Uprawa jarzmianek w ogrodzie | Jakie wybrać? Gdzie sadzić?

Jarzmianki do ogrodu

Rodzaj jarzmianka (łac. Astrantia) obejmuje dziewięć gatunków bylin występujących na naturalnych stanowiskach we wschodniej, centralnej i południowej Europie oraz na Kaukazie. Rośliny porastają górskie łąki, pastwiska, polany i brzegi strumieni. Najbardziej znany gatunek, spotykany w polskich ogrodach, to jarzmianka większa (Astrantia major).

• Jarzmianka większa dorasta do 60 cm wysokości. Wytwarza sztywne, wzniesione, nagie, żebrowane łodygi.
• Liście są atrakcyjne, dłoniastodzielne, odziomkowe lub łodygowe.
• Roślina kwitnie intensywnie od czerwca do lipca i może powtarzać kwitnienie. Kwiaty u typowego gatunku są kremowobiałe, otoczone zielonkawymi podsadkami. Kwiaty jarzmianek mają średnicę ok. 4 cm. Pręciki są dwukrotnie dłuższe niż płatki.
  

W sprzedaży dostępnych jest wiele odmian jarzmianek różniących się między sobą kolorem kwiatów, na przykład 'Rosea' i 'Roma' o kwiatach jasnoróżowych, 'Primadonna', 'Rubra' i 'Ruby Wedding' kwitnące na czerwono oraz 'Star of Fire' o kwiatach bordowych. Odmiana 'Shaggy' jest śnieżnobiała. Kwiaty jarzmianek produkują znaczną ilość nektaru i przyciągają do ogrodu owady, m.in. pszczoły. Owocem rośliny jest sucha, szeleszcząca rozłupnia.

Nazwa łacińska rodzaju jarzmianka, Astrantia, pochodzi od łacińskiego słowa aster oznaczającego gwiazdę. Kwiaty przypominają wyglądem właśnie gwiazdki!

Uprawa jarzmianek w ogrodzie

Jarzmianka większa jest łatwa w uprawie – można ją polecić nawet osobom początkującym.

Miejsce
Najlepiej rozwija się w miejscach lekko osłoniętych lub półcienistych. Może rosnąć na słońcu o ile będzie regularnie podlewana.

Gleba
Preferuje żyzne, próchniczne, przewiewne, umiarkowanie wilgotne podłoża o odczynie obojętnym do zasadowego.

Sadzenie
Jarzmianki należy sadzić jesienią lub wiosną (nasiona wysiewa się wczesną wiosną). Prawidłowa odległość pomiędzy roślinami wynosi 40-50 cm.

Podlewanie
W czasie suszy jarzmianki wymagają nawadniania. Nie lubią jednak stojącej wody w strefie korzeniowej. Dlatego należy unikać sadzenia tych roślin na glebach gliniastych, słabo przepuszczalnych i podmokłych. Dobrze reagują na ściółkowanie gleby, np. korą lub częściowo rozłożonym kompostem. 

Nawożenie
Zasilanie jarzmianek nie powinno być intensywne. Najlepiej używać nawozów organicznych lub mineralnych ze zwiększoną zawartością potasu i fosforu. Nadmiar azotu może powodować blaknięcie kwiatów. Na żyznych glebach można zrezygnować z nawożenia.

Przycinanie
Po kwitnieniu warto rośliny przyciąć, wtedy jest duża szansa, że ponownie zakwitną późnym latem.

Rozmnażanie
Jarzmianki często rozmnażają się z samosiewu. Nasiona po zbiorze powinno się od razu wysiewać, gdyż szybko tracą zdolność kiełkowania.

Mrozoodporność
Jarzmianka to mrozoodporna bylina, ale w pierwszym roku po posadzeniu na wszelki wypadek warto zastosować osłonę.

Problemy
Gatunek jest mało podatny na choroby i szkodniki. Uchodzi za roślinę odstraszającą ślimaki.

Gdzie sadzić jarzmianki?

Jarzmiankę większą warto sadzić na rabatach w miejscach częściowo osłoniętych od wiatru. Efektownie prezentuje się także w ogrodach skalnych. Ze względu na wysokość i pokrój zazwyczaj jest rośliną drugiego planu. Nawet posadzona w dużej liczbie egzemplarzy nie powoduje efektu przytłoczenia. Tworzy raczej stonowane, „ażurowe” plamy nadając rabatom lekkości.

Jarzmianki można uprawiać przy drzewach i krzewach. Radzą sobie nawet w uprawie pojemnikowej jako dekoracje balkonów i tarasów (nie można ich jednak przesuszyć). Za wprowadzeniem jarzmianek do ogrodu przemawia także fakt, że mają duże walory dekoracyjne również po kwitnieniu. Nadają się na kwiat cięty. Kwiaty można zasuszyć, gdyż nie tracą barw.

Na rabatach można sadzić obok siebie kępy różnych odmian jarzmianki, np. kwitnące na biało z odmianami o kwiatach czerwonych oraz wykorzystywać je do tworzenia efektownych kompozycji z innymi roślinami: szałwiami omszonymi, werbenami, pysznogłówkami, perowskiami, funkiami (w pewnym stopniu chroni je przed ślimakami) oraz z trawami ozdobnymi.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe iVerde

A ty? Jakie masz doświadczenia z jarzmiankami? Daj znać w komentarzu!