Jak zaplanować ogród mało wymagający? Ekspert radzi

9 sposobów na ogród mało wymagający

Kto nie lubi koszenia trawnika, pielenia, cięcia krzewów albo nie ma na to wszystko czasu, może oczywiście zlecić pielęgnację ogrodu firmie ogrodniczej, ale że to niemałe koszty, warto ogród urządzić tak, by taka firma nie była potrzebna zbyt często.

By ogród był łatwy w utrzymaniu...

1. Nasadzenia planujmy z umiarem

Im więcej roślin posadzimy, tym więcej ogród będzie wymagał zabiegów pielęgnacyjnych. Wszelkie rabaty trzeba bowiem pielić, przekwitłe kwiatostany usuwać, okazy wrażliwe na mróz – okrywać na zimę, a całość podlewać i nawozić.

Posadźmy mniej roślin, a w większych odstępach. Nadmierne zagęszczenie może bowiem utrudniać ich rozwój, co odbije się na ich urodzie. Konieczne też będzie przycinanie. Odległości, w jakich powinno się sadzić rośliny, zależą od tempa ich wzrostu oraz rozmiarów (głównie na szerokość), jakie osiągają po: 15 latach – drzewa; 10 latach – krzewy. Biorąc pod uwagę dłuższy okres, między roślinami trzeba by było pozostawić bardzo dużo pustego miejsca, co nie wyglądałoby efektownie. Przykładowo, odległości między krzewami powinny być równe ich wysokości lub o 20–50 cm mniejsze.

2. Rośliny dobierzmy odpowiednio do warunków na działce

Większość roślin najlepiej rozwija się w miejscach o określonym typie gleby czy nasłonecznienia. Jeśli rośliny dobierzemy odpowiednio do warunków na działce, w tym także do wilgotności powietrza, głębokości wody gruntowej czy strefy klimatycznej, będą rosły zdrowo i pięknie, a ich pielęgnacja nie będzie kłopotliwa. Do każdych warunków można dobrać odpowiednie drzewa oraz krzewy liściaste i iglaste, pnącza oraz byliny, a także rośliny uprawiane z siewu: jednoroczne i dwuletnie.

3. Posadźmy to, co rośnie za płotem

Zamiast roślin egzotycznych, wybierzmy rodzime, najlepiej te, które naturalnie występują na działce i w jej otoczeniu: można być pewnym, że odpowiada im gleba, wilgotność i inne warunki siedliskowe, więc łatwo się przyjmą i będą dobrze rosły nawet bez specjalnej pielęgnacji. Będą się też dobrze komponować z otaczającym krajobrazem.

Pewnikami są rośliny o niewielkich wymaganiach siedliskowych (tab. 1). Dobrze rosną niemal w każdych warunkach i potrzebują minimalnych starań ogrodnika. Unikajmy tych, które trzeba okrywać na zimę.

4. Posadźmy iglaki, byliny i rośliny zadarniające

Zdecydowana większość iglaków nie zrzuca igieł na zimę, więc także w tym okresie stanowi ozdobę ogrodu. Nie zaśmieca też działki liśćmi (podobnie jak liściaste krzewy zimozielone) i jest stosunkowo łatwa w uprawie (trzeba tylko pamiętać, że iglaki powinny być sadzone z bryłą ziemi, a odmiany wrażliwe na mróz potrzebują miejsca osłoniętego przed mroźnym wiatrem). Rośliny iglaste nie wymagają systematycznej ochrony chemicznej, poza karłowymi odmianami świerków często atakowanymi przez przędziorki.

Zamiast wysiewać rośliny jednoroczne, posadźmy byliny, które nie potrzebują szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Konieczne będzie jedynie usuwanie przekwitłych kwiatostanów (są nieestetyczne, mogą być miejscem rozwoju chorób i osłabiają roślinę, zawiązując nasiona) i pielenie, choć i na zachwaszczenie są dość odporne, bo zwykle silnie rosną i zagłuszają chwasty. Rzadko atakują je szkodniki. Nawożenie bylin powinno być minimalne, bo zbyt intensywne sprzyja nadmiernemu wzrostowi roślin i osłabia kwitnienie. Wystarczy jednorazowa dawka nawozu wieloskładnikowego wiosną. Cykl rozwoju roślin jednorocznych przebiega w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego, dlatego trzeba poświęcić im sporo uwagi, by pięknie kwitły.

Na rabacie, w ogrodzie skalnym lub na skarpie warto posadzić rośliny zadarniające, do których należą niskie byliny, krzewinki i krzewy, silnie zagęszczające się dzięki rozłogom i kłączom i tworzące darń. Szybko się rozrastają, osłaniając ziemię i ograniczając wzrost chwastów. Mogą także zastąpić trudny w pielęgnacji trawnik – szczególnie polecane są w miejscach, gdzie użycie kosiarki byłoby kłopotliwe – np. między krzewami.

5. Posadźmy drzewa i krzewy wolno rosnące i niewymagające cięcia

Rośliny wolno rosnące nie wymagają częstego i intensywnego przycinania. Mogą to być odmiany miniaturowe – często z przydomkiem „nana” lub „compactus” (np. berberys Thunberga ‘Atropurpurea Nana’, świerk czarny ‘Nana’, trzmielina oskrzydlona ‘Compactus’), szczególnie polecane do małych ogrodów. Rośliny, których nie trzeba przycinać (zachowują naturalny pokrój, a zatem kwitną i owocują) oraz te, które są łatwe do przycinania (tab. 2), można zastosować na żywopłot. Warto wiedzieć, że nowo wyrastające pędy w niektórych żywopłotach, np. z grabu, głogu, wierzb, można zaplatać, co jest łatwiejsze od cięcia.

6. Wolne miejsca między roślinami wysypmy korą

Kilkucentymetrowa warstwa kory utrudni wzrost chwastów poprzez ograniczenie dostępu światła do gruntu i zmniejszy parowanie wody z gleby oraz jej przesuszenie przez wiatr. Rozkładająca się z czasem ściółka poprawia strukturę gleby i dostarcza roślinom składników pokarmowych.

7. Odpowiednio przygotujmy i pielęgnujmy trawnik

Do minimum ograniczmy powierzchnię trawnika, wymaga on bowiem wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Oprócz strzyżenia konieczne jest systematyczne podlewanie, nawożenie, wapnowanie, piaskowanie, odchwaszczanie, napowietrzanie, grabienie i wyrównywanie brzegów. Zamiast trawnika można założyć łąkę kwietną (wystarczy posiać rośliny, które preferują taki rodzaj gleby, jaka występuje w ogrodzie, a jedynym koniecznym zabiegiem pielęgnacyjnym będzie koszenie łąki kilka razy w ciągu sezonu wegetacyjnego), posadzić rośliny zadarniające lub wykonać rabatę żwirową.

Murawę załóżmy z wolno rosnących gatunków traw (kostrzewa owcza, kostrzewa różnolistna, wiechlina łąkowa). Falisty kształt trawnika, z łagodnymi łukami, ułatwi koszenie. Na granicy murawy nie umieszczajmy krawężników ani płotków drewnianych, bo będą utrudniać cięcie. Warto natomiast ułożyć w tym miejscu pas z kostki brukowej, który nie tylko nie będzie utrudniał koszenia, ale uniemożliwi też przerastanie trawy poza granicę trawnika.

Dojrzałej trawy nie podlewajmy zbyt często, wtedy doskonale się ukorzeni i szybko będzie regenerować się po suszy.

Kupmy kosiarkę z funkcją mielenia skoszonej trawy, która rzuca pokos na trawnik. Rozdrobnionej trawy nie będzie trzeba zbierać i kompostować lub wywozić. Będzie też pełnić funkcję nawozu zielonego. Pamiętajmy jednak, że nie można stale pozostawiać ściętej trawy na trawniku, gdyż sprzyja to rozwojowi chorób roślin (po 2–3 koszeniach z pozostawieniem pokosu, kolejnym razem należy go zebrać).

8. Zainwestujmy w sprzęt ułatwiający prace ogrodnicze

Warto pomyśleć o rozsiewaczu do nawozów, urządzeniu do zwijania węża ogrodowego czy przedłużaczu do kosiarki.

Niezastąpionym rozwiązaniem może okazać się system automatycznego nawadniania, który praktycznie nie wymaga obsługi, pozwala więc zaoszczędzić czas, który musielibyśmy poświęcić na podlewanie ogrodu. Ogród nawadniany jest za pomocą zraszaczy, mikrozraszaczy lub linii kroplujących, dobranych do rodzaju roślinności. Ich pracą kieruje odpowiednio zaprogramowany sterownik. System włącza się w określonym czasie, dozując właściwą ilość wody poszczególnym grupom roślin.

9. Stosujmy nawozy długo działające

Oprócz tego, że długo działają, dostarczają roślinom tyle substancji odżywczych, ile te potrzebują. Mogą to być nawozy w granulkach. Im gleba jest cieplejsza i bardziej mokra, tym więcej składników pokarmowych uwalnia się z granulek. Odpowiada to zapotrzebowaniu roślin na składniki pokarmowe, bo im cieplej, tym szybciej rosną i wymagają więcej pożywienia.

Przeczytaj także:

• Owocowe: Drzewa i krzewy
• Ozdobne: Drzewa i krzewy liściaste
• Iglaki: Drzewa i krzewy iglaste
• Rośliny wrzosowate
• Byliny o ozdobnych liściach i kwiatach
• Pnącza ozdobne
• Róże

Poradniki uprawy zostały opracowane przez ekspertów Związku Szkółkarzy Polskich.

Tekst: Małgorzata Cuch, zdjęcie tytułowe: elenathewise / Depositphotos