Streszczenie artykułu
Ogórki należą do warzyw dość wrażliwych i przy sprzyjających warunkach lub w wyniku błędów pielęgnacyjnych mogą rozwijać się na nich choroby grzybowe lub szkodniki. Powodują one zwykle żółknięcie i zasychanie liści oraz zamieranie lub gnicie całych roślin i owoców. Jak unikać zagrożeń i zwalczać choroby i szkodniki ogórków?
Błędy w pielęgnacji ogórka a rozwój chorób
W uprawie ogórków w ogrodzie bardzo ważne jest zapewnienie im właściwych warunków i rozsądnej pielęgnacji. Z tego względu, warto zwrócić uwagę by nie popełniać częstych błędów, zwiększających ryzyko wystąpienia chorób. Należą do nich między innymi:
- uprawa ogórka przez szereg lat w tym samym miejscu lub po innych spokrewnionych z nim warzywach dyniowatych,
- moczenie liści w czasie podlewania,
- nadmierne zagęszczenie roślin (brak odstępów) i brak przewiewu,
- zbyt duża wilgotność, temperatura (np. przy uprawie szklarniowej lub w tunelu foliowym).
Jak zwalczać najczęstsze choroby ogórków?
Ogórki uprawiane na działce lub w ogrodzie mogą być infekowane przez różne choroby – grzybowe, wirusowe, a także bakteryjne. Warto na pewno zwrócić uwagę na mączniaki (prawdziwego i rzekomego, fuzariozę, a także na wirusa mozaiki ogórka oraz bakteryjną kanciastą plamistość ogórka.
Biały nalot na liściach ogórka
Mączniak prawdziwy to dość powszechna choroba na różnych roślinach ogrodowych, a jej charakterystyczny objaw to plamy na górnej stronie liści, które pokrywają się się jasnym, mączystym nalotem. Z kolei mączniak rzekomy, objawia się nieco inaczej – na liściach powstają żółtawe plamy, a nalot tworzy się na ich dolnej stronie. Obie choroby osłabiają rośliny, zahamowują rozwój oraz plonowanie i powodują żółknięcie i zamieranie liści. Aby unikać mączniaków, należy przede wszystkim działać profilaktycznie, czyli nie moczyć liści w czasie podlewania, zachowywać właściwe odstępy miedzy roślinami i od razu usuwać liście z objawami choroby.
Dobrym rozwiązaniem jest także wykonanie oprysków zapobiegawczych, ale przede wszystkim preparatami na bazie skrzypu, cieczą bordoską, środkami miedziowymi (np. Miedzian) lub naturalnym preparatem Limocide. Gdy zauważymy już objawy choroby można użyć też uniwersalnych, specjalistycznych środków do zwalczania chorób grzybowych, w tym mączniaków, np. Scorpion).
Więdnięcie i zasychanie ogórków
Groźną, trudną do zwalczenia chorobą grzybową, mogącą atakować ogórki jest fuzarioza ogórka, czyli fuzaryjne więdnięcia ogórka powodowane przez grzyb Fusarium. Objawy fuzariozy, to nagłe więdnięcie, żółknięcie i zasychanie liści (w pierwszej kolejności dolnych). Choroba infekuje ogórki przez glebę, atakuje korzenie, powodując ich gnicie, a następnie zamieranie całych roślin.
W profilaktyce fuzariozy, bardzo ważne jest, by zadbać o zdrowe podłoże i kupować zdrowe, niezainfekowane nasiona kupione w dobrych sklepach. Trzeba też sadzić ogórki w odpowiednich odstępach i rozsądnie je podlewać, unikając przelewania (nadmiaru wilgoci w glebie). Gdy choroba już się pojawi można wykonać niezbędne zabiegi, np. podlewać rośliny roztworem preparat Magnicur Energy lub zastosować środek biologiczny Polyversum. Trzeba jednak brać pod uwagę, że przy dużym nasileniu choroby, rośliny będą zamierały i wtedy trzeba je usunąć, a podłoże odkazić specjalnymi preparatami.
Mozaika na liściach ogórka
Oprócz chorób grzybowych, na ogórkach mogą pojawić się także choroby wirusowe, z których najczęściej spotykana jest mozaika ogórka. Wirus ten powoduje powstawanie dość typowych objawów – na liściach powstają żółto-zielone plamy w kształcie mozaiki. Choroba ta jest trudna do zwalczenia i dość szybko postępuje, dlatego najlepiej jej zapobiegać. Wirus mozaiki ogórka może być przenoszony przez mszyce, brudne narzędzia ogrodnicze, oraz zainfekowane nasiona lub resztki roślin. Warto więc kupować tylko zdrowe nasiona oraz reagować szybko w przypadku pojawienia się mszyc.
Żółte kanciaste plamy na liściach ogórków
Dość częstą i groźną chorobą ogórków jest również bakteryjna kanciasta plamistość ogórka, która atakuje zarówno liście, jak i owoce, a jej rozwojowi sprzyja wilgotna pogoda. Objawy mogą wystąpić zarówno na młodych sadzonkach, jak i na starszych ogórkach, a są to najpierw pojedyncze, a później zajmujące całą blaszkę liściową jasno-zielone plamy o kanciastych kształtach. Z czasem tkanka w miejscu plam odbarwia się, brązowieje, zamiera i wykrusza się, co powoduje powstawanie kanciastych dziurek z jasną obwódką. Z kolei na owocach i pędach ogórka mogą tworzyć się plamy, a później także miękkie, zagłębienia, co prowadzi do gnicia.
W celu uniknięcia rozwoju choroby należy usuwać i palić porażone części roślin, unikać moczenia liści w czasie podlewania oraz używać czystych narzędzi ogrodniczych. Kanciastą plamistość ogórka można także zwalczać poprzez opryski miedziowymi, np. Miedzian lub Miedzian Extra, pamiętając o zachowaniu 7-dniowego okresu karencji w czasie zbiorów.
Jakie szkodniki atakują ogórki i jak z nimi walczyć?
Problemy w uprawie ogórków, czyli żółknięcie i zasychanie liści lub całych roślin mogą być spowodowane też żerowaniem różnych szkodników.
Przędziorki i mszyce na ogórkach
Najczęściej mogą być to przędziorki lub mszyce, które zwykle ciężko zauważyć, bo wysysają soki z tkanek na dolnej stronie liści. W efekcie na liściach tworzą się żółte, drobne plamki i stopniowo obejmują całą blaszkę, która z czasem zasycha lub liście zwijają się, deformują i zamierają. W uprawie amatorskiej ogórków w ogrodzie, najlepiej odstraszać i zwalczać te szkodniki za pomocą preparatów naturalnych własnej roboty (np. na bazie czosnku lub cebuli) lub dostępnych w sprzedaży. Ewentualnie można stosować również preparaty specjalistyczne do zwalczania przędziorków i mszyc, najlepiej w sprayu (np. Agrocover Spray, Emulpar Spray, Karate Spray).
Białe muszki na spodniej stronie liścia ogórków
Częstym szkodnikiem ogórków, szczególnie uprawianych pod osłonami jest również mączlik szklarniowy, czyli drobny, latający pluskwiak o białej, woskowej barwie. Mączliki rozmnażają się i żerują (wysysają soki) na dolnej stronie najmłodszych liści, często latając wokół roślin. Rozwijają się w czasie suchej, letniej, ciepłej pogody i mocno osłabiają rośliny, a dodatkowo mogą (podobnie, jak mszyce) przenosić choroby wirusowe.
W celu zwalczenia mączlika szklarniowego można stosować opryski preparatami Mospilan oraz Karate Spray, ale w pierwszej kolejności warto go odstraszać, posługując się preparatami naturalnymi, np. na bazie cebuli, czosnku, pokrzywy, mniszka lekarskiego lub aksamitki, co także wpłynie na lepszą kondycję i owocowanie ogórków.
Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: Iryna_B / AdobeStock
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
