10 szkodników, które najczęściej pojawiają się w warzywniku | Jak sobie z nimi poradzić?

Jak zapobiegać pojawianiu się szkodników w warzywniku?

Kluczowe znaczenie w przypadku warzywnika, znacznie większe niż w innych elementach ogrodu, jest prawidłowe zaplanowanie upraw. Poszczególne gatunki należy zaplanować tak, aby ziemia była jak najdłuższej zagospodarowana. Należy dbać o prawidłowy siew/sadzenie warzyw, stosowanie zmianowania i pilnowanie dobrego sąsiedztwa roślin.

Bardzo ważne jest także

• Zmianowanie – unikanie uprawy po sobie warzyw należących do tej samej rodziny (np.: kapustowate) lub grupy (np.: korzeniowe). Dowiedz się więcej
• Planowanie upraw – stosowanie różnych grup warzyw jako przedplonów, plonów głównych, poplonów (może to ograniczyć występowanie szkodnika, jeśli w ciągu roku rozwija dwa pokolenia). Dowiedz się więcej
• Utrzymanie porządku w warzywniaku (zebranie resztek roślinnych ograniczy miejsce do zimowania niektórych szkodników i chorób). Dowiedz się więcej
• Częste spulchnianie gleby (zabieg pomaga zwalczać zwłaszcza szkodniki glebowe). Dowiedz się więcej
• Stosowanie ekologicznych gnojówek z pokrzywy, skrzypu, itp. (to ochrona nie tylko przed szkodnikami, ale także chorobami). Dowiedz się więcej
• Zrównoważone nawadnianie i nawożenie (rośliny prawidłowo pielęgnowane są mniej podatne na szkodniki). Dowiedz się więcej
• Uprawa odmian odpornych lub mało podatnych na atak danego szkodnika. Dowiedz się więcej
  
  

Jakie szkodniki najczęściej pojawiają się w warzywniku?

Ślimaki

To jedna z najbardziej żarłocznych grup zwierząt. Szczególnie uciążliwe mogą być ślimaki bezmuszlowe, np.: pomrowy. Ponadto w ogrodzie często spotyka się ślimaka ogrodowego, gajowego, zaroślowego i zaroślarkę pospolitą. Mięczaki żerują na różnych gatunkach wygryzając dziury (najczęściej w liściach). Mogą doprowadzić nawet do szkieletowania liści i zniszczenia plonów. Ich rozwojowi sprzyjają zacienione, wilgotne miejsca.

Zwalczanie: Warzywniak należy zakładać w miejscu słonecznym. Należy oczyścić go z kamieni. Przeciw ślimakom warto wysypywać ochronne ścieżki, np.: z rozbitych skorupek jaj lub mączki bazaltowej. Podłoże powinno się spulchniać. Do ogrodu warto zaprosić naturalnych wrogów ślimaków – ptaki, ropuchy, jeże i jaszczurki. Warzywa zaleca się podlewać gnojówkami z roślin. W skrajnych przypadkach można zastosować preparaty ślimakobójcze (Mesurol Alimax, Nemaslug).

Pędraki

To problem różnego rodzaju upraw, nie tylko warzywniaka. Pędraki to larwy chrząszczy z rodziny żukowatych i jeleniowatych. Mają grube, kremowe ciało w kształcie litery C. Najintensywniej żerują wczesną wiosną uszkadzając korzenie roślin.

Zwalczanie: Najskuteczniejsza metoda polega na zwalczaniu owadów dorosłych w okresie wylotu. Warzywniak przed siewem pierwszych warzyw warto podlać preparatem Dursban. Ważne jest także częste spulchnianie ziemi. Po zbiorze warzyw, np.: przedplonowych, zaleca się głęboko przekopać ziemię. Pędraki żerują głównie na głębokości do 30cm – zabiegi agrotechniczne mogą być więc skuteczniejsze od chemii. Podobnie postępuje się z drutowcami.

Mszyce

Atakują różne grupy roślin, jednak są prawdziwym utrapieniem warzyw liściowych (np.: sałaty). To małe owady (0,5mm) o długim ciele i cienkich odnóżach. Żerują masowo produkując lepką spadź. Wysysają sok z roślin i dodatkowo przenoszą choroby. Najczęściej przebywają na dolnej stronie liści.

Zwalczanie: Warzywa warto profilaktycznie traktować gnojówkami z roślin. W pobliżu warzywniaka można posiać nasturcje – to roślina pułapkowa. Ponadto w ogrodzie warto założyć hotele dla pożytecznych owadów – zwłaszcza biedronek i złotooków. Można stosować także gotowe preparaty, np.: Agricollle.

Gąsienice

To larwy różnych gatunków motyli. W warzywniku często żerują gąsienice bielinka kapustnika (na warzywach kapustowatych). Szkodniki wygryzają dziury w liściach i pędach. Mogą doprowadzić do całkowitego ogołocenia roślin.

Zwalczanie: Profilaktycznie zaleca się stosowanie gnojówek z roślin (szczególnie pokrzywy, skrzypu i czosnku). Owady można odławiać ręcznie. Przy masowym pojawieniu się warto zastosować chemiczne środki ochrony (Karate Zeon).

Pchełka kapuściana

To mały czarno-zielony chrząszcz o długości ok. 3mm i lśniących skrzydłach. Żeruje na szerokiej grupie roślin kapustowatych, nie tylko na warzywach. Wygryza dziury w liścieniach i młodych liściach roślin. Największe szkody powoduje u siewek doprowadzając do ich zamierania.

Zwalczanie: Ważna jest profilaktyka – zachowanie czystości w warzywniaku. Należy zbierać resztki po zbiorach, aby uniemożliwić szkodnikom zimowanie. Wczesną wiosną siewki warto okrywać białą włóknina. Bezpośrednio pchełkę można zwalczyć stosując Bioczos (2-3krotnie).

Śmietka kapuściana

To ciemnoszara muchówka o ciele długości ok 6mm. Jej larwy są beznogie, białawe. Szkodnik może całkowicie zniszczyć boczne korzenie warzyw kapustnych. W korzeniu palowym wygryza płytkie korytarze. Szczególne zagrożenie stanowi dla wczesnych odmian kapusty, kalafiorów i brokułów.

Zwalczanie: Warzywa warto podsypać ziemią (to przyśpiesza rozwój bocznych korzeni). Należy stosować zmianowanie. W razie wystąpienia problemu rozsadę należy podlewać preparatem Bioczos (2-3 razy co 5-dni).

Połyśnica marchwianka

To czarna, błyszcząca muchówka o długości ciała do 5mm. Jej larwy są walcowate, jasnożółte. Szkodnik wygryza dziury w korzeniach – drążąc długie tunele. Korzenie często nie nadają się do spożycia. Czasem gniją. Największe szkody połyśnica wyrządza we wrześniu.

Zwalczanie: Marchwi nie można uprawiać w jednym miejscu co roku. Bezpośrednio warto stosować ekologiczne środki (Bioczos lub Himal). Owady unikają dobrze nasłonecznionych, przewiewnych miejsc.

Śmietka cebulanka

To oliwkowoszara muchówka o długości 6-7mm. Jej larwy są białe, beznogie. Największe zagrożenie stanowi w początkowej fazie rozwoju warzyw, gdy dopiero wykształcą 1-3 liści. Objawy żerowania widać po żółknięciu i opadaniu szczypioru.

Zwalczanie: Należy stosować zmianowanie. Cebule warto podlewać gnojówkami, np.: z pokrzywy. Ważne jest częste spulchnianie podłoża. Przy dużym nasileniu szkodnika stosuje się chemiczne środki ochrony (np.: Karate Zeon).

Stonka ziemniaczana

To szkodnik nie tylko ziemniaka, ale także innych roślin psiankowatych (np.: pomidora). Żywi się liśćmi doprowadzając do ich szkieletowania. Może ogałacać całe sadzonki. Powoduje duże straty w plonie.

Zwalczanie: Szkodnika można zwalczać ekologicznie (Rotenton, preparat z złocienia dalmatyńskiego) lub chemicznie (Mospilan, Regent). Środki należy stosować naprzemiennie, gdyż stonka szybko uodparnia się na nie. Przydatne będzie także jesienne głębokie przekopanie lub przeoranie gleby, które może zniszczyć zahibernowane owady dorosłe.

Strąkowiec fasolowy

To szarobrunatny chrząszcz o ciele długości 4mm. Najczęściej pojawia się na fasoli w fazie zasychania strąków (składa jaja na pokrywie). Objawy są widoczne na nasionach przechowywanych. Początkowo na ich powierzchni pojawiają się tłuste plamki. Później z nasion wydostają się owady, tworząc charakterystyczne otwory. Przystępują do żeru na zdrowych nasionach. Mogą zniszczyć całkowicie przechowywany materiał. Czasem strąkowiec pojawia się także na soi oraz soczewicy.

Zwalczanie: Warto wybierać odmiany mało podatne na tego szkodnika (np.: 'Korona', 'Laurina'). Pomieszczenie, w którym przechowywana jest fasola, powinno być wietrzone. Mróz niszczy szkodnika. Ponadto warto wykonać oprysk w fazie dojrzewania strąków (Sumi-Alpha). Podobnie zwalcza się strąkowca bobowego.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcia: vvoennyy/Depositphotos