Chcesz mieć ogród jak z bajki? Zacznij od tych hortensji! Oto TOP 30+ najpiękniejszych odmian!

Poznaj hortensje, które odmienią Twój ogród!

Znanych jest około 80 gatunków hortensji, które najczęściej pochodzą z różnych rejonów Azji oraz Ameryki Południowej i Północnej. Często są to rośliny dość wrażliwe na niskie temperatury, dlatego w naszym kraju (klimacie), możliwa jest uprawa niewielkiej, choć i tak niemałej grupy gatunków tych krzewów.

Hortensje to niezwykle różnorodna grupa roślin ozdobnych, które można łatwo odróżnić na podstawie charakterystycznych cech takich jak kształt i kolor kwiatostanów, rodzaj liści oraz sposób wzrostu. Znając te cechy, możesz wybrać gatunek hortensji, który najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i warunkom w ogrodzie

Dzięki ogromnej różnorodności form i barw kwiatostanów, hortensje stały się najpopularniejszymi krzewami ogrodowymi, które zachwycają kwitnieniem wiosną, latem, a często także jesienią. Wśród niezliczonej liczby odmian uprawianych u nas hortensji znaleźć można też zupełnie niezwykłe, które zwracają uwagę unikatowymi kwiatami, ale również kształtem liści i ich barwą.

Ale czy wiesz, jak odróżnić hortensję ogrodową od bukietowej czy piłkowanej? W tym artykule przeprowadzimy Cię przez fascynujący świat hortensji, prezentując charakterystyczne cechy każdego z gatunków. Dowiedz się więcej i zdecyduj, która hortensja będzie idealna do Twojego ogrodu!

Choć w przeszłości najbardziej popularna w ogrodach lub na działkach była hortensja ogrodowa (Hydrangea macrophylla), to obecnie laur pierwszeństwa przejmuje hortensja bukietowa (Hyndrangea paniculata), która zyskuje na popularności, dzięki coraz liczniejszym odmianom o ogromnych, wiechowatych kwiatostanach w różnych barwach, większej odporności i mniejszym wymaganiom.

Hortensje ogrodowe, które warto mieć!

W sprzedaży znajdziemy wiele dobrze już znanych kwitnących od wiosny, zwykle na pędach dwuletnich i dość wrażliwych na mróz hortensji ogrodowych, o charakterystycznych, zaokrąglonych lub spłaszczonych kwiatostanach najczęściej w odcieniach różu, czerwieni, fioletu, czy bieli. Uwagę mogą jednak szczególnie zwrócić mniej znane odmiany, które wyróżniają się unikatowym kształtem oraz barwami kwiatów. Trudno wymienić wszystkie odmiany tego gatunku i wciąż ich przybywa, ale niezwykle efektowne i warte wspomnienia są między innymi: 

• 'Dark Angel' - unikatowa odmiana, której ozdobą są nie tylko kwiatostany (do 20 cm średnicy), które mogą być różowo-czerwone do purpurowych (wewnętrzna część płatków kwiatów często jest kremowa), ale też ciemnofioletowe liście z widocznymi nerwami.
• 'You&Me Romance' – duże kuliste kwiatostany, złożone z niezwykłych, gwiazdkowatych, pełnych kwiatów z kilkoma warstwami różowych płatków.
• 'You&Me Forever' - gwiazdkowate kwiaty, podobnie jak odmiana `Romance`, w odcieniach barwy niebieskiej lub fioletu.
• 'Let's Dance Diva' – niezwykle dekoracyjne, duże (do 30 cm średnicy), spłaszczone kwiatostany, złożone z drobniutkich kwiatów płodnych w centrum kwiatostanu, a na obrzeżach z ładnych 4-5 płatkowych jasnoróżowych kwiatów płonnych (bez słupków i pręcików), co przypomina w zarysie wianek.
• 'Magical Chocolate' - odmiana nowej generacji (kwitnie zarówno na pędach jednorocznych jak i dwuletnich!) o zwartym pokroju; najbardziej dekoracyjna jesienią, gdy ciemnoczerwone kwiaty przebarwiają się na czekoladowo i kontrastują z ciemnozielonymi liśćmi.
   

Kwiatostanowy szał hortensji bukietowych 

Największe obecnie bogactwo, niezwykle efektownie kwitnących odmian znajdziemy wśród hortensji bukietowych, które kwitną od lipca na pędach jednorocznych, tworzą duże, wiechowate, stożkowate kwiatostany o różnych, często zmiennych barwach i są o wiele odporniejsze niż hortensje ogrodowe.

Od szeregu już lat do kanonu dekoracyjnych i dość szybko rozrastających się (nawet do około 3m wysokości) krzewów, zakwitających od lipca/sierpnia do października zaliczane są np. odmiany 'Limelight' (kwiaty najpierw zielonkawe, później białe, a na końcu różowiejące), 'Kyushu' (bardzo, duże białe i pachnące kwiatostany), a także 'Grandiflora', 'Phantom', 'Pinky Winky', 'Pink Diamond', 'Tardiva' czy niezwykła 'Vanille-Fraise' o kwiatostanach o długości do 40 cm, które najpierw są białe, z czasem różowieją, a przed przekwitnieniem czerwienieją.

Bardzo dekoracyjne są także nowe lub mniej znane, długo kwitnące odmiany hortensji bukietowej, np.: 

• 'Melba Fraise' - zachwyca dużym, stożkowatym kwiatostanem, który zmienia swoją barwę od białej, poprzez różową do niemal czerwonej pod koniec kwitnienia.
• 'Diamant Rouge' - niższa odmiana, osiągająca do 150cm wysokości i szerokości oraz zakwitająca nieco wcześniej niż inne odmiany (już od czerwca); kwiatostany są najpierw białe, z czasem stają się biało- różowe, a następnie ciemno różowe, by pod koniec kwitnienia przybierać odcienie różu filetu.
• 'Wim`s Red' - nowa odmiana, której liści jesienią przebarwiają się na czerwono i brązowo, ale zachwyca obfitym kwitnieniem od lipca do końca września; stożkowate kwiatostany są bardzo duże (do ok. 30 cm) i początkowo są białe, później różowe, a pod koniec kwitnienia stają się intensywnie czerwone.
  
  

Wiele odmian hortensji bukietowych (np. 'Grandiflora', 'Phantom', 'Limelight', 'Vanille-Fraise') jest oferowanych w formie piennej (niskiego drzewka) z koroną uformowaną na wysokości około 1-1,5m, co może być zarówno dekoracyjnym, jak i praktycznym rozwiązaniem, np. do uprawy w donicy. 

Fot. © Flower Council of Holland / funnyhowflowersdothat.co.uk

Hortensja drzewiasta – olbrzymie kule kwiatów 

Na pędach jednorocznych, czyli latem każdego roku kwitnie też hortensja krzewiasta (lub drzewiasta) (Hydrangea arborescens), której ozdobą są eliptyczne, jasnozielone liście, ale przede wszystkim bardzo duże, kuliste białe kwiatostany, a najbardziej znaną odmianą jest 'Annabelle' (średnica kwiatostanów osiąga ponad 30 cm) oraz 'Grandiflora'. Warta uwagi jest także rzadziej sadzona odmiana 'Pink Annabelle', czyli różowy wariant o dość dużych, ładnych kulistych kwiatostanach. Hortensja drzewiasta dość dobrze znosi nasłonecznienie, jest odporna na mróz, a jej kuliste, duże kwiatostany są dekoracyjne nawet po przekwitnięciu i zaschnięciu.  

Dębowe liście hortensji 

Uwagę zwracają także inne gatunki hortensji, które świetnie nadają się do różnych zastosowań, mają ciekawe, dekoracyjne odmiany i można uprawiać je w naszych ogrodach. Warta polecenia jest z pewnością, kwitnąca na pędach zeszłorocznych hortensja dębolistna (Hydrangea quercifolia), której ozdobą są nie tylko stożkowate, wiechowate kwiatostany, ale też duże klapowane liście, bardzo podobne do liści dębu i ładnie przebarwiające się na czerwono jesienią. Krzew może osiągać nawet ponad 2 m wysokości i nadaje się, jak większość hortensji, do uprawy na lekko wilgotnych, kwaśnych glebach i na półcienistych stanowiskach. Krzewy (szczególnie młode) mogą niestety przemarzać, dlatego warto je osłaniać (np. kopczykować dolną część) na zimę. 

Atrakcyjną odmianą o dużych, efektownych, białych kwiatostanach i pięknie przebarwiających się „dębowych” liściach jest 'Snow Queen'. Ciekawa jest także odmiana 'Snow Flake', która zachwyca dużymi liśćmi oraz niezwykłymi, wiechowatymi kwiatostanami, złożonymi z drobnych białych kwiatów, pojawiających się od lipca do jesieni, które pod koniec kwitnienia stopniowo różowieją, co daje dwubarwny efekt.

Powstają także nowe, bardzo dekoracyjne odmiany hortensji dębolistnej, np. 'Burgundy', której duże kwiatostany (do 30 cm), zakwitające od lipca/sierpnia najpierw są białe, a później mocno czerwienieją i długo są ozdobą rośliny. Ozdobą są również duże, klapowane, dość mocno wcinane liście, które także przebarwiające się jesienią na karminowo. Ciekawa jest także odmiana 'Hovaria' wytwarzająca efektowne kwiatostany złożone z kremowobiałych, podwójnych płonnych kwiatów. Spotkać ją można też w formie piennej - małego drzewka do kompozycji pojemnikowych. 

Elegancka i kompaktowa hortensja piłkowana 

Bardzo dekoracyjnym i coraz częściej sadzonym gatunkiem jest hortensja piłkowana (Hydrangea serrata), która jest spokrewniona z popularną hortensją ogrodową i czasem z nią mylona, chociaż ich kwiaty i liście nieco się różnią. Ząbkowane liście są węższe i nieco zaostrzone, ale główną atrakcją są oryginalne, spłaszczone kwiatostany (baldachogrona), złożone z mniejszych kwiatów płodnych wewnątrz oraz większych kwiatów płonnych na zewnętrznej krawędzi. W zależności od odmiany kwiaty mogą być niebieskawe, białe lub różowe – zwykle odcień kwiatów płodnych jest ciemniejszy niż większych płonnych. Krzewy są zwarte, niższe niż hortensje ogrodowe (dorastają do wysokości około 1m), dobrze rosną w cieniu i półcieniu, są dość odporne na mróz, a jesienią ich liście przebarwiają się na czerwono.

Efektownie prezentuje się odmiana 'Bluebird' o bardzo ładnych, spłaszczonych, niebieskich kwiatostanach, przy czym w ich centralnej znajdują się ciemniejsze, drobne kwiaty płodne, a na zewnętrznej krawędzi większe i w jaśniejszym odcieniu , 4 lub 5-płatkowe kwiaty płonne. Niemniej efektowna jest 'Koreana', której płaskie baldachogrona o szerokości do 15 cm są najpierw białe, a czasem stają się różowo-czerwone. Rzadziej spotykana jest odmiana 'Veerle' o delikatnych, płaskich kwiatostanach, które zwykle są niebieskawo-filetowe. 

Hortensjowe pnącze do półcienia 

Rzadziej sadzonym, a bardzo wartościowym pnączem ogrodowym jest hortensja pnąca (Hydrangea petiolaris), która dzięki korzeniom przybyszowym na pędach, potrafi wspinać się na silne podpory, czy ściany budynków. Ma ładne, zaokrąglone (owalne), ciemnozielone liście, ale uwagę zwracają delikatne, biało-kremowe, koronkowe, spłaszczone kwiatostany osiągające do około 20 cm średnicy i pojawiające się pod koniec czerwca. Kwiatostan również składa się z drobnych kwiatów płodnych wewnątrz i większych płonnych na zewnątrz kwiatostanu. Jest odporna na mróz i niewymagająca, a także jest świetnym wyborem na stanowiska półcieniste, czy nawet zacienione, a dodatkowo potrafi się wspinać (w zależności od odmiany i stanowiska) na wysokość nawet ponad 20 m.

Ciekawą odmianą tego pnącza jest 'Take a Chance', która ma biało obrzeżone liście, co tworzy ciekawy efekt dekoracyjny, a także 'Mirranda', która z kolei ma żółtą obwódkę na brzegu liści. Ozdobą ogrodu może być również 'Cordifolia' o ładnych, drobnych, sercowatych lisicach oraz starsza 'Skylands Giant' o bardzo dużych kwiatostanach. 

Kosmate liście i różnobarwne kwiatostany 

Mniej znanym, ciekawym gatunkiem, ale też coraz częściej pojawiającym się w ogrodach jest hortensja kosmata nazywana też omszoną (Hydrangea aspera), która zwraca uwagę ładnymi, omszonymi, miękkimi w dotyku liśćmi oraz dekoracyjnymi, lekko spłaszczonymi, ale dużymi kwiatostanami, które kwitną w drugiej części lata na zeszłorocznych pędach. Zbudowane są one także z drobnych kwiatów płonnych i większych płodnych i zwykle mają one odcienie bieli, różu i fioletu lub są niebieskie. Nierzadko zewnętrzne kwiaty płonne są znacznie jaśniejsze, niż wewnętrzne kwiaty płodne. Hortensja kosmata, w przeciwieństwie do innych gatunków hortensji nie wymaga kwaśnej gleby i daje sobie radę także na glebach zasadowych, ale jest dość wrażliwa na mróz, dlatego wymaga okrywania na zimę.

Najbardziej znaną odmianą jest 'Macrophylla', dorastająca nawet do 3 m wysokości i kwitnąca na fioletowo lub jasnopurpurowo, przy czym na zewnętrznej krawędzi kwiatostanu pojawiają się białe lub jasnofioletowe kwiaty płonne. Warta uwagi jest niezwykła 'Hot Chocolate' o dużych, lancetowatych liściach, przebarwiających się jesienią na ciemno-purpurowo i różowo-fioletowych kwiatach, zakwitających w lipcu i sierpniu. Pojawiła się też nowa odmiana 'Rosemary Foster' o atrakcyjnych, dużych, lekko omszonych liściach, które początkowo na początku brązowo-czekoladowe, starsze stają się zielono-szare, a od spodniej strony purpurowe. Lekko wypukłe, spłaszczone kwiatostany są początkowo białe, a z czasem stają się fioletowo- niebieskie i są otoczone nielicznymi kwiatami liliowymi kwiatami płonnymi. 

Pochodząca z Chin, najrzadziej chyba spotykana i uprawiana u nas hortensja miękkowłosa (Hydrangea heteromalla), czasem mylona z kosmatą (omszoną), jest dość dużym krzewem o lekko omszonych, owalnych, aksamitnych liściach i może dorastać nawet do kilku metrów wysokości. Należy do hortensji kwitnących na pędach jednorocznych, a jej duże, spłaszczone kwiatostany (ok. 20 cm średnicy) zakwitają od czerwca do sierpnia. Kwiaty są dwojakiego rodzaju, a najbardziej dekoracyjne są okazałe kwiaty płonne o średnicy 3-4 centymetrów, których płatki są zielonkawe, następnie białe, a następnie stają się różowo-czerwone. Dodatkową ozdobą starszych krzewów jest ciekawie złuszczająca się korowina (kora) na najstarszych pędach. Krzew dobrze znosi gleby zasadowe i dość dobrze znosi susze i nasze zimy, ale dla pełnego kwitnienia potrzebuje stanowiska słonecznego, czym nieco różni się od większości hortensji. 

Ciekawe, ale też rzadko spotykane odmiany to między innymi 'Snow Cap' (liście przebarwiające się na burgundowo jesienią) oraz 'Bretschneideri', która cechuje się wysoką odpornością na mróz, a jej duże kwiatostany złożone są z białych, płonnych kwiatów, z czasem wybarwiających się na różowo. 

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie: aquaphoto oraz Marianna, New Africa / Adobe Stock

A ty? Jakie gatunki i odmiany hortensji masz w swoim ogrodzie? Daj znać w komentarzu i podziel się z nami swoimi doświadczeniami!

Fot. Marc, Nishihama, nobokin, photohampster, progarten, salita2010, waldwiese / Adobe Stock

Jak wybrać idealną hortensję dla Twojego ogrodu?

Hortensje to jedne z najbardziej popularnych krzewów ozdobnych, które zachwycają różnorodnością form i kolorów. Jednak nie każda hortensja jest taka sama. Oto kilka wskazówek, jak odróżnić najpopularniejsze gatunki hortensji.

1. Hortensja ogrodowa charakteryzuje się dużymi, okrągłymi kwiatostanami i szerokimi liśćmi. Może mieć różne kolory w zależności od pH gleby.
2. Hortensja bukietowa posiada stożkowate kwiatostany i jest bardziej odporna na mróz niż inne gatunki. Kwiaty zwykle są białe lub różowe.
3. Hortensja drzewiasta ma okrągłe, białe kwiatostany i jest znana ze swojej odporności na choroby i szkodniki.
4. Hortensja dębolistna charakteryzuje się liśćmi przypominającymi te u dębu, stąd jej nazwa. Kwiatostany są zwykle białe i z czasem zmieniają kolor na różowy lub czerwony.
5. Hortensja piłkowana podobna do hortensji ogrodowej, ale z drobniejszymi i bardziej "piłkowanymi" liśćmi. Kwiaty są zwykle niebieskie lub różowe.
6. Hortensja pnąca jest to gatunek pnący, który dobrze rośnie na ścianach i innych pionowych powierzchniach. Kwiaty są zwykle białe i małe.
7. Hortensja kosmata charakteryzuje się dużymi, owłosionymi liśćmi i różowymi lub fioletowymi kwiatami otoczonymi przez białe, sterylne kwiaty. 
8. Hortensja miękowłosa wyróżnia się miękkimi, owłosionymi liśćmi i dużymi, okrągłymi kwiatostanami. Kwiaty są zwykle w odcieniach różu lub niebieskiego.