Gnojówki roślinne – dlaczego warto je stosować?

To o gnojówkach roślinnych warto wiedzieć!

Pod nazwą "gnojówki roślinne" często umieszcza się wszelkie preparaty domowej roboty, które powstają na bazie roślin. Włącza się w nie różnego rodzaju wywary. W rzeczywistości gnojówka jest preparatem, który w odróżnieniu od innych roztworów, zabiera sporo czasu do wyprodukowania.

• Preparat przygotowuje się przez kilkanaście do kilkudziesięciu dni. W tym przypadku musi zajść proces fermentacji. Początkowo roztwór pieni się, powstaje brzydki osad na powierzchni, z czasem gnojówka klaruje się.
  
  
• W czasie produkcji poszczególne organy ulegają rozkładowi (np. liście) lub częściowemu rozkładowi (grubsze fragmenty, np. korzenie).
  
  
• Prawie każda gnojówka wydziela intensywny zapach (nie pachną jednak, jak wskazuje nazwa, gnojem). Pod tym względem najbardziej wyróżnia się gnojówka z pokrzyw oraz czarnego bzu. Dlatego beczkę lub inny pojemnik z gnojówką zaleca się umieścić w mało uczęszczanym fragmencie ogrodu, daleko od domu oraz części rekreacyjnej.
  
  
• Do gnojówki warto dodać trochę ruty zwyczajnej lub mączki bazaltowej. To składniki, które w małym stopniu zniwelują brzydki zapach. Nie będzie to ulga dla nosa, ale nawet lekkie osłabienie woni może być wyczuwalne.
  
  
• Gnojówki to preparaty o krótkim okresie przydatności. Nie ma sensu produkować ich na zapas. Trzeba je zużyć w ciągu kilkunastu dni, maksymalnie kilku tygodni. Można je oczywiście zabutelkować i przechowywać dłużej w chłodzie, ale jest to niepraktyczne. Lepiej zasuszyć surowiec, a gnojówki produkować w razie potrzeby, z około 2-tygodniowym wyprzedzeniem. Oczywiście nie wszystko można przewidzieć – wtedy stosuje się rozwór o krótszym terminie produkcji lub kupuje gotowy w sklepie ogrodniczym.
  
  
• Gnojówka jest najsilniej działająca wśród ekologicznych preparatów domowej produkcji. Zwykle stosuje się ją w rozcieńczeniu z wodą (np. w proporcji 1:5, 1:10, 1:20).
  
  

Jak przygotować gnojówkę roślinną?

W internecie można znaleźć niezliczoną liczbę przepisów na gnojówki i inne preparaty. Różnią się ilością surowca i czasem produkcji. Stosuje się je na różnorodne problemy, w rozcieńczeniu lub bez rozcieńczenia. W praktyce można ułatwić sobie życie i korzystać z tych samych zasad:

• Surowiec wrzuca się do dużego pojemnika i zalewa wodą. Zwykle stosuje się 1 kg surowca świeżego lub 0,25-0,3 kg suszu na każde 10 l wody. Oczywiście są to spekulacyjne dawki. Nic się nie stanie jeśli da się trochę mniej lub więcej roślin. Produkcja nie wymaga używania wagi laboratoryjnej. Większość ogrodników dodaje surowiec "na oko".
  
  
• Minimalny czas produkcji to zwykle 1,5 tygodnia. Czasem gnojówka tworzy się nawet przez 2-3 tygodnie. Nie da się tego obliczyć co do dnia, gdyż czas zależy od wielu zmiennych, z temperaturą otoczenia i stanowiskiem włącznie. Warto obserwować proces fermentacji i klarowania. Właśnie po tym – wzrokowo ocenia się czy roztwór jest gotowy do użycia.
  
  
• Do produkcji gnojówek zaleca się używać pojemników z tworzywa sztucznego. Nieodpowiednie są naczynia metalowe. Pojemnik pozostawia się otwarty. Najlepsza jest woda z deszczówki lub studni. Oczywiście, gdy nie ma wyjścia, używa się wody wodociągowej. Nie jest to duży mankament. Po prostu woda uzdatniana zawiera związki, które mogą wchodzić w reakcję z substancjami aktywnie czynnymi znajdującymi się w roślinach. W dodatku ma słabszą jakość.
  
  
• Gnojówkę zaleca się codziennie mieszać. Wtedy fermentacja przebiegnie szybciej.
  
  
• Przed użyciem zaleca się ją przecedzić. To ograniczy ryzyko zapchania opryskiwacza. Rozłożone resztki roślinne można umieścić w kompostowniku. Następnie gnojówkę rozcieńcza się z wodą.
  
  

Dlaczego warto stosować gnojówki roślinne?

Gnojówki stosuje się jako środki ochrony roślin – przeciwko chorobom i szkodnikom. Opryskiwanie chroni nadziemne części, podlewanie zaś system korzeniowy (np. przed zgniliznami, pędrakami czy drutowcami). Rośliny podlewa się nimi także dla wzmocnienia – działają jako lekkie nawozy. Zwykle przy podlewaniu stosuje się większe rozcieńczenie.

Inne praktyczne wykorzystanie gnojówek to podlewanie pryzm kompostowych (w celu przyśpieszenia kompostowania). Latem ogród można także opryskiwać przeciw kleszczom.

Lista roślin nadających się do produkcji gnojówek jest długa. Warto jednak korzystać z chwastów i gatunków naturalnie rosnących. Stosowanie warzyw, np. czosnku i cebuli, w skali ochrony całego ogrodu generuje niepotrzebne koszty. Tymczasem można uzyskać wartościowy materiał w czasie pielenia lub cięcia.

Podział gnojówek pod względem działania

• Przeciw chorobom: pokrzywy, czarny bez, bylica piołun (rdza wejmutko-porzeczkowa), skrzyp pospolity.
  
  
• Na szkodniki: gryka (pędraki), czarny bez (krety i nornice), bylica piołun, orlica pospolita, nerecznica samcza (ślimaki), skrzyp pospolity, żywokost lekarski.
  
  
• Do nawożenia roślin: skrzyp pospolity (dużo krzemionki poprawiającej odporność), pokrzywy (azot, żelazo). Ponadto warto używać takich gatunków jak glistnik jaskółcze ziele, czarny bez, żywokost lekarski, pokrzywa zwyczajna i żegawka, mniszek lekarski.
  
  
• Do przyspieszania kompostowania: faktycznie wszystkie gatunki, z których przyrządza się wywary i gnojówki.
  
  
• Do regeneracji i poprawy parametrów gleby: dziki bez, skrzyp pospolity, pokrzywa zwyczajna, mniszek lekarski, podagrycznik pospolity, żywokost lekarski.
  
  
• Przeciw kleszczom: wrotycz pospolity, chrzan pospolity, czeremcha pospolita, czeremcha amerykańska.
  
  

Tekst: Redakcja ZielonyOgródek.pl, G.T., zdjęcie tytułowe: waldenstroem / Depositphotots ed