Żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon) nazywana też borówką wielkożurawinową, należy do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie porasta podmokłe tereny. Jest uprawiana w wielu krajach na całym świecie, w tym i w Polsce.
To niewysoka, zimozielona roślina dorastająca do 30 cm wysokości. Wytwarza dwa rodzaje pędów – płożące, ukorzeniające się, które mogą osiągnąć nawet 150 cm długości oraz krótkie, wzniesione pędy owocujące. Liście są drobne, owalne, błyszczące, całobrzegie, jesienią zmieniają barwę na ciemną (czasem brunatnieją).
Żurawina wielkoowocowa kwitnie w czerwcu i lipcu. Na roślinie pojawiają się małe, promieniste, pojedyncze, biało-różowe kwiaty na długich szypułkach. Z reguły przewieszają się do dołu, a ich 4 płatki wywijają się do góry. Owoce dojrzewają od września. Są to jadalne, małe (ok. 2 cm średnicy), kuliste, czerwone jagody. Ich miąższ jest początkowo kremowy, a później czerwony. Wewnątrz znajduje się duża, ciemna pestka.
System korzeniowy jest bardzo płytki.
Wymagania i uprawa
Żurawina wielkoowocowa najlepiej plonuje na stanowiskach jasnych, dobrze naświetlonych. Powinna być uprawiana na glebach kwaśnych (pH 3,2-4,5), torfowych, próchniczych, przepuszczalnych i stale wilgotnych. Roślina jest mrozoodporna.
Roślina ma duże wymagania wodne i szybko reaguje na niedobór wody – należy ją systematycznie podlewać. Warto stosować nawozy organiczne i ściółkować glebę, aby ograniczyć wysychanie podłoża.
Rozmnaża się głównie przez podział – najłatwiej jest oddzielać naturalnie ukorzenione pędy rośliny. Żurawinę sadzi się ją jesienią (optymalna rozstawa to 30x30 cm).
Zastosowanie
Owoce żurawiny są znane ze swojego kwaśnego smaku. Dodajemy je przede wszystkim do mięs i sosów ale również nadają się do przyrządzania przetworów, takich jak konfitury, soki i nalewki. Są często zaliczane do przypraw i łatwo się przechowują.
Żurawina to bogate źródło witamin (C, B1, B2), błonnika, kwasów organicznych i soli mineralnych (Ca, P, Cu). Roślina jest też ceniona ze względu na właściwości lecznicze – ma działanie bakteriobójcze i antynowotworowe. Regularne picie soków z owoców żurawiny zapobiega występowaniu miażdżycy i chorób układu krążenia.
Ciekawostki
Żurawina to jeden z owoców kojarzonych ze Świętami Bożego Narodzenia. W tym czasie nie tylko znajdziemy ją w konfiturach, ciastach czy pasztetach ale też w formie ozdób świątecznych.
Tekst: Redakcja ZielonyOgródek.pl, zdjęcia: PantherMediaSeller, lantapix, elenathewise/Depositphotos