10 szkodników, które najczęściej pojawiają się w warzywniku | Jak sobie z nimi poradzić?

Jak zapobiegać pojawianiu się szkodników w warzywniku?

Kluczowe znaczenie w przypadku warzywnika, znacznie większe niż w innych elementach ogrodu, jest prawidłowe zaplanowanie upraw. Poszczególne gatunki należy zaplanować tak, aby ziemia była jak najdłuższej zagospodarowana. Należy dbać o prawidłowy siew/sadzenie warzyw, stosowanie zmianowania i pilnowanie dobrego sąsiedztwa roślin.

O czym trzeba pamiętać!

• Zmianowanie – unikanie uprawy po sobie warzyw należących do tej samej rodziny (np.: kapustowate) lub grupy (np.: korzeniowe). Dowiedz się więcej
• Planowanie upraw – stosowanie różnych grup warzyw jako przedplonów, plonów głównych, poplonów (może to ograniczyć występowanie szkodnika, jeśli w ciągu roku rozwija dwa pokolenia). Dowiedz się więcej
• Utrzymanie porządku w warzywniaku (zebranie resztek roślinnych ograniczy miejsce do zimowania niektórych szkodników i chorób). Dowiedz się więcej
• Częste spulchnianie gleby (zabieg pomaga zwalczać zwłaszcza szkodniki glebowe). Dowiedz się więcej
• Stosowanie ekologicznych gnojówek z pokrzywy, skrzypu, itp. (to ochrona nie tylko przed szkodnikami, ale także chorobami). Dowiedz się więcej
• Zrównoważone nawadnianie i nawożenie (rośliny prawidłowo pielęgnowane są mniej podatne na szkodniki). Dowiedz się więcej
• Uprawa odmian odpornych lub mało podatnych na atak danego szkodnika. Dowiedz się więcej
  

Jakie szkodniki najczęściej pojawiają się w warzywniku?

Ślimaki

To jedna z najbardziej żarłocznych grup zwierząt. Szczególnie uciążliwe mogą być ślimaki bezmuszlowe, np.: pomrowy. Ponadto w ogrodzie często spotyka się ślimaka ogrodowego, gajowego, zaroślowego i zaroślarkę pospolitą. Mięczaki żerują na różnych gatunkach wygryzając dziury (najczęściej w liściach). Mogą doprowadzić nawet do szkieletowania liści i zniszczenia plonów. Ich rozwojowi sprzyjają zacienione, wilgotne miejsca.

⚔️ Zwalczanie ślimaków

• Warzywniak należy zakładać w miejscu słonecznym i należy oczyścić go z kamieni.
• Przeciw ślimakom warto wysypywać ochronne ścieżki, np. z rozbitych skorupek jaj lub mączki bazaltowej.
• Podłoże powinno się spulchniać.
• Do ogrodu warto zaprosić naturalnych wrogów ślimaków – ptaki, ropuchy, jeże i jaszczurki.
• Warzywa zaleca się podlewać gnojówkami z roślin.
• W skrajnych przypadkach można zastosować preparaty ślimakobójcze (Mesurol Alimax, Nemaslug).
  
  

Pędraki

To problem różnego rodzaju upraw, nie tylko warzywniaka. Pędraki to larwy chrząszczy z rodziny żukowatych i jeleniowatych. Mają grube, kremowe ciało w kształcie litery C. Najintensywniej żerują wczesną wiosną uszkadzając korzenie roślin.

⚔️ Zwalczanie pędraków

• Najskuteczniejsza metoda polega na zwalczaniu owadów dorosłych w okresie wylotu.
• Warzywniak przed siewem pierwszych warzyw warto podlać preparatem Dursban.
• Ważne jest także częste spulchnianie ziemi.
• Po zbiorze warzyw, np.: przedplonowych, zaleca się głęboko przekopać ziemię. Pędraki żerują głównie na głębokości do 30 cm – zabiegi agrotechniczne mogą być więc skuteczniejsze od chemii. Podobnie postępuje się z drutowcami.
  
  

Mszyce

Atakują różne grupy roślin, jednak są prawdziwym utrapieniem warzyw liściowych (np.: sałaty). To małe owady (0,5mm) o długim ciele i cienkich odnóżach. Żerują masowo produkując lepką spadź. Wysysają sok z roślin i dodatkowo przenoszą choroby. Najczęściej przebywają na dolnej stronie liści.

⚔️ Zwalczanie mszyc

• Warzywa warto profilaktycznie traktować gnojówkami z roślin.
• W pobliżu warzywniaka można posiać nasturcje – to roślina pułapkowa.
• Ponadto w ogrodzie warto założyć hotele dla pożytecznych owadów – zwłaszcza biedronek i złotooków.
• Można stosować także gotowe preparaty, np.: Agricollle.
  
  

Gąsienice

To larwy różnych gatunków motyli. W warzywniku często żerują gąsienice bielinka kapustnika (na warzywach kapustowatych). Szkodniki wygryzają dziury w liściach i pędach. Mogą doprowadzić do całkowitego ogołocenia roślin.

⚔️ Zwalczanie gąsienic

• Profilaktycznie zaleca się stosowanie gnojówek z roślin (szczególnie pokrzywy, skrzypu i czosnku).
• Owady można odławiać ręcznie.
• Przy masowym pojawieniu się warto zastosować chemiczne środki ochrony (Karate Zeon).
  
  

Pchełka kapuściana

To mały czarno-zielony chrząszcz o długości ok. 3mm i lśniących skrzydłach. Żeruje na szerokiej grupie roślin kapustowatych, nie tylko na warzywach. Wygryza dziury w liścieniach i młodych liściach roślin. Największe szkody powoduje u siewek doprowadzając do ich zamierania.

⚔️ Zwalczanie pchełki kapuścianej

• Ważna jest profilaktyka – zachowanie czystości w warzywniaku. Należy zbierać resztki po zbiorach, aby uniemożliwić szkodnikom zimowanie.
• Wczesną wiosną siewki warto okrywać białą włóknina.
• Bezpośrednio pchełkę można zwalczyć stosując Bioczos (2-3 krotnie).
  
  

Śmietka kapuściana

To ciemnoszara muchówka o ciele długości ok 6mm. Jej larwy są beznogie, białawe. Szkodnik może całkowicie zniszczyć boczne korzenie warzyw kapustnych. W korzeniu palowym wygryza płytkie korytarze. Szczególne zagrożenie stanowi dla wczesnych odmian kapusty, kalafiorów i brokułów.

⚔️ Zwalczanie śmietki kapuścianej

• Warzywa warto podsypać ziemią (to przyśpiesza rozwój bocznych korzeni).
• Należy stosować zmianowanie.
• W razie wystąpienia problemu rozsadę należy podlewać preparatem Bioczos (2-3 razy co 5 dni).
  
  

Połyśnica marchwianka

To czarna, błyszcząca muchówka o długości ciała do 5mm. Jej larwy są walcowate, jasnożółte. Szkodnik wygryza dziury w korzeniach – drążąc długie tunele. Korzenie często nie nadają się do spożycia. Czasem gniją. Największe szkody połyśnica wyrządza we wrześniu.

⚔️ Zwalczanie połyśnicy marchwianki

• Marchwi nie można uprawiać w jednym miejscu co roku.
• Bezpośrednio warto stosować ekologiczne środki (Bioczos lub Himal).
• Owady unikają dobrze nasłonecznionych, przewiewnych miejsc.
  
  

Śmietka cebulanka

To oliwkowoszara muchówka o długości 6-7mm. Jej larwy są białe, beznogie. Największe zagrożenie stanowi w początkowej fazie rozwoju warzyw, gdy dopiero wykształcą 1-3 liści. Objawy żerowania widać po żółknięciu i opadaniu szczypioru.

⚔️ Zwalczanie śmietki cebulanki

• Należy stosować zmianowanie.
• Cebule warto podlewać gnojówkami, np.: z pokrzywy.
• Ważne jest częste spulchnianie podłoża.
• Przy dużym nasileniu szkodnika stosuje się chemiczne środki ochrony (np.: Karate Gold).
  
  

Stonka ziemniaczana

To szkodnik nie tylko ziemniaka, ale także innych roślin psiankowatych (np.: pomidora). Żywi się liśćmi doprowadzając do ich szkieletowania. Może ogałacać całe sadzonki. Powoduje duże straty w plonie.

⚔️ Zwalczanie stonki ziemniaczanej

• Szkodnika można zwalczać ekologicznie (Rotenton, preparat z złocienia dalmatyńskiego) lub chemicznie (Mospilan, Regent). Środki należy stosować naprzemiennie, gdyż stonka szybko uodparnia się na nie.
• Przydatne będzie także jesienne głębokie przekopanie lub przeoranie gleby, które może zniszczyć zahibernowane owady dorosłe.
  
  

Strąkowiec fasolowy

To szarobrunatny chrząszcz o ciele długości 4mm. Najczęściej pojawia się na fasoli w fazie zasychania strąków (składa jaja na pokrywie). Objawy są widoczne na nasionach przechowywanych. Początkowo na ich powierzchni pojawiają się tłuste plamki. Później z nasion wydostają się owady, tworząc charakterystyczne otwory. Przystępują do żeru na zdrowych nasionach. Mogą zniszczyć całkowicie przechowywany materiał. Czasem strąkowiec pojawia się także na soi oraz soczewicy.

⚔️ Zwalczanie strąkowca fasolowego 

• Warto wybierać odmiany mało podatne na tego szkodnika (np.: 'Korona', 'Laurina').
• Pomieszczenie, w którym przechowywana jest fasola, powinno być wietrzone.
• Mróz niszczy szkodnika.
• Ponadto warto wykonać oprysk w fazie dojrzewania strąków (Sumi-Alpha).
  Podobnie zwalcza się strąkowca bobowego.
  
  

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: vvoennyy / Depositphotos