Jednym z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie roślin jest ochrona przed szkodnikami. Dotyczy to również okazów uprawianych w domu, chociaż problem nie występuje tak często jak w przypadku roślinności ogrodowej. Poznaj najczęściej pojawiające się szkodniki i dowiedz się jak z nimi walczyć.
Większość roślin uprawianych w mieszkaniu to gatunki tropikalne, które w środowisku naturalnym rosną w cieplejszych rejonach świata, różniących się bardzo od naszego klimatu. Bardzo często panuje tam wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Niestety w domu zapewnienie takich warunków (idealnych dla roślin) jest bardzo trudne. W rezultacie rośliny często słabiej rosną, chorują i są bardziej podatne na atak szkodników.
Najskuteczniejsza ochrona przed szkodnikami:
prawidłowa uprawa roślin doniczkowych
Zapewnij roślinom jak najlepsze warunki uprawy – wzrostu i rozwoju, ponieważ zdrowe i silne okazy rzadziej będą atakowane przez szkodniki.
Najważniejsza w ochronie przed szkodnikami jest profilaktyka, t.j. zapewnienie możliwie optymalnego stanowiska (światła i temperatury), odpowiedniej, żyznej i przepuszczalnej gleby oraz prawidłowe wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych (m.in. podlewania i nawożenia). Ważne jest również dbanie o wysoką wilgotność powietrza, zwłaszcza zimą.
Chemiczne środki ochrony roślin stosuje się doraźnie (najlepiej po wystawieniu roślin na zewnątrz) i tylko w przypadku nasilonych inwazji. Ekologiczne preparaty domowej roboty (z cebuli, skrzypu, pokrzywy, wrotyczu) można stosować wspomagająco przy zwalczaniu lub do zapobiegania pojawianiu się szkodników.
Szkodniki roślin pokojowych:
najczęściej spotykane
Przędziorki
To niewielkie, pomarańczowe lub czerwone roztocza. Łatwo je rozpoznać, gdyż wytwarzają delikatne, puszyste pajęczynki. Żerują w dużych grupach, głównie na liściach (na spodniej stronie), końcach młodych pędów i kwiatach. Uszkodzone fragmenty roślin ulegają deformacji, żółkną i opadają. Inwazji przędziorka sprzyja suche powietrze w pomieszczeniach. Podatne na owady są w szczególności
fuksje,
filodendrony,
palmy i
cytrusy. Szkodniki można usunąć traktując rośliny chemicznymi środkami ochrony roślin (np. Polysect, Talstar), wodą rozrobioną z szarym mydłem lub przecierając szmatką nasączoną denaturatem. Rośliny należy często zraszać, a na kaloryferach warto zainstalować nawilżacze.
Mszyce
Owady mają owalne ciało i zieloną, czarną lub brunatną barwę. Mszyce spotyka się zarówno w formie uskrzydlonej jak i bezskrzydłej, zawsze żerują gromadnie. Często pojawiają się na młodych pędach i na spodniej stronie liści. Mszyce wydzielają lepką substancję – tzw. rosę miodową, na której często pojawiają się ciemne grzybki sadzakowe. Szkodniki wysysają sok z liści i pędów, co prowadzi do ich zwijania i zasychania, a przede wszystkim do osłabienia rośliny. Owady lubią atakować m.in. fuksje, begonie i anturium. Można je zwalczyć chemicznymi środkami (Polysect, Provado, Mszyca Stop) lub ekologicznymi preparatami z roślin.
Więcej o mszycach
Miseczniki i tarczniki
Z wyglądu obie grupy owadów są bardzo podobne do siebie. Cechą charakterystyczną jest wytwarzanie mocnych, chitynowych tarczek, chroniących je przed czynnikami zewnętrznymi. Szkodniki są niewielkie i mają ciemną barwę ciała – brunatną lub czarną. Żerują na spodniej części liści i pędach, zwłaszcza na jukach, dracenach, palmach i fikusach. W ich przypadku zwalczanie chemiczne jest mało skuteczne. Owady najlepiej usuwać ręcznie – zeskrobując je z pędów z pomocą ostrego patyka. Miejsca, gdzie żerowały, warto przetrzeć wodą z szarym mydłem lub alkoholem.
Więcej o misecznikach i tarcznikach
Wełnowce
To czerwce (drobne owady) pokryte czerwonawym lub białym nalotem, przypominającym strzępki wełny. Żerują na spodniej części liści (zwłaszcza w kątach i przy nerwach) oraz na miękkich pędach. Porażona roślina traci liście i przestaje rosnąć. Intensywne żerowanie szkodników bardzo osłabia roślinę, często prowadząc do jej zamierania. Szkodnik lubi cissusy, fikusy i cytrusy, a chyba najczęściej go można spotkać na kaktusach. Bardzo szybko przenosi się na sąsiednie rośliny! Chore egzemplarze najlepiej odizolować. Można zwalczać go chemicznie (Confidor, Fastac) lub ekologicznie – przemywając roślinę szmatką nasączoną alkoholem.
Zwalczanie wełnowców szarym mydłem
Mączliki
To niewielkie, białe owady (zwane potocznie „białymi muszkami”), będące utrapieniem w szklarniach. Niestety czasem pojawiają się także w mieszkaniach, zawleczone wraz z roślinami. Żerują w licznych koloniach. Łatwo je wypłoszyć poruszając donicą – wtedy wzlatują w górę chmarami. Zaatakowane przez nie liście żółkną i opadają. Owady preferują takie gatunki jak begonie, cyklameny, fuksje, petunie, pelargonie i gwiazdy betlejemskie. W warunkach domowych zwalcza się je stosując owadobójcze preparaty (np.: Apacz). Porażone pędy czasami lepiej dodatkowo przyciąć. Warto również obniżyć temperaturę w pomieszczeniu.
Więcej o mączlikach
Wciornastki
To brunatne lub pomarańczowe owady, czasem pojawiające się na spodniej części liści lub na kwiatach. Mają charakterystyczny wygląd, przypominając drobne kreseczki - „przecinki”. Ich żerowanie prowadzi do pojawiania się białych lub żółtych plam lub srebrzystości na powierzchni liści. Często wokół przebarwień występują czerwone obwódki. Płatki kwiatów natomiast brunatnieją i zwijają się.
Wciornastki to szkodnik wielu gatunków roślin domowych – w szczególności palm, krotonów, anturium i innych roślin o ozdobnych kwiatach. Zaleca się je zwalczać chemicznie (Talstar, Confidor, Provado).
Ziemórki
Osobniki dorosłe to drobne, ruchliwe, „czarne muszki” podobne do muszek owocówek, które choć występują licznie, to nie powodują uszkodzeń na roślinach. Szkodliwe są przede wszystkim ich niewidoczne larwy, występujące w ziemi. Mają do 5 mm, są białe, przezroczyste, z czarną główką. Podgryzają korzenie co powoduje osłabienie wzrostu roślin i bardzo często porażanie przez choroby grzybowe. Najczęściej pojawiają się wraz z nowymi roślinami lub nieodkażonym podłożem zawierającym jaja. Szkodnika zwalcza się umieszczając przy roślinach pałeczki owadobójcze, zakładając na roślinę lepy lub stosując środki chemiczne (np.: Actellic).
Więcej o ziemiórkach
Pędraki
To larwy różnych gatunków owadów, głównie chrząszczy. Mają jasne, grube, białe ciało i ciemna głowę. Mogą pojawiać się nawet w podłożach roślin renomowanych firm produkujących zieleń doniczkową lub gdy do sadzenia wykorzystaliśmy nieodkażoną ziemię z ogrodu. Żerują w doniczce, ukryte w glebie niszcząc korzenie, w wyniku czego roślina przestaje rosnąć i stopniowo zamiera. Szkodniki najlepiej usuwać ręcznie po wyjęciu bryły korzeniowej z donicy.
Więcej o szkodnikach glebowych
Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: 7monarda/Fotolia, zdjęcia w tekście: Spinnmilben/Michael Z./CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, Mszyca, Franco Patrizia/Pixabay, Schildläuse/4028mdk09/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, Frank Vincentz/CC_BY-SA_3.0/Wikimedia Commons, Weisse-Fliege/CC BY-SA 3.0/Vicimedia Communia, Thrips (15817836204)/Katja Schulz/CC BY 2.0 / Wikimedia Commons, Henrik Larsson/Fotolia, Nashornkaefer-Larve/Andreas Eichler/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons
Komentarze