Kiedy najlepiej na grzyby? Co to kalendarz grzybiarza i jak z niego korzystać

Kiedy najlepiej iść na grzyby?

Najważniejsze w udanym grzybobraniu jest trafienie na odpowiedni moment, gdy grzyby są w pełni rozwinięte, ale jeszcze nie zniszczone przez czas lub zwierzęta. Zazwyczaj najlepszy czas na grzyby w Polsce to przełom sierpnia i września, a kulminacyjny moment przypada na wrzesień i październik. To wtedy w lasach pojawia się najwięcej jadalnych gatunków, takich jak borowiki, podgrzybki, maślaki, gąski czy kurki.

Szacuje się, że w Polsce występuje około 1300 gatunków grzybów jadalnych, jednak jedynie 47 z nich można oficjalnie sprzedawać do spożycia.

Jakie warunki lubią grzyby?

Grzyby uwielbiają wilgotne warunki – deszczowe dni połączone z ciepłymi nocami to prawdziwy raj dla grzybni. Warto więc planować grzybobranie po obfitych opadach, zwłaszcza jeśli noce były ciepłe. Grzyby rosną nocą, dlatego poranne wycieczki są najbardziej owocne – najlepiej wyruszyć zaraz po świcie, gdy wilgotność jest najwyższa, a temperatura jeszcze nie zdążyła się podnieść.

Czym jest kalendarz grzybiarza?

Pod nazwą "kalendarz grzybiarza" kryją się informacje, które pomagają określić, kiedy najlepiej szukać poszczególnych gatunków grzybów. To zestawienie podpowiada, w jakich miesiącach pojawiają się konkretne grzyby, co pozwala planować wyprawy do lasu tak, aby zwiększyć swoje szanse na bogate zbiory. Dla przykładu, borowiki możemy znaleźć od lipca do października, przy czym pełnia ich sezonu przypada na wrzesień i październik. Podobnie, kurki pojawiają się od czerwca, ale najwięcej ich znajdziemy w sierpniu, wrześniu i październiku.

Kalendarz grzybiarza nie jest sztywnym narzędziem, lecz raczej wskazówką opartą na obserwacjach przyrody, pomagającą dostosować grzybobranie do panujących warunków pogodowych. Grzyby mają swoje określone "upodobania" do wilgotności i temperatury, dlatego znajomość okresów, kiedy rosną najlepiej, znacząco zwiększa nasze szanse na udane zbiory.

Przykładowo, w większości kalendarzach grzybiarza znajdziemy informacje o popularnych i lubianych grzybach, takich jak:

Borowik szlachetny

• Okres występowania: od lipca do października
• Pełnia sezonu: wrzesień i październik
• Warunki: najlepiej rośnie po ciepłych, deszczowych dniach. Spotykany głównie w lasach iglastych i mieszanych, zwłaszcza pod sosnami i świerkami.
  
  

Podgrzybek

• Okres występowania: od czerwca do listopada
• Pełnia sezonu: wrzesień i październik
• Warunki: często rośnie w lasach sosnowych i świerkowych, preferuje wilgotne warunki po deszczu.
  
  

Maślaki

• Okres występowania: od czerwca do października
• Pełnia sezonu: wrzesień
• Warunki: spotykany najczęściej pod młodymi sosnami, preferuje wilgotne podłoże po deszczach.
  
  

Gąski

• Okres występowania: od lipca do listopada
• Pełnia sezonu: październik i listopad
• Warunki: gąski rosną na terenach otwartych, najczęściej na piaszczystym podłożu, w lasach sosnowych.
  
  

Kurki

• Okres występowania: od czerwca do listopada
• Pełnia sezonu: sierpień, wrzesień, październik
• Warunki: kurki preferują wilgotne, mieszane lasy, najczęściej pojawiają się po deszczach w towarzystwie mchu.
  
  

Koźlarz (babki)

• Okres występowania: od lipca do października
• Pełnia sezonu: sierpień i wrzesień
• Warunki: często spotykane pod brzozami, preferują wilgotne, leśne obszary.
  
  

Kanie

• Okres występowania: od czerwca do listopada
• Pełnia sezonu: wrzesień i październik
• Warunki: preferują nasłonecznione polany i leśne ścieżki. Bardzo podobne do muchomorów, więc wymagają szczególnej uwagi.
  
  

Rydze

• Okres występowania: od sierpnia do listopada
• Pełnia sezonu: październik i listopad
• Warunki: najczęściej spotykane w młodych lasach sosnowych, wymagają dużo wilgoci, najlepiej rosną po opadach.
  
  

Opieńki

• Okres występowania: od września do listopada
• Pełnia sezonu: październik
• Warunki: rosną na pniach martwych drzew, w lasach liściastych i mieszanych. Preferują wilgotne jesienne warunki.
  
  

Warunki atmosferyczne a grzybobranie

Jak już wspomniano wyżej, grzyby potrzebują specyficznych warunków, aby dobrze się rozwijać, a połączenie odpowiedniej wilgotności i temperatury jest kluczowe dla ich wzrostu. Najlepsze rezultaty osiąga się, kiedy w lasach i na łąkach panuje wysoka wilgotność i umiarkowanie ciepła temperatura, dlatego najwięcej grzybów pojawia się po kilkudniowych opadach, kiedy gleba jest dobrze nasiąknięta wodą, a powietrze wciąż wilgotne.

Optymalna temperatura nocna dla rozwoju grzybów wynosi od 10°C do 15°C. Chłodne, ale niezbyt zimne noce zapewniają odpowiednie warunki do tworzenia nowych owocników. W ciągu dnia temperatura powinna wynosić od 15°C do 25°C. Warto wiedzieć, że upały powyżej 25°C mogą zahamować rozwój grzybni.

Poranne mgły i obfita rosa mają pozytywny wpływ na rozwój grzybów, utrzymując wysoki poziom wilgoci. To właśnie dlatego wczesne godziny poranne są najlepszym czasem na grzybobranie.

Istnieje także przekonanie, że fazy księżyca mają wpływ na wzrost grzybów. Według tej teorii, najwięcej grzybów ma pojawiać się tuż po pełni. Chociaż nie ma naukowych dowodów na poparcie tej hipotezy, niektórzy grzybiarze uważają ją za dobry wskaźnik, którego warto się trzymać.

Jak przygotować się na grzybobranie?

Wybierając się na grzyby, warto pamiętać o odpowiednim ekwipunku. Koszyk lub łubianka to podstawa – nigdy nie zbieraj grzybów do foliowego worka, ponieważ gdy w ciągu dnia zrobi się cieplej, łatwo się zaparzą i mogą stać się toksyczne. Dobrze mieć ze sobą także nożyk do odcinania grzybów oraz atlas grzybów, który pomoże w rozpoznawaniu poszczególnych gatunków. Bezpieczeństwo jest kluczowe – zbieraj tylko te grzyby, które znasz, ponieważ niektóre trujące gatunki są bardzo podobne do jadalnych.

Długie spodnie, rękawy oraz nakrycie głowy to nie tylko ochrona przed zadrapaniami, ale także przed kleszczami i strzyżakami (tzw. latającymi kleszczami). Uważaj, aby nie rozgarniać ściółki – to może uszkodzić grzybnię i uniemożliwić dalszy wzrost grzybów w tym miejscu.

Kiedy nie warto iść na grzyby?

Czasem nawet idealne warunki pogodowe nie gwarantują sukcesu. Unikaj wypraw podczas pełni księżyca – według niektórych grzybiarzy grzyby są wtedy robaczywe lub występują w mniejszych ilościach. Pamiętaj także, aby nie wybierać się na tereny objęte ochroną, takie jak rezerwaty przyrody – zbieranie grzybów w tych miejscach jest zabronione.

Zdjęcie tytułowe: Halfpoint / AdobeStock