Rudbekia naga (Rudbeckia laciniata) to okazała, kwitnąca bylina z rodziny astrowatych (Asteraceae). Pierwotnie jej ojczyzną była Ameryka Północna, ale obecnie można spotkać ją w stanie dzikim także w wielu innych rejonach świata, w tym także w Polsce, gdzie uznana jest za gatunek inwazyjny (łatwo się rozprzestrzenia, zagrażając rodzimym gatunkom roślin). W naturze chętnie zasiedla brzegi rzek, przydroża i tereny ruderalne. Ze względu na atrakcyjne kwiaty, jest też często uprawiana w ogrodach jako roślina ozdobna.
Rudbekia naga w dobrych warunkach może dorastać nawet do ok. 3 m wys., choć zwykle jest niższa i osiąga ok. 2 m wys. Roślina tworzy wysokie, rozgałęziające się w górnej części, wzniesione, miękkie, nagie pędy, pokryte dużymi, pierzastodzielnymi, zielonymi, nagimi liśćmi, złożonymi z 3-7 szerokolancetowatych, ząbkowanych na brzegach listków.
Rudbekia kwitnie latem i jesienią (VII-X), rozwijając na szczytach pędów duże, pojedyncze, koszyczkowe kwiaty, złożone z okółka żółtych, wydłużonych kwiatów języczkowych i wypukłego, zielonkawego dna kwiatowego, wypełnionego żółtobrązowymi lub żółtozielonymi kwiatami rurkowymi. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w główkowate owocostany, wypełnione brunatnymi, podłużnymi nasionami.
Gatunek rozwija gęsty system korzeniowy, na wilgotnych glebach tworzy kłącza.
Wymagania i uprawa
Rudbekia naga to roślina łatwa w uprawie i mało wymagająca. Najlepiej czuje się na słonecznych, zacisznych stanowiskach i żyznych, próchniczych, stale lekko wilgotnych podłożach, ale poradzi sobie też w półcieniu i na każdej typowej glebie ogrodowej. Lubi miejsca wilgotne, a nawet podmokłe, ale dobrze zniesie też przejściową suszę. Jest również dostatecznie mrozoodporna, dlatego nie wymaga zimowego okrycia i może być uprawiana na terenie całego kraju.
Wysokie odmiany wymagają podwiązywania i podpór, aby ich pędy nie pokładały się na boki. Z roślin warto też usuwać przekwitłe kwiatostany, co przedłuża kwitnienie.
Rudbekia naga jako gatunek doskonale rozmnaża się przez wysiew nasion (daje samosiew), ale może być też rozmnażana przez podział dorosłych egzemplarzy.
Zastosowanie
Rudbekia naga to doskonała roślina na duże rabaty, gdzie może stanowić tło dla innych, niższych roślin. Znakomicie nadaje się do uprawy w ogrodach wiejskich, naturalistycznych i angielskich, gdzie ładnie komponuje się z floksami wiechowatymi, astrami jesiennymi, liatrami kłosowymi, pysznogłówkami, gailardiami, przetacznikami, jeżówkami, liliowcami, malwami, ostróżkami, a nawet różami. Może też rosnąć w pobliżu oczek wodnych lub przy ogrodzeniach. Nadaje się także na kwiat cięty.
Wybrane odmiany
- 'Golden Glow' – kwiaty duże, żółte, pełne, „pomponiaste”, złożone głównie z żółtych kwiatów języczkowych
- 'Goldquelle' – odmiana karłowa, dorastająca do ok. 0,8-1 m wys., kwiaty duże, żółte, pełne, „pomponiaste”, złożone głównie z jasnożółtych kwiatów języczkowych
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Katrin Schneider / korina.info / CC-BY-SA-4.0 / CC BY-SA 4.0 / Link, Pleple2000 / CC BY-SA 3.0 / Link, Aleksandr / AdobeStock