Pnącza częścią architektury
Zalety zielonych ścian
Osłanianie ścian budynków pnączami zapobiega ich nadmiernemu nagrzewaniu się podczas upalnego lata, zaś zimą pnącza zimozielone dzięki warstwie liści zatrzymują przenikanie ciepłego powietrza, co ogranicza straty ciepła ponoszone przez budynek.
Dodatkową zaletą uprawy pnączy przy ścianach domów jest m.in. osuszanie fundamentów przez korzenie roślin oraz ścian przez korzonki przybyszowe, a gęste ulistnienie może tworzyć zaporę akustyczną dla dźwięków z zewnątrz.
Zatem, znajdźmy dla pnączy trochę miejsca w ogrodzie i przy domu!
Niska zielona ścianka – powojnik alpejski
Powojnik alpejski (Clematis alpina) to roślina przez górali nazywana gośćcem. Jest najniższą z występujących w Polsce roślin tego gatunku. Pnącze szczególnie polecane jest do umieszczenia w sąsiedztwie kosodrzewiny, gdyż w naturalnych warunkach porasta jej pędy, co daje niespotykany kontrast kolorystyczny.
Powojnik alpejski dorasta do 1-3 m. Jego niebieskofioletowe kwiaty pojawiają się już w połowie kwietnia, a właściwie prowadzony może w sezonie kwitnąć dwa razy.
Gatunek ten jest szczególnie ceniony jest ze względu na wytrzymałość w trudnych warunkach atmosferycznych.
Najlepsze podpory dla powojnika alpejskiego: sąsiednie rośliny, ogrodzenie, siatka, rozpięte linki/sznurki – elementy niewysokie o małym przekroju. |
Zielona ścianka à la słupek – powojnik tangucki
Powojnik tangucki (Clematis tangutica) jak większość roślin z tego gatunku, jest pnączem ogonkoczepnym. Doskonale prezentuje się w sąsiedztwie ciemnozielonych krzewów i wyższych bylin.
Dorasta do 3-4 m. Powojnik ten ma nieduże, dzwonkowate, żółte kwiaty, a po przekwitnięciu puszyste, jedwabiste owocostany.
Jest mało wymagający w uprawie – jest wytrzymały względem suszy i jest całkowicie mrozoodporny. Dobrze znosi uprawę w pojemnikach. Szczególną zaletą powojnika tanguckiego jest ponowne, jesienne kwitnienie.
Najlepsze podpory dla powojnika tanguckiego: sąsiednie rośliny (niekontrolowany może doprowadzić do zagłuszenia sąsiada), ogrodzenie, bramka, łuk, trejaż, pergola, altana, siatka, wysoka kratka, rozpięte linki – elementy o małym przekroju. |
Zielona ściana ozdobna zimą – powojnik pnący
Powojnik pnący (Clematis vitalba) jest silnie rosnącą i obficie kwitnącą rośliną. W ciągu sezonu szybko dorasta do 10 m. Ze względu na utrzymujące się od października do wiosny puszyste owocostany, jest doskonałą rośliną do tworzenia kompozycji ciekawych również zimą.
Znany jest i lubiany nie tylko ze względu na bardzo szybki wzrost ale też doskonałą odporność na mróz, suszę czy wiatr. Jednak cechy te mogą czasem przysporzyć wiele kłopotu, gdy dopuści się do nadmiernego wzrostu rośliny. Powojnik pnący bardzo szybko pokrywa pędy sąsiednich roślin i może doprowadzić do ich zagłuszenia.
Najlepsze podpory dla powojnika pnącego: sąsiednie rośliny, pień drzewa, kratka, trejaż, pergola – mocne konstrukcje. |
Król zielonych ścian – bluszcz pospolity
Bluszcz (Hedera) jest jedynym długowiecznym (może rosnąć nawet kilkaset lat!), zimozielonym pnączem krajowym. Nadaje się do obsadzania północnych ścian, murów, pni drzew i wszelkich powierzchni o chropowatej fakturze. Szczelna warstwa liści pokrywająca ściany ogranicza parowanie ciepła w czasie zimy i nie pozwala na nadmierne nagrzanie się ocienionego budynku latem.
Dorasta do 20-25 m. Jest znany z tego, że lubi miejsca półcieniste, a nawet cieniste. Kwitnie na jesieni (we wrześniu i październiku). Wszystkie części bluszczu są trujące.
Bluszcz wymaga gleb świeżych, próchnicznych i lubi wilgoć.
Najlepsze podpory dla bluszczu: ściana budynku, mury, pień drzewa, altana – elementy o chropowatej strukturze. |
Kwitnąca zielona ściana – milin amerykański
Milin amerykański (Campsis radicans) ma skłonność do przemarzania (jego krajem pochodzenia jest cieplejsza Ameryka Północna), dlatego też rzadko decydujemy się na jego uprawę. Osoby wrażliwe, skłonne do alergii, przy zetknięciu z rośliną mogą doznać oparzenia i wysypki.
Pnącze to dorasta do 10 m. Charakteryzuje się pięknym kwitnieniem, które często sprawia, że pomimo trudności w uprawie ogrodnicy wybierają milin do sadzenia blisko tarasów, by podziwiać ich długo utrzymujące się, wydłużone, kielichowate kwiaty.
Milin wymaga odpowiedniej pielęgnacji – szczyt rośliny potrzebuje słońca, zaś część przyziemna preferuje zacienienie i wilgoć. Polecany jest do stosowania w miejscach zacisznych.
Najlepsze podpory dla milinu amerykańskiego: pień drzewa, pergola, trejaż, mur, ściana budynku, altana – mocne ale dające roślinie przestrzeń podpory. |
Zielone ścianki pełne zapylaczy – nasturcja większa
Nasturcja większa (Tropaeolum majus) jest rośliną jednoroczną, silnie związaną z polskim krajobrazem. Ceniona jest z wielu powodów, nie tylko dekoracyjnych! Jej kwiaty zawierają dużo witaminy C, dzięki czemu uważane są za doskonały specyfik na niewielkie przeziębienia, z kolei młode nasiona nasturcji używane są jako dodatek smakowy do sałatek, a marynowane przypominają kapary, zaś szczególnie pożyteczną cechą tej rośliny jest zdolność przyciągania mszyczników – owadów atakujących larwy mszyc.
Nasturcja najlepiej czuje się na glebach ubogich, piaszczysto-gliniastych – na glebach żyznych kwitnie zdecydowanie słabiej.
Najlepsze podpory dla nasturcji większej: płot, kratka, trejaż, linka. |
Gęsta zielona ściana – winobluszcz trójklapowy
Podobnie jak bluszcz pospolity, winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata) tworzy gęstą, zieloną ścianę. Pnącze nie należy jednak do grupy roślin zimozielonych – jesienią liście opadają dwustopniowo, w pierwszej kolejności blaszki liściowe, a następnie ogonki. Zanim to jednak nastąpi, roślina cieszy swym widokiem, gdyż przebarwia się na płomienne, jaskrawo zabarwione kolory.
W surowe zimy istnieje niebezpieczeństwo przemarznięcia winobluszczu, dlatego najlepiej czuje się na stanowiskach ciepłych, osłoniętych od wiatrów.
Najlepsze podpory dla winobluszczu trójklapowego: wyższe murki, ogrodzenia, ściany budynków – mocne podpory o najlepiej chropowatej strukturze. |
Tekst: Anna Grąziewicz, zdjęcie tytułowe: lbokel/Pixabay