożywanie może hamować rozwój komórek nowotworowych.
Jakie warunki są idealne dla żurawiny?

Potrzebuje wilgotnego, kwaśnego podłoża o pH 3,2-4,5, które jest próchnicze i dobrze przepuszczalne. Roślina preferuje dobrze nasłonecznione i osłonięte od wiatru stanowiska.
Kiedy i jak sadzić żurawinę?

Najlepszy czas na sadzenie to wiosna (kwiecień-czerwiec) lub jesień (październik). Należy przygotować dołki o głębokości 15-20 cm, wypełniając je mieszanką ziemi i torfu w proporcji 1:2.
Jak pielęgnować żurawinę po posadzeniu?

Po posadzeniu rośliny należy obficie podlać. Regularne podlewanie deszczówką, ściółkowanie, nawożenie i przycinanie pędów są kluczowe.
Czy żurawina wymaga okrywania na zimę?

Żurawina jest stosunkowo odporna na niskie temperatury, ale w surowe zimy można ją dodatkowo zabezpieczyć agrowłókniną lub gałązkami iglastymi.
Kiedy zbierać owoce żurawiny?

Owoce zbiera się od września do pierwszych przymrozków. Z jednego metra kwadratowego można uzyskać od 2 do 3 kg owoców.
Jakie odmiany żurawiny są polecane do uprawy?

Polecane odmiany to Ben Lear, Early Black, Howes, Pilgrim i Stevens.