Już czas na zmianę nawozu! Wiesz czego potrzebują rośliny w drugiej połowie sezonu?

Jak zadbać o ogród w drugiej połowie sezonu?

Nic tak nie cieszy ogrodnika jak rośliny odwdzięczające się pięknymi, obfitymi kwiatami oraz zdrowymi, dorodnymi plonami. Dbajmy więc o rośliny w ogrodzie również pod koniec sezonu. Jesień to czas, kiedy ogrodnicy muszą podjąć działania przygotowujące ich rośliny do zimowego spoczynku. Jednym z kluczowych elementów pielęgnacji jest jesienne nawożenie, które dostarcza roślinom niezbędnych składników odżywczych, wzmacnia ich system korzeniowy i zwiększa odporność na niskie temperatury.

Zanim przystąpimy do praktycznych porad, warto zrozumieć, dlaczego jesienne nawożenie jest tak istotne dla zdrowia naszego ogrodu. Podobnie jak my potrzebujemy odpowiedniej diety, by dobrze się czuć, tak rośliny potrzebują składników odżywczych, aby przetrwać zimę i obrodzić wiosną.

Fot. Beenis / Adobe Stock

Jesienne nawożenie jest kluczowe dla zapewnienia zdrowego wzrostu i pięknego wyglądu trawnika, bylin, drzew, krzewów oraz innych roślin w Twoim ogrodzie. Odpowiednio dobrane nawozy dostarczają niezbędnych składników odżywczych, które wzmacniają rośliny przed zimą, zapewniając im lepszą odporność na niskie temperatury i choroby. Dzięki temu wiosną rośliny będą mogły rozpocząć sezon w pełni sił, co zaowocuje bujnym kwitnieniem i obfitymi plonami.

Wybór odpowiedniego nawozu. Czego potrzebują rośliny jesienią?

Nawozy jesienne wyróżniają się niską zawartością lub całkowitym brakiem azotu. Jesienią nie jest on potrzebny, gdyż stymulowałby rośliny do dalszego wzrostu, a młode pędy nie zdążyłyby zdrewnieć przed zimą.

Zamiast tego nawozy te w swoim składzie makroelementów mają głównie fosfor (P) i potas (K). Fosfor wpływa na rozwój masy korzeniowej i wzmacnia odporność na niskie temperatury, natomiast potas reguluje ilość wody w roślinie, wspomaga drewnienie pędów i zwiększa odporność na choroby i szkodniki. 

Jesienią zapominamy o azocie, który pobudza rośliny do wzrostu. Zamiast tego sięgamy po nawozy bogate w fosfor i potas. Nawozy jesienne uodparniają rośliny na zimowe warunki stresowe związane z niskimi temperaturami i suszą fizjologiczną. Przyspieszają proces drewnienia pędów, hamują tworzenie nowych przyrostów. Dzięki nim rośliny łagodnie przechodzą w stan uśpienia.

Zalety jesiennego nawożenia

• Wzmocnienie systemu korzeniowego – Fosfor zawarty w nawozach jesiennych wspiera rozwój mocnych i zdrowych korzeni, co jest kluczowe dla przetrwania roślin w trudnych zimowych warunkach.
• Zwiększenie odporności na mróz – Potas poprawia zdolność roślin do zatrzymywania wody, co zmniejsza ryzyko przemarznięcia.
• Lepsze przygotowanie do wiosny – Rośliny dobrze odżywione jesienią lepiej rozpoczynają wzrost na wiosnę, co skutkuje lepszym wzrostem, bujnym kwitnieniem i owocowaniem.
• Zdrowy wygląd i odporność na choroby – Mikroelementy zawarte w nawozach jesiennych zapewniają roślinom optymalne odżywienie, co wpływa na ich zdrowie i odporność na szkodniki i choroby.
  
  

Kiedy rozpocząć i zakończyć stosowanie nawozów jesiennych?

Jesienne nawożenie ogrodu warto rozpocząć od sierpnia. W ostatnich latach, ze względu na wydłużający się okres wegetacji, nawożenie można kontynuować nawet do końca października. Jeśli nawóz jesienny zawiera niewielką dawkę azotu, można go stosować do połowy sierpnia. Po tym terminie najlepiej stosować już tylko nawozy z fosforem i potasem. Ważne jest, aby nawożenie zakończyć przed nadejściem pierwszych przymrozków, aby rośliny mogły w pełni skorzystać z dostarczonych składników odżywczych i przygotować się do zimy.

Jesienny nawóz uniwersalny

Granulowany nawóz bezazotowy norweskiej firmy YARA. Przeznaczony do jesiennej pielęgnacji większości roślin: warzyw, bylin, drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych. Dzięki wysokiej zawartości fosforu i potasu uzupełnia wyczerpane po całym sezonie wegetacyjnym zapasy tych składników pokarmowych. Brak azotu nie pobudza roślin do wzrostu, a obecność potasu wspomaga proces zdrewnienia, zwiększając przez to odporność roślin na mróz i ułatwiając im przetrwanie w okresie zimowym.

Jakie nawozy stosować jesienią?

Wybór odpowiednich nawozów do jesiennego nawożenia jest kluczowy dla zdrowia i rozwoju roślin. Jesienią powinno się stosować nawozy, które dostarczą roślinom niezbędnych składników odżywczych, ale jednocześnie nie pobudzą ich do nadmiernego wzrostu. Oto najważniejsze rodzaje nawozów, które warto zastosować w tym okresie:

• Specjalistyczne nawozy jesienne – Są dedykowane do różnych gatunków oraz typów roślin (np. do iglaków lub do trawnika) i przeznaczone do stosowania w okresie jesiennym i zawierają odpowiednie proporcje składników odżywczych, często wzbogacone o mikroelementy takie jak magnez, wapń czy żelazo. Charakteryzują się idealnie skomponowanym składem oraz wygodą stosowania. Najpopularniejsze są nawozy jesienne granulowane lub w postaci proszku. Mniej popularne są koncentraty – nawozy płynne. ▶ Dowiedz się więcej o wyborze odpowiedniego nawozu jesiennego
  
  
• Nawozy fosforowe i potasowe – Nie zawierają azotu, a za to duże ilości fosforu i potasu. Ich stosowanie jest trudniejsze niż gotowych mieszanek nawozowych. Trzeba dobrze wiedzieć, jak łączyć je ze sobą i odpowiednio dawkować. ▶ Dowiedz się więcej o roli fosforu i potasu w jesiennym nawożeniu roślin
  
  
• Kompost – Naturalny sposób na wzbogacenie gleby. Kompost poprawia strukturę gleby, zwiększa jej zdolność do zatrzymywania wody i dostarcza roślinom niezbędnych mikroelementów. ▶ Dowiedz się więcej o nawożeniu kompostem
  
  
• Obornik – Bogaty w składniki odżywcze, obornik jest doskonałym nawozem organicznym. Stosuje się go w formie dobrze przefermentowanej, wysuszonej i granulowanej, aby ułatwić stosowanie i uniknąć nieprzyjemnego zapachu. ▶ Dowiedz się więcej o nawożeniu obornikiem
  
  

Nawozy organiczne czy mineralne?

Obie grupy mają swoje zalety. Nawozy organiczne (kompost, obornik) stopniowo uwalniają składniki odżywcze, poprawiają strukturę gleby i zwiększają jej żyzność. Nawozy mineralne działają szybciej, ale ich działanie jest krótkotrwałe. Najlepsze efekty osiągniemy łącząc oba rodzaje nawozów.

Mączka bazaltowa

Ma niezwykle bogaty skład wyróżniający się na tle klasycznych nawozów. W swojej kompozycji zawiera zestawienie ponad 40 różnych pierwiastków. Największy udział ma krzemionka, stanowiąca około 50 %. wprowadzona do gleby przyczynia się do wzrostu sztywności pędów – stają się dużo odporniejsze na choroby grzybowe i szkodniki. Następne w kolejności są tlenek glinu i żelaza. Zawiera też wiele cennych makro i mikroelementów: magnez, wapń, sód, potas, mangan, tytan, fosfor, siarkę, bor, chrom, miedź, jod, cynk, molibden, kobalt.

Jesienny nawóz uniwersalny. Czy warto?

Jeśli zależy Ci na uproszczeniu pielęgnacji ogrodu i zapewnieniu roślinom odpowiednich warunków do przetrwania zimy, warto rozważyć zastosowanie mineralnego, uniwersalnego nawozu jesiennego. Ten rodzaj nawozu jest doskonałym rozwiązaniem dla większości roślin ogrodowych, ponieważ zawiera zrównoważone proporcje niezbędnych składników odżywczych, takich jak fosfor i potas. Dzięki temu możesz bez obaw stosować go w różnych częściach ogrodu, zarówno do nawożenia trawników, krzewów, drzew owocowych, jak i roślin ozdobnych. Nie tylko ułatwia proces nawożenia, ale także zapewnia roślinom optymalne warunki do wzrostu i przygotowania do zimowego spoczynku.

Do jesiennego nawożenia warto również zastosować mączkę bazaltową, która jest naturalnym nawozem mineralnym bogatym w krzemionkę, wapń, żelazo, magnez, fosfor i potas. Mączka bazaltowa nie zawiera azotu, co czyni ją idealnym nawozem na jesień, gdyż wspomaga drewnienie pędów i przygotowuje rośliny do zimy. Dodatkowo, magnez poprawia wybarwienie iglaków i zapobiega ich brązowieniu. Stosowanie mączki bazaltowej późną jesienią pozwala na stopniowe uwalnianie składników odżywczych do gleby, co wspomaga zdrowy rozwój systemu korzeniowego i zwiększa odporność roślin na mrozy.  

Jesienny nawóz do iglaków i innych roślin kwasolubnych

BOPON jest wieloskładnikowym granulatem o jednolitej konsystencji – zawiera kompletny zestaw składników pokarmowych w każdej granulce. Brak azotu hamuje przyrost roślin, a duża porcja potasu zwiększa odporność na wymarzanie. Nawóz zapewnia prawidłowe wybarwienie igieł i wspomaga proces drewnienia, przez co tworzy dodatkową ochronę przed mrozem. Optymalny dobór składników długotrwale uzupełnia niedobory minerałów w glebie i tworzy zapasy substancji odżywczych potrzebnych do rozpoczęcia wegetacji w następnym sezonie.

Nawożenie różnych roślin jesienią. Jak to zrobić?

Jesienne nawożenie różni się w zależności od rodzaju roślin. Każda grupa roślin ma swoje specyficzne potrzeby, które należy uwzględnić przy planowaniu nawożenia. Oto, jak nawozić różne rodzaje roślin jesienią:

• Trawniki – Aby trawnik był zielony i zdrowy na wiosnę, warto zastosować specjalne nawozy jesienne do trawników. Zawierają one dużo potasu, co wzmacnia korzenie trawy. Przed aplikacją nawozu warto skosić trawnik i usunąć opadłe liście, aby nawóz mógł równomiernie dotrzeć do gleby. Stosowanie azotu jesienią jest niekorzystne, bo niepotrzebnie pobudza trawę do wzrostu. 
  
  
• Drzewa i krzewy owocowe – Jesienne nawożenie fosforowo-potasowe wspiera rozwój korzeni i pędów, co przygotowuje drzewa i krzewy do lepszego owocowania w przyszłym sezonie. Nawozy organiczne, takie jak kompost czy przekompostowany obornik, są doskonałe do stosowania pod drzewa owocowe. Ważne jest, aby nawóz rozprowadzić wokół korzeni, a nie bezpośrednio przy pniu, aby uniknąć uszkodzenia korzeni powierzchniowych.
  
  
• Rośliny ozdobne – Nawożenie jesienne szczególnie istotne jest w przypadku drzew i krzewów liściastych, które jesienią zawiązują pąki kwiatowe na wiosnę. Magnolie, hortensje, róże i inne rośliny kwitnące będą wdzięczne za odpowiednią dawkę składników pokarmowych na przyszłoroczny festiwal kwitnienia. Fosfor i potas w nawozach jesiennych wspierają rozwój pąków kwiatowych, zapewniając bujne i zdrowe kwitnienie w kolejnym sezonie.
  
  
• Warzywa – Jesienne nawożenie warzyw, takich jak kapusta, marchew czy buraki, wspiera ich rozwój i przygotowuje glebę na przyszłe uprawy. Nawozy fosforowo-potasowe, a także organiczne nawozy takie jak kompost czy obornik, są idealne do stosowania na grządkach warzywnych. Regularne nawożenie warzyw zwiększa ich plon i poprawia jakość zbiorów.
  
  
• Iglaki – Nawożenie jesienne iglaków, takich jak tuje, jest kluczowe dla ich zdrowia i wyglądu zimą i w kolejnym sezonie. Nawozy bogate w fosfor i potas wspierają drewnienie pędów i zwiększają odporność na mróz. Warto stosować specjalistyczne nawozy jesienne dedykowane do iglaków, które zawierają również mikroelementy wspierające ich zdrowy rozwój oraz zapobiegają brązowieniu igieł i łusek.
  
  
• Rośliny zimozielone – Choć rośliny zimozielone zimą spowalniają swój wzrost, nie zapadają w całkowity sen. Dlatego przed zimą należy je obficie podlać i zasilić nawozem bogatym w potas i fosfor. Te składniki odżywcze zwiększają odporność roślin na mróz i zapobiegają brązowieniu igieł, zapewniając roślinom zdrowy wygląd przez całą zimę.
  
  
• Byliny – Rośliny wieloletnie (te o ozdobnych liściach i kwiatach) również wymagają nawożenia jesienią. Nawozy jesienne pomagają im przygotować się do zimy, wzmacniając ich system korzeniowy i zwiększając odporność na niskie temperatury. Nawozy bogate w fosfor i potas są idealne dla tych roślin, zapewniając im zdrowy wzrost w kolejnym sezonie.
  
  
• Rośliny domowe – Do roślin domowych przeznaczony jest specjalny nawóz jesienno-zimowy w płynie. Po rozcieńczeniu wg instrukcji na opakowaniu, stosuje się go do wszystkich roślin doniczkowych. Nawożenie nawozem jesienno-zimowym roślin doniczkowych rozpoczynamy w październiku i kończymy na początku marca.
  
  

Jesienny nawóz do trawnika

Nawóz o długotrwałym działaniu SUBSTRAL 100 dni. Obniżony poziom azotu spowalnia wzrost trawy, a podwyższony potas przygotowuje murawę z do trudnego okresu zimy i ułatwia jego start na wiosnę. Ułatwia wzrost traw na wiosnę. Bogaty w mikroelementy.

Analiza gleby przed nawożeniem

Zanim przystąpisz do jesiennego nawożenia, warto przeprowadzić analizę gleby. Dzięki temu dowiesz się, jakie składniki odżywcze są w niej dostępne, a jakie brakuje. Badanie pozwala na dokładne dopasowanie rodzaju i ilości nawozów do potrzeb roślin, co zwiększa efektywność nawożenia i minimalizuje ryzyko przenawożenia.

Analizę gleby można przeprowadzić samodzielnie za pomocą dostępnych w sklepach ogrodniczych zestawów do badania pH. Można także skorzystać z usług laboratoriów, które oferują bardziej szczegółowe badania gleby. Regularna analiza gleby, co kilka lat, pozwala na utrzymanie optymalnego stanu gleby i zdrowego wzrostu roślin.

Jesienne wapnowanie gleby i trawnika

Wapnowanie gleby to ważny zabieg, który pomaga poprawić jej strukturę oraz przyswajalność składników odżywczych. Gleby o kwaśnym odczynie (pH poniżej 5,5) mogą utrudniać roślinom pobieranie niezbędnych składników, takich jak wapń, magnez, potas i fosfor. Aby przeciwdziałać zakwaszeniu gleby, warto zastosować wapno ogrodnicze, które neutralizuje kwaśny odczyn gleby, poprawiając jej strukturę i zdolność do magazynowania wody. Wapnowanie najlepiej przeprowadzać jesienią, gdyż zimowe opady pomogą w równomiernym rozprowadzeniu wapna w glebie.

Również trawniki mogą skorzystać z wapnowania. Kwaśne podłoże sprzyja rozwojowi mchu, który konkuruje z trawą o składniki odżywcze. Regularne wapnowanie trawnika pozwala utrzymać odpowiedni odczyn gleby, co sprzyja zdrowemu wzrostowi trawy i ogranicza rozwój mchu. Przed wapnowaniem trawnika warto przeprowadzić analizę pH gleby, aby określić jej rzeczywiste potrzeby i zastosować odpowiednią dawkę wapna.

Wapno ogrodnicze

Środek wapnujący służy do odkwaszania gleb, szczególnie w uprawach nietolerujących kwaśnego odczynu podłoża. Wapno poprawia strukturę podłoża, rozluźniając gleby ciężkie, a także pozytywnie wpływa na jakość plonów. We właściwym odczynie podłoża zwiększa się efektywność wykorzystania przez rośliny składników mineralnych z gleby. Wapno można wykorzystać również w okresie zimowym do bielenia pni drzew. Biel odbija promieniowanie słoneczne, dzięki czemu zmniejsza się prawdopodobieństwo powstawania pęknięć mrozowych oraz ran zgorzelinowych.

Ściółkowanie po nawożeniu

Po zakończeniu jesiennego nawożenia oraz porządkowania ogrodu przed zimą warto dodatkowo zadbać o rośliny rozsypując na ziemi warstwę ściółki. Dzięki niej rabaty wyglądają estetycznie, eksponując urok bezlistnych pędów, ale nie tylko walory estetyczne przemawiają za tym zabiegiem. 

Ta warstwa organicznego materiału (kory lub torfu) nie tylko poprawia wygląd rabat, ale przede wszystkim chroni glebę przed mrozem i wysuszeniem. Dzięki temu korzenie roślin, zwłaszcza zimozielonych, młodych i płytko ukorzenionych, są lepiej zabezpieczone przed zimowymi stresami. Ściółka dodatkowo wzbogaca glebę w próchnicę i poprawia jej strukturę, co korzystnie wpływa na pobieranie składników pokarmowych i rozwój roślin.

Praktyczne wskazówki dotyczące jesiennego nawożenia

1. Stosuj nawozy zgodnie z zaleceniami – Przestrzegaj zaleceń producenta dotyczących ilości i częstotliwości stosowania nawozów.
2. Unikaj przenawożenia – Zbyt duża ilość nawozów może zaszkodzić roślinom, dlatego ważne jest, aby stosować je umiarkowanie.
3. Zadbaj o odpowiednią wilgotność gleby – Nawozu nie należy stosować na suchą glebę. Upewnij się, że gleba jest lekko wilgotna przed aplikacją nawozu.
4. Nawozy granulowane – Rozprowadzamy równomiernie po powierzchni gleby, a następnie lekko grabimy.
5. Nawozy płynne – Rozpuszczamy w wodzie i podlewamy rośliny.
6. Nawozy organiczne – Wkopujemy w glebę lub rozkładamy na powierzchni.

Jesienne nawożenie ogrodu to kluczowy element pielęgnacji roślin, który przynosi liczne korzyści. Dzięki odpowiedniemu doborowi nawozów i ich umiejętnemu stosowaniu, Twoje rośliny będą lepiej przygotowane do zimy i zdrowo rozwijać się na wiosnę. Pamiętaj, aby zawsze dostosowywać nawozy do roślin i przestrzegać zaleceń producenta. Regularne monitorowanie stanu roślin pomoże Ci w utrzymaniu zdrowego i pięknego ogrodu przez cały rok.

Zdjęcie tytułowe: mashiki / Adobe Stock