Kocanka piaskowa (Helichrysum arenarium) to roślina z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obszarem jej występowania jest Azja oraz większa część Europy. W Polsce na stanowiskach naturalnych kocanka piaskowa została objęta częściową ochroną gatunkową. Roślina zasiedla wydmy, nieużytki, skarpy, przydroża, leśne łąki i suche obrzeża lasów. Jest chętnie uprawianą rośliną ogrodową.
Wygląd kocanki piaskowej
Kocanka piaskowa to niewielka bylina, która dorasta do ok. 10-30/40 cm wysokości i tworzy małe rozety liściowe oraz rozwija wysokie, filcowato owłosione, sztywne, wzniesione, ulistnione pędy kwiatostanowe. Liście w rozecie oraz na pędach są siedzące, całobrzegie, lancetowate i w całości pokryte gęstym, szarym, wełnistym kutnerem.
Kocanka zakwita w lipcu i kwitnie aż do późnej jesieni (październik). Jest typowym kwiatem lata. Rozwija drobne, żółte, kwiaty rurkowe, tworzące małe gęste, koszyczkowe główki, zebrane na szczytach pędów w baldachowate lub wiechowate kwiatostany.
Rośna posiada kłącze.
Wymagania i uprawa kocanki piaskowej
Kocanka piaskowa najlepiej rośnie na słonecznych, ciepłych stanowiskach oraz przepuszczalnych, lekkich, piaszczysto-kamienistych, suchych, niezbyt żyznych, a nawet ubogich w składniki odżywcze glebach o odczynie pH lekko zasadowym. Jest w pełni mrozoodporna i nie wymaga zimowego okrycia, ale bardzo źle znosi mokre i zimne podłoże (szczególnie zimą).
Rośliny najlepiej sadzić lub wysiewać w kwietniu i maju, w rozstawie 20-30 cm.
Kocankę można rozmnażać przez wysiew nasion, z sadzonek pędowych lub przez podział podziemnego kłącza, za pomocą którego roślina szeroko się rozrasta.
Pielęgnacja kocanki piaskowej
Kocanki są bardzo łatwe w uprawie nie wymagają wielu zabiegów pielęgnacyjnych. W praktyce należy je systematycznie odchwaszczać. Są bardzo odporne na suszę dlatego podlewać powinniśmy je tylko w czasie przedłużających się okresów bez deszczu lub ok. raz w tygodniu.
Szkodniki i choroby kocanki piaskowej
Kocanka jest rośliną dość często atakowaną przez szkodniki, głównie mszyce i przędziorki. Gdy pojawiają się na roślinach należy je szybko zwalczać odpowiedniki preparatami. Na mokrym, cienistym stanowisku może być natomiast podatna na choroby grzybowe (np. mączniaka prawdziwego) i dość szybko zamierać.
Zastosowanie kocanki piaskowej
Kocanka piaskowa to wspaniała bylina do uprawy na skalniakach, skarpach i w ogródkach żwirowych. Na suchych, słonecznych rabatach dobrze komponuje się z innymi kocankami, krwawnikami, goździkiem piaskowym i sinym, werbeną patagońską, perowskią, lawendą czy ostnicą cieniutką. Doskonale wygląda w ogrodach w stylu śródziemnomorskim czy prowansalskim.
Jej kwiatostany nadają się do cięcia i suszenia oraz na suche bukiety (długo zachowują swój intensywnie żółty kolor).
Kocanki piaskowe to również rośliny zielarskie. Surowcem są ich kwiatostany, a preparaty z nich wspomagają regenerację wątroby, działają żółciopędnie, moczopędnie i odtruwająco oraz poprawiają trawienie). Do celów leczniczych kwiatostany zbiera się na początku kwitnienia (najlepiej w lipcu, jeszcze przed otwarciem się koszyczków) i suszy główkami do dołu w przewiewnym, ciemnym miejscu.
Gdzie kupić kocankę piaskową?
Sadzonki kocanek piaskowych są bardzo rzadkie i można je dostać najczęściej tylko w sklepach stacjonarnych. Łatwiej kupić ich nasiona, które czasem wchodzą w skład mieszanek nasion do tworzenia łąk kwietnych i są możliwe do znalezienia w sklepach online (np. na Allegro).
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: HelenaH/CC BY-SA 3.0/Link, anro0002/CC BY-SA 2.0/Flickr