Szkodniki roślin doniczkowych to problem, z którym boryka się wielu miłośników zieleni domowej. Ich rozpoznawanie i zwalczanie może okazać się trudne, zwłaszcza dla początkujących ogrodników. W naszym artykule znajdziesz szczegółowe informacje na temat najpopularniejszych szkodników, ich charakterystyki, sposobów rozpoznawania oraz skutecznych metod zwalczania. Pozwoli to na utrzymanie zdrowia Twoich roślin i cieszenie się nieskazitelną zielenią przez cały rok.
Udostępnij
Posłuchaj
00:00
205
Streszczenie artykułu
Ochrona roślin doniczkowych przed szkodnikami jest kluczowa dla ich zdrowego wzrostu. Wiele roślin uprawianych w domu pochodzi z rejonów tropikalnych, które różnią się od naszego klimatu. W domowych warunkach trudno jest zapewnić im odpowiednią temperaturę i wilgotność, co sprawia, że są bardziej podatne na ataki szkodników. Kluczem do ochrony jest profilaktyka: zapewnienie odpowiedniego stanowiska, gleby oraz prawidłowa pielęgnacja. Chemiczne środki ochrony roślin powinny być stosowane tylko w przypadku silnych inwazji, natomiast ekologiczne preparaty mogą być używane wspomagająco. Wśród najczęstszych szkodników roślin pokojowych znajdują się przędziorki, mszyce, miseczniki, tarczniki, wełnowce, mączliki, wciornastki, ziemórki i pędraki. Każdy z nich charakteryzuje się innymi objawami i sposobami zwalczania. Ważne jest regularne monitorowanie roślin i szybkie działanie w przypadku zauważenia szkodników.
Każdy miłośnik roślin doniczkowych wie, jak ważna jest ich ochrona przed szkodnikami. Czy wiesz, jakie zagrożenia czyhają na Twoje ulubione okazy w mieszkaniu? Dowiedz się, jak rozpoznać najgroźniejsze szkodniki i jak skutecznie z nimi walczyć!
Najskuteczniejsza ochrona przed szkodnikami: prawidłowa uprawa roślin doniczkowych
Większość roślin uprawianych w mieszkaniu to gatunki tropikalne, które w środowisku naturalnym rosną w cieplejszych rejonach świata, różniących się bardzo od naszego klimatu. Bardzo często panuje tam wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Niestety w domu zapewnienie takich warunków (idealnych dla roślin) jest bardzo trudne. W rezultacie rośliny często słabiej rosną, chorują i są bardziej podatne na atak szkodników.
Zapewnij roślinom jak najlepsze warunki uprawy – wzrostu i rozwoju. Regularne przeglądy roślin i dbanie o ich zdrowie to klucz do sukcesu. Pamiętaj, że zdrowa roślina jest mniej podatna na ataki szkodników. Regularne przycinanie, odpowiednie nawożenie i zapewnienie optymalnych warunków uprawy to najlepszy sposób zapobieganiu inwazji.
Najważniejsza w ochronie przed szkodnikami jest profilaktyka, t.j. zapewnienie możliwie optymalnego stanowiska (światła i temperatury), odpowiedniej, żyznej i przepuszczalnej gleby oraz prawidłowe wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych (m.in. podlewania i nawożenia). Ważne jest również dbanie o wysoką wilgotność powietrza, zwłaszcza zimą.
Chemiczne środki ochrony roślin stosuje się doraźnie (najlepiej po wystawieniu roślin na zewnątrz) i tylko w przypadku nasilonych inwazji. Ekologiczne preparaty domowej roboty (z cebuli, skrzypu, pokrzywy, wrotyczu) można stosować wspomagająco przy zwalczaniu lub do zapobiegania pojawianiu się szkodników.
Tablice lepowe na szkodniki roślin doniczkowych
Tablice pokryte są klejem odpornym na niekorzystne warunki atmosferyczne. Działanie pułapki polega na przywabianiu szkodników kolorem. Dorosłe osobniki szkodnika zwabione kolorem przylepiają się do lepowej powierzchni pułapki. Opakowanie zawiera 5 tablic, haczyki oraz patyczki do ich łatwego zamocowania. Długotrwałe działanie - tabliczki wymieniać po zapełnieniu owadami lub co 3 miesiące. Produkt nie zawiera chemicznych środków owadobójczych, nie jest środkiem ochrony roślin.
Preparat naturalny na szkodniki roślin doniczkowych
Agrocover Spray to wyjątkowy preparat stworzony z myślą o fizycznym zwalczaniu szkodliwych owadów i roztoczy. Ten naturalny produkt oparty na oleju rydzowym oferuje skuteczną ochronę dla roślin ozdobnych, warzywnych i owocowych przez cały okres wegetacji. Agrocover jest nietoksyczny, biodegradowalny i bezpieczny dla ludzi, zwierząt oraz owadów zapylających. Działa na: mszyce, przędziorki, miseczniki, mączliki, wciornastki, miodówki, czerwce oraz formy zimujące niektórych szkodników.
Preparat chemiczny na szkodniki roślin doniczkowych
Na roślinie działa powierzchniowo. Środek przeznaczony do stosowania w amatorskiej uprawie roślin ozdobnych, jabłoni, warzyw kapustnych, ogórka i papryki w ogrodach przydomowych i w ogrodach działkowych. Środek działa skuteczniej w temperaturze poniżej 20°C. Gdy w ciągu dnia panują wyższe temperatury (np. w sezonie letnim) zabieg wykonać pod koniec dnia lub wczesnym wieczorem. Nie zaleca się stosowania środka w warunkach bezpośredniego nasłonecznienia oraz na rośliny poddane stresowi np. w warunkach suszy czy po przymrozkach.
Szkodniki roślin doniczkowych: rozpoznawanie i zwalczanie
Każdy miłośnik roślin doniczkowych prędzej czy później spotyka się z problemem nieproszonych gości. Mimo że nasze zielone przyjaciółki znajdują się w zaciszu domowym, nie są one wolne od ataków różnorodnych szkodników. Zanim jednak zaczniemy walczyć z intruzami, warto wiedzieć, z kim mamy do czynienia. Oto przegląd najczęściej spotykanych szkodników roślin pokojowych:
Przędziorki
To niewielkie, pomarańczowe lub czerwone roztocza. Łatwo je rozpoznać, gdyż wytwarzają delikatne, puszyste pajęczynki. Żerują w dużych grupach, głównie na liściach (na spodniej stronie), końcach młodych pędów i kwiatach. Uszkodzone fragmenty roślin ulegają deformacji, żółkną i opadają. Inwazji przędziorka sprzyja suche powietrze w pomieszczeniach. Podatne na owady są w szczególności fuksje, filodendrony, palmy i cytrusy. Szkodniki można usunąć traktując rośliny chemicznymi środkami ochrony roślin (np. Polysect, Talstar), wodą rozrobioną z szarym mydłem lub przecierając szmatką nasączoną denaturatem. Rośliny należy często zraszać, a na kaloryferach warto zainstalować nawilżacze.
Owady mają owalne ciało i zieloną, czarną lub brunatną barwę. Mszyce spotyka się zarówno w formie uskrzydlonej jak i bezskrzydłej, zawsze żerują gromadnie. Często pojawiają się na młodych pędach i na spodniej stronie liści. Mszyce wydzielają lepką substancję – tzw. rosę miodową, na której często pojawiają się ciemne grzybki sadzakowe. Szkodniki wysysają sok z liści i pędów, co prowadzi do ich zwijania i zasychania, a przede wszystkim do osłabienia rośliny. Owady lubią atakować m.in. fuksje, begonie i anturium. Można je zwalczyć chemicznymi środkami (np. Polysect, Provado) lub ekologicznymi preparatami z roślin.
Z wyglądu obie grupy owadów są bardzo podobne do siebie. Cechą charakterystyczną jest wytwarzanie mocnych, chitynowych tarczek, chroniących je przed czynnikami zewnętrznymi. Szkodniki są niewielkie i mają ciemną barwę ciała – brunatną lub czarną. Żerują na spodniej części liści i pędach, zwłaszcza na jukach, dracenach, palmach i fikusach. W ich przypadku zwalczanie chemiczne jest mało skuteczne. Owady najlepiej usuwać ręcznie – zeskrobując je z pędów z pomocą ostrego patyka. Miejsca, gdzie żerowały, warto przetrzeć wodą z szarym mydłem lub alkoholem.
To czerwce (drobne owady) pokryte czerwonawym lub białym nalotem, przypominającym strzępki wełny. Żerują na spodniej części liści (zwłaszcza w kątach i przy nerwach) oraz na miękkich pędach. Porażona roślina traci liście i przestaje rosnąć. Intensywne żerowanie szkodników bardzo osłabia roślinę, często prowadząc do jej zamierania. Szkodnik lubi cissusy, fikusy i cytrusy, a chyba najczęściej go można spotkać na kaktusach. Bardzo szybko przenosi się na sąsiednie rośliny! Chore egzemplarze najlepiej odizolować. Można zwalczać go chemicznie (Deltam, Karate) lub ekologicznie – przemywając roślinę szmatką nasączoną alkoholem.
To niewielkie, białe owady (zwane potocznie „białymi muszkami”), będące utrapieniem w szklarniach. Niestety czasem pojawiają się także w mieszkaniach, zawleczone wraz z roślinami. Żerują w licznych koloniach. Łatwo je wypłoszyć poruszając donicą – wtedy wzlatują w górę chmarami. Zaatakowane przez nie liście żółkną i opadają. Owady preferują takie gatunki jak begonie, cyklameny, fuksje, petunie, pelargonie i gwiazdy betlejemskie. W warunkach domowych zwalcza się je stosując tabliczki lepowe oraz owadobójcze preparaty (np. Deltam). Porażone pędy czasami lepiej dodatkowo przyciąć. Warto również obniżyć temperaturę w pomieszczeniu.
To brunatne lub pomarańczowe owady, czasem pojawiające się na spodniej części liści lub na kwiatach. Mają charakterystyczny wygląd, przypominając drobne kreseczki – „przecinki”. Ich żerowanie prowadzi do pojawiania się białych lub żółtych plam lub srebrzystości na powierzchni liści. Często wokół przebarwień występują czerwone obwódki. Płatki kwiatów natomiast brunatnieją i zwijają się. Wciornastki to szkodniki wielu gatunków roślin domowych – w szczególności palm, krotonów, anturium i innych roślin o ozdobnych kwiatach. Zaleca się je zwalczać chemicznie.
Osobniki dorosłe to drobne, ruchliwe, „czarne muszki” podobne do muszek owocówek, które choć występują licznie, to nie powodują uszkodzeń na roślinach. Szkodliwe są przede wszystkim ich niewidoczne larwy, występujące w ziemi. Mają do 5 mm, są białe, przezroczyste, z czarną główką. Podgryzają korzenie co powoduje osłabienie wzrostu roślin i bardzo często porażanie przez choroby grzybowe. Najczęściej pojawiają się wraz z nowymi roślinami lub nieodkażonym podłożem zawierającym jaja. Szkodnika zwalcza się umieszczając przy roślinach pałeczki owadobójcze, zakładając na roślinę żółte lepy lub stosując środki chemiczne (np. NeemAzal).
To larwy różnych gatunków owadów, głównie chrząszczy. Mają jasne, grube, białe ciało i ciemna głowę. Mogą pojawiać się nawet w podłożach roślin renomowanych firm produkujących zieleń doniczkową lub gdy do sadzenia wykorzystaliśmy nieodkażoną ziemię z ogrodu. Żerują w doniczce, ukryte w glebie niszcząc korzenie, w wyniku czego roślina przestaje rosnąć i stopniowo zamiera. Szkodniki najlepiej usuwać ręcznie po wyjęciu bryły korzeniowej z donicy.
Czy wiesz, że...? Szkodniki w mieszkaniu mogą być nie tylko zagrożeniem dla Twoich roślin, ale także dla Ciebie i Twojej rodziny. Niektóre z nich mogą powodować alergie lub przenosić choroby. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie kontrolować stan swoich roślin i dbać o ich zdrowie.
Zdjęcie tytułowe: 7monarda/Fotolia, zdjęcia w tekście: Spinnmilben/Michael Z./CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, Mszyca, Franco Patrizia/Pixabay, Schildläuse/4028mdk09/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, Frank Vincentz/CC_BY-SA_3.0/Wikimedia Commons, Weisse-Fliege/CC BY-SA 3.0/Vicimedia Communia, Thrips (15817836204)/Katja Schulz/CC BY 2.0 / Wikimedia Commons, Henrik Larsson/Fotolia, Nashornkaefer-Larve/Andreas Eichler/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jakie są główne szkodniki atakujące rośliny doniczkowe?
Najczęstsze szkodniki to przędziorki, mszyce, miseczniki, tarczniki, wełnowce, mączliki, wciornastki, ziemiórki i pędraki. Każdy z nich ma inne objawy i metody zwalczania.
Jakie są podstawowe zasady profilaktyki przed szkodnikami?
Kluczowa jest prawidłowa uprawa roślin, czyli zapewnienie odpowiednich warunków wzrostu i regularna pielęgnacja. Zdrowa roślina jest mniej podatna na ataki szkodników.
Jakie metody chemiczne i ekologiczne są skuteczne w zwalczaniu szkodników?
Chemiczne środki ochrony roślin stosuje się doraźnie w przypadku silnych inwazji. Ekologiczne preparaty, takie jak roztwory z cebuli, skrzypu czy pokrzywy, mogą być używane wspomagająco.
Jakie produkty można stosować na szkodniki roślin doniczkowych?
Produkty takie jak Agrocover Spray, który jest naturalnym preparatem opartym na oleju rydzowym, czy tablice lepowe przyciągające szkodniki kolorem, są skuteczne i bezpieczne.
Jakie są szczegółowe objawy i sposoby zwalczania poszczególnych szkodników?
Przędziorki wytwarzają pajęczynki i atakują liście, mszyce wydzielają rosę miodową, a miseczniki i tarczniki tworzą chitynowe tarczki. Wełnowce są pokryte białym nalotem, mączliki to białe owady, wciornastki zostawiają srebrzyste plamy, ziemiórki to czarne muszki, a pędraki niszczą korzenie roślin.
Jakie inne środki ochrony roślin są dostępne na rynku?
W artykule wymieniono również preparaty chemiczne, które działają powierzchniowo i są przeznaczone do amatorskiej uprawy roślin ozdobnych, warzyw i owoców.
Piszecie stek bzdur proponując chemie do zwalczania szkodników, ale jak by inaczej trzeba swoje produkty promować. Jest tyle sposobów, że nie ma potrzeby stosowania chemii, ja jej nigdy nie używałem,
Streszczenie artykułu
Pelargonie 
Prezenty 
Insekty domowe 
Rośliny doniczkowe 
Domowe nalewki 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Kaktusy i sukulenty 
