Jakie warunki lubią paprocie?
Paprocie to niezwykle liczny rodzaj, skupiający nawet ok. 11 tyś. gatunków bylin, roślin drzewiastych, a nawet pnączy. Ze względu na znaczne różnice w wyglądzie, rośliny podzielono też na rzędy i podklasy (najwięcej gatunków uprawianych w mieszkaniach zalicza się podklasy paprotkowych i skrzypowych), co dodatkowo ma ułatwić ich identyfikację.
Miejsce
Paprocie pochodzą z różnych środowisk, ale większość gatunków uprawianych w mieszkaniach preferuje stanowiska półcieniste lub cieniste. Warto jednak wiedzieć, że niektóre wolą więcej światła (np. adiantum klinowate, davallia, orliczka kreteńska, szczególnie jej odmiany barwne), inne natomiast poradzą siebie nawet w cieniu (np. ciemnotka okrągłolistna, zanokcica gniazdowa).
O ile większość paproci ma podobne oczekiwania względem stanowiska, poszczególne gatunki bardzo różnią się między sobą odpornością na niskie temperatury. Niektóre względnie dobrze znoszą mróz, wiec przez cały rok mogą być uprawiane w gruncie (np. adiantum stopowate, wietlica samicza, widliczka Kraussa, cienistka Roberta, języcznik zwyczajny, zanokcica skalna i murowa), inne natomiast są wrażliwe na zimno, więc mogą być uprawiane jedynie w mieszkaniach (np. orliczka kreteńska, adiantum klinowate, zanokcica gniazdowa, nefrolepis wyniosły).
Paprocie doniczkowe przez cały rok oczekują dość wysokiej temperatury (20-24°C), jednak niektóre zimą wolą mieć nieco chłodniej (ok. 14-16°C np. orliczka, ciemnotka, nefrolepis)
Ziemia
Najlepszym podłożem dla większości paproci jest podłoże próchnicze, przepuszczalne, lekkie, chłonne i bogate w materię organiczną (najlepiej mieszanka ziemi liściowej i torfu z dodatkiem przekompostowanej kory, perlitu, piasku, i ewentualnie kredy lub glinki), dlatego do uprawy roślin najlepiej wykorzystać gotowe podłoże do paproci.
Trzeba jednak pamiętać, że choć zdecydowana większość paproci uprawianych w mieszkaniu preferuje lekko kwaśny lub kwaśny odczyn podłoża (podłoża dla paproci posiadają na ogół odczyn w zakresie od ok. 5-5,5 do 6-6,5 pH), są też takie, które w naturze zasiedlają skały i podłoża z dodatkiem wapnia, dlatego w uprawie będą potrzebowały ziemi o wyższym odczynie pH (np. ciemnotka okrągłolistna). Dla nich lepsze od typowej ziemi dla paproci bedzie podłoże uniwersalne, najlepiej o obojętnym lub lekko zasadowym, ewentualnie lekko kwaśnym odczynie pH (5,5-6,5 - taki odczyn posiada większość podłoży uniwersalnych, choć zdarzają się też podłoża z dodatkiem wapnia).
Jak dbać o paprocie?
Bez względu na indywidualne różnice w wymaganiach paproci względem światła i podłoża, wszystkie lubią wilgotne powietrze i wilgotne podłoże do tego stopnia, że po krótkotrwałym przesuszeniu potrafią całkowicie obumrzeć (np. adiantum klinowate), dlatego ziemia w ich doniczce zawsze powinna być lekko wilgotna (nigdy mokra). Dobrze jest też ustawić w pobliżu roślin nawilżacz powietrza lub umieścić doniczkę na podstawce z mokrymi kulkami keramzytu oraz od czasu do czasu zraszać rośliny mgiełką wodną (2-3 razy w tygodniu).
Sadzenie
Paprocie najlepiej sadzić wiosną. Można uprawiać je zarówno w doniczkach stojących jak i wiszących, które są najbardziej odpowiednie dla nefrolepisów oraz niezwykle ciekawej davallii. Donice powinny posiadać otwory odpływowe i warstwę drenażu na dnie, bo chociaż paprocie nie tolerują suszy, są też wrażliwe na zalanie.
Nawożenie
Paprocie nie oczekują intensywnego nawożenia, ale ponieważ lubią próchnicze podłoże, w sezonie wegetacyjnym warto zasilać je biohumusem. Można też dokarmiać je specjalnymi nawozami dla paproci (w dawkach i terminach wskazanych przez producenta).
Przycinanie
Paproci właściwie się nie przycina, należy jedynie usuwać z nich zasuszone lub chore liście.
Ochrona przez chorobami i szkodnikami
Paprocie uprawiane w odpowiednich warunkach są zwykle odporne na choroby i szkodniki, jeśli jednak mają zbyt mokrą glebę lub są zbyt często spryskiwane, mogą zagniwać, natomiast w nadmiernie wysuszonym powietrzu grozi im atak przędziorków lub tarczników. Paprocie mogą też cierpieć z powodu chorób fizjologicznych, objawiających się np. zasychaniem końcówek liści w zbyt suchym powietrzu. W takiej sytuacji należy jak najszybciej poprawić roślinom warunki uprawowe, a w razie potrzeby zastosować jeden z aktualnie polecanych preparatów ochrony roślin, wybierając środki ekologiczne lub bio, które są bezpieczniejsze do stosowania w pomieszczeniach.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcie tytułowe: Floradania.dk i Lena Taranenko / Unsplash