Hiacynty – rośliny zachwycające gęstym kwiatostanem
Hiacynty to rośliny cebulowe należące do dużej rodziny szparagowatych (Asparagaceae) ale sam rodzaj Hyacinthus skupia zaledwie trzy gatunki roślin – hiacynta Litwinowa (Hyacinthus litwinovii), hiacynta zakaspijskiego (H. transcaspicus) i hiacynta wschodniego (H. orientalis). W naszych ogrodach uprawia się liczne odmiany hiacynta wschodniego.
Dzikie formy hiacyntów wschodnich, które znajdziemy m.in. w środkowej i południowej Turcji, północno-zachodniej Syrii czy też Libanie, charakteryzują się mniejszą liczbą kwiatów, tworzących mniej gęsty kwiatostan niż ich odmiany ozdobne.
Hiacynt wschodni przywędrował do europejskich ogrodów już w XVI w. i zachwycając swoim kwitnieniem sprawił, że bardzo się nim zainteresowano. Doczekał się wielu pięknych odmian i do dzisiaj jest z chęcią sadzony jest na rabatach, w donicach oraz wykorzystywany do dekorowania mieszkań zimą!
Zastosowanie hiacyntów w ogrodzie
Hiacynt wschodni to bylina cebulowa, podobnie jak narcyzy, kwitnąca wiosną, a latem przechodząca okres spoczynku w stanie bezlistnym. Wiosenne rabaty najlepiej obsadzać hiacyntami grupowo, aby te stosunkowo niskie rośliny były lepiej widoczne. Wspaniale prezentują się posadzone na trawniku. Poza tym hiacynty mogą pięknie zdobić ogrody skalne oraz donice na balkonie i tarasie.
Uprawiając hiacynty na rabatach, należy pamiętać, aby sadzić je pośród takich roślin, które zasłonią je w okresie przekwitania i zasychania.
Wybrane odmiany hiacyntów
Odmiany hiacyntów różnią się między sobą m.in. wysokością, barwą i kształtem kwiatów, rozmiarem kwiatostanów, a także... Cebulami!
Warto też wiedzieć, że wśród hiacyntów wyróżniamy odmiany kwitnące wcześnie (od drugiej połowy marca), średniowcześnie i późno (do maja). Kwitnienie pojedynczej rośliny trwa średnio 2-3 tygodnie.
Wygląd cebul hiacynta
Cebula hiacynta jest charakterystyczna, mniej lub bardziej kulista, pokryta suchymi, okrywającymi łuskami. Jeżeli łuski są jasne, srebrzystobiałe to oznacza, że cebula wyda białe albo żółte kwiaty, natomiast cebule o fioletowoczerwonej łusce zakwitną na niebiesko, różowo, purpurowo czy też fioletowo.
Przykładowe odmiany
Do najbardziej popularnych odmian hiacynta wschodniego zaliczymy rośliny, które wytwarzają wyjątkowo gęste kwiatostany, złożone z kwiatów pojedynczych lub pełnych. Warto wybierać znane i sprawdzone odmiany hiacyntów o kwiatach w kolorach:
- niebieskich: ‘Bismarck’, ‘Delf Blue’, ‘Ostara’, ‘Blue Jacket’, ‘Blue Tango’ (kwiaty pełne),
- fioletowych: ‘Amethyst’ (kwiaty liliowofioletowe), ‘Woodstock’ (kwiaty ciemnofioletowe), ‘Dark Dimension’,
- różowych: ‘Lady Derby’ (kwiaty jasnoróżowe), ‘Anne Marie’ (kwiaty jasnoróżowe), ‘Pink Pearl’ (kwiaty ciemnoróżowe), ‘Hollyhock’ (kwiaty ciemnoróżowe pełne),
- białych: ‘Aiolos’, ‘Carnegie’,
- żółtych: ‘City of Haarlem’ (kwiaty jasnożółte), ‘Gipsy Princess’ (kwiaty jasnożółte),
- i innych: ‘Gipsy Queen’ (kwiaty brzoskwiniowe), ‘Jan Bos’ (kwiaty karminowoczerwone).
'Delf Blue' [1], 'Carnegie' [2], 'Pink Pearl' [3], 'Anne Marie' [4], 'Blue Jacket' [5], 'Hollyhock' [6], 'Woodstock' [7], 'City of Haarlem' [8], 'Gipsy Princess' [9] |
Wymagania hiacyntów
Stanowisko
Dla hiacyntów wybieramy stanowiska w pełni nasłonecznione w okresie ich kwitnienia, dlatego też lekki półcień w okresie spoczynku cebul nie będzie problemem. Warto zadbać także o zaciszne stanowisko, które w okresie zimy, może uchronić hiacynty przed przemarznięciem.
Podłoże
Hiacynty uprawiamy w podłożu przepuszczalnym, żyznym, umiarkowanie wilgotnym o odczynie obojętnym do zasadowego. Warto uzupełnić je kompostem, a więc dostarczyć próchnicy, składników odżywczych, a także poprawić jego strukturę.
Sadzenie hiacyntów
Cebule hiacyntów sadzi się od połowy września do połowy października. Cebule sadzone zbyt późno mogą słabo się ukorzenić, a tym samym gorzej zimować, przemarzać, a także zostać porażone przez choroby. Przed sadzeniem cebul należy przygotować podłoże, oczyścić, spulchnić, a także uzupełnić kompostem. Sadzone cebule powinny być w pełni zdrowe, jędrne, bez uszkodzeń. Najładniejsze kwiaty wydadzą duże cebule powyżej 17 cm w obwodzie, dlatego przy wysadzaniu, warto sadzić je grupowo, uwzględniając tylko cebule o podobnej wielkości.
W wykopany i spulchniony dołek układa się cebule piętką do dołu, a następnie zasypuje podłożem i lekko ubija. Głębokość sadzenia uzależniona jest od wielkości cebul i wynosi od około 8 cm (małe cebule) do około 15 cm (duże cebule). Odległości między cebulami to kilka centymetrów w przypadku najmniejszych cebul do nawet 20 cm w przypadku największych cebul. Cebule przed posadzeniem powinny być zaprawione w środku grzybobójczym.
Pielęgnacja hiacyntów
Podlewanie
Hiacynty uprawiane w ogrodzie w zasadzie nie wymagają podlewania, chyba że jest naprawdę sucho w okresie ich wzrostu i kwitnienia, wówczas warto je podlewać nie za często, ale obficie, tak aby wzrost cebul nie został zakłócony. W zbyt mokrym podłożu cebule stają się bardziej podatne na choroby, gorzej zimują i łatwiej przemarzają.
Nawożenie
Nawożenie hiacyntów jest bardzo ważne, ponieważ hiacynty są dość żarłoczne, a braki nawożenia, zależnie od żyzności podłoża będą mniej lub bardziej widoczne w drugim roku uprawy. Duże cebule, dobrze odżywione wydają ładne, zwarte kwiatostany. Jeżeli cebula nie uzupełni składników odżywczych, które wykorzystała na kwitnienie oraz nie będzie przyrastać, kolejne kwitnienie może okazać się dużo skromniejsze. Dlatego należy pamiętać o dokarmianiu hiacyntów i już jesienią podsypać je warstwą kompostu. Następnie wczesną wiosną, w momencie ruszenia wegetacji i po mniej więcej miesiącu, warto zastosować mineralny nawóz wieloskładnikowy.
Mrozoodporność
W ostrzejsze i bezśnieżne zimy hiacynty mogą wymarzać, dlatego na okres zimy dobrze jest je ściółkować np. korą, torfem, a także okrywać gałązkami drzew iglastych.
Choroby i szkodniki
Hiacynty należą do roślin cebulowych, które w niesprzyjających warunkach są podatne na choroby, zwłaszcza w mokrym podłożu. Szczególnie narażone są cebule z uszkodzeniami. Bardzo ważne jest, aby sadzić wyłącznie w pełni zdrowe cebule bez oznak chorobowych oraz żadnych uszkodzeń. Wykopane i przechowywane przez lato cebule należy kontrolować i na bieżąco usuwać cebule porażone, tak samo należy postępować z hiacyntami w okresie kwitnienia, a więc usuwać całe rośliny, jeżeli tylko zauważymy na nich zmiany chorobowe. Niezbędne jest także zaprawianie cebul przed posadzeniem.
Hiacynty narażone są na choroby o podłożu grzybowym, bakteryjnym, wirusowym, a także fizjologicznym. Do najczęstszych chorób hiacynta o podłożu grzybowym zaliczymy szarą pleśń, zgniliznę twardzikową, zgniliznę korzeni. Choroby bateryjne to między innymi miękka zgnilizna cebul, żółta bakterioza, a choroby wirusowe m.in. mozaika hiacyntów.
W przypadku szkodników uważamy na mszyce, węgorka niszczyka, rozkruszka korzeniowego, a poza tym problemem mogą okazać się także nornice.
Zdrowe cebulki kwiatowe to podstawa udanej uprawy! |
Rozmnażanie hiacyntów
Hiacynty rozmnaża się wegetatywnie poprzez cebulki przybyszowe, które niestety nie tworzą się w dużych ilościach. W jednym sezonie cebula wytwarza do kilku cebulek. Uprawiane w ogrodach cebule wykopuje się co 2-3 lata po zaschnięciu liści, a więc pod koniec czerwca. Wysuszone cebule do jesiennego sadzenia należy przechować w suchym i ciepłym pomieszczeniu.
W celu uzyskania większej ilości cebulek przybyszowych można wykorzystać duże zdolności regeneracyjne cebuli. Polega to na tym, że niszczy się wierzchołek wzrostu głębokim, kilkukrotnym cięciem piętki na krzyż. Cebule wykorzystane do nacinania powinny być duże o obwodzie co najmniej 16-17 cm. Nacięcia zabezpiecza się węglem drzewnym, a cebule przechowuje w przewiewnym miejscu, tak aby rany szybko się zasuszyły i nie doszło do porażenia chorobami. Z czasem w miejscach nacięć pojawią się małe cebulki przybyszowe. Jesienią całe cebule można posadzić w inspekcie, ale piętką do góry. W następnym roku wykopać je oczyścić z pozostałości cebuli matecznej przechować i ponownie posadzić. Kwitnące hiacynty z cebul przybyszowych uzyskuje się po kilku latach.
Jeżeli chodzi o rozmnażane generatywne, a więc poprzez nasiona, to nie jest ono praktykowane w uprawie amatorskiej, ponieważ na kwitnące hiacynty z nasion czeka się około 6 lat, a nawet więcej, a nie ma pewności, że uzyskane kwiaty będą wartościowe.
Tekst: Grzegorz Bogucki, zdjęcie tytułowe: sunday_morning / AdobeStock, zdjęcia: iBulb