8 chorób, które najczęściej pojawiają się w warzywniku | Jak sobie z nimi poradzić?

Jak zapobiegać pojawieniu się chorób w warzywniku?

Występowanie chorób w warzywniaku można ograniczyć przez odpowiednie działania profilaktyczne. Warto regularnie stosować preparaty ekologiczne – np.: gnojówki z roślin – wtedy zminimalizujemy potrzebę stosowania chemicznych środków ochrony. Wiele z takich preparatów można stosować zarówno dolistnie jak i doglebowo (walcząc tym samym z chorobami porażającymi korzenie).

Bardzo ważne jest także

• Stosowanie zmianowania (roślin z tej samej grupy i rodziny nie można uprawiać po sobie). Zwykle zaleca się 3-5 letnie przerwy na danym zagonie lub w rzędzie. W tym czasie zarodniki grzybów zalegające w glebie mogą samoistnie zamierać. Dowiedz się więcej
• Stosowanie zrównoważonego nawożenia i nawozów wolno działających. Występowanie chorób grzybowych często poprzedzają choroby fizjologiczne wynikające m.in. z niedoboru danego składnika pokarmowego. Dowiedz się więcej
• Odpowiednia rozstawa roślin (warzywa uprawiane zbyt gęsto są bardziej podatne na choroby). Dowiedz się więcej
• Zaprawianie materiału nasiennego (w ten sposób można ograniczyć wiele chorób „na starcie” danego gatunku). Dowiedz się więcej
• Stosowanie nawozów zielonych i fitosanitarnych (pomagają utrzymać dobrą jakość gleby i tym samym pośrednio wpływać na siłę wzrostu i zdrowotność warzyw). Dowiedz się więcej
• Szybka i skuteczna walka ze szkodnikami (wiele z nich podczas żeru, np.: mszyce, przyczynia się do pojawiania się chorób). Dowiedz się więcej
• Utrzymanie czystości w warzywniku (należy usuwać wszelkie resztki roślinne – to potencjalne źródła występowania patogenów w kolejnych latach). Dowiedz się więcej
• Zwiększenie przepuszczalności podłoża (w przypadku gleb ciężkich), np.: przez wymieszanie z piaskiem, obornikiem i kompostem. Na podłożach mało przepuszczalnych i podmokłych częściej dochodzi do porażenia przez choroby grzybowe. Dowiedz się więcej
  
  

Jakie choroby najczęściej pojawiają się w warzywniku?

Chwościk buraka

To choroba grzybowa porażająca buraka ćwikłowego, cukrowego i pastewnego a ponadto szpinak, sałatę oraz pasternak. Początkowo na liściach pojawiają okrągłe, wklęsłe, drobne plamy o barwie białej (z czerwoną obwódką). Wkrótce poszerzają się pokrywając znaczną część blaszki liściowej. W rezultacie liście żółkną i przedwcześnie opadają. Choroba najsilniej atakuje młode warzywa. Jej rozwojowi sprzyja wilgotna, ciepła choroba.

Zwalczanie: Chorobie można zapobiegać przed utrzymanie warzywnika w czystości. Patogeny pozostają w resztach roślinnych. Zarodniki grzyba mogą zachować żywotność do 2 lat. Rośliny warto uodparniać stosując m.in. Grevit i Biosept. Profilaktycznie warto stosować Topsin (lub jeszcze lepiej środki ekologiczne). Choroby buraka można ograniczyć poprzez uprawę w rabatkach z roślinami ozdobnymi.

Kiła kapusty

Patogen grzybowy poraża rośliny kapustowate w różnych fazach wzrostu. Porażone siewki zamierają. Na starszych okazach dochodzi do żółknięcia i więdnięcia liści. Niekiedy całe kapusty zamierają lub nie zawiązują główek. Na korzeniach pojawiają się deformacje i narośla. Początkowo są jasne i twarde, z biegiem czasu brunatnieją i jednocześnie gniją. Chorobie sprzyja ciepła, wilgotna pogoda i kwaśny odczyn gleby.

Zwalczanie: Na 2-3 dni przed siewem nasion lub sadzeniem rozsady zaleca się zastosować preparat Altima. Profilaktycznie i doraźnie można stosować również Ernia. Roślin kapustnych nie powinno się sadzić w swoim następstwie – warto zachować w cyklu płodozmianu przerwy 3-5 letnie.

Alternarioza marchwi

Alternarioza naci poraża marchew i pietruszkę. Główne objawy występują na liściach marchwi – począwszy od tych najstarszych. W pierwszym stadium występują na nich brązowe, drobne plamy. Liście przedwcześnie zasychają ograniczając asymilację i utrudniając późniejszy zbiór. Zarówno korzenie jak i nać (u pietruszki) tracą na smaku i wartości handlowej. Choroba może także zniszczyć siewki.

Zwalczanie: Ważne jest stosowanie płodozmianu – nie można uprawiać po sobie warzyw korzeniowych. Nasiona warto zaprawiać środkiem grzybobójczym. Warto wybierać odmiany mało podatne na alternariozę. Bezpośrednio stosuje się chemię (Amistar, Bravo lub Biosept – w uprawach ekologicznych).

Zgnilizna twardzikowa

Choroba może porażać wiele gatunków roślin, w tym popularne warzywa (od ziemniaka po marchew i selera). Jej formy przetrwalnikowe mają żywotność nawet do 5 lat. Charakterystycznym objawem jest występowanie na tkankach roślinnych gnilnych, wodnistych plam i puszystego białego nalotu. Następnie szybko rozwijają się sklerocja grzyba – mają postać szaroczarnych narośli lub punktów. Choroba często pojawia się u przechowywanych warzyw.

Zwalczanie: Dobrym środkiem do zwalczania choroby jest stosowanie preparatu Contans, zawierającego nadpasożyty. Organizmy w ciągu kilku tygodni są w stanie rozłożyć sklerocja grzyba. Istotne jest także profilaktyczne stosowanie środków ochrony, preparatów ekologicznych i uprawa w uwzględnieniem zmianowania. Warzywa po zbiorze należy przeglądać i odrzucać te porażone przez patogen.

Septorioza selera

Choroba dotyka zarówno selery naciowe jak i korzeniowe. Pierwsze odchylenia od normy widoczne są już na siewkach, których liście pokrywają się drobnymi, nekrotycznymi plamami. U starszych roślin choroba oprócz plam powoduje żółknięcie i zamieranie liści. Na przebarwionych powierzchniach mogą pojawić się również skupiska grzybów – piknidia. Septorioza często przenosi się przez nasiona i pozostawione resztki roślinne.

Zwalczanie: Nasiona warto zaprawiać środkiem przeciwgrzybowym. Przy wystąpieniu objawów chorobotwórczych należy zastosować Amistar lub Scorpion.

Zaraza ziemniaka

Choroba grzybowa poraża nie tylko ziemniaki, ale także pomidory. Początkowo na liściach (zaczynając od krawędzi) pojawiają się martwe płaty. Z czasem tkanka zamiera na całej powierzchni blaszki liściowej. Następnie dochodzi do więdnięcia pędów. Na liściach (od dolnej stronie) może pojawiać się pleśń. Zniszczenie nadziemnej części w znacznym stopniu obniża plon znajdujący się pod ziemią (u ziemniaka). Pierwsze objawy można zauważyć najczęściej od połowy czerwca do lipca.

Zwalczanie: Należy uprawiać odmiany odporne na zarazę. Trzeba dbać o czystość pola – ważne jest usuwanie resztek warzyw. Na mniejszych powierzchniach warto stosować ekologiczne gnojówki (np.: ze skrzypu). Z chemicznych środków stosuje się m.in. Acrobat i Amistar.

Sucha zgnilizna wierzchołkowa owoców

To choroba fizjologiczna występująca na pomidorach i papryce. Jej przyczyną może być słabe nawadnianie, zła jakość wody lub brak wapnia w glebie. Na rozwijających się oraz dojrzałych owocach pojawiają się zapadnięte, czarne plamy. Choroba może porażać tylko część owoców na danym okazie.

Zwalczanie: W uprawie pomidorów i papryki należy stosować regularne nawadnianie. Podłoże nie może być kwaśne – trzeba wzbogacać je nawozami wapniowymi. Ponadto warto dbać o dostarczanie boru – pierwiastka ważnego przy prawidłowym rozwoju owoców.

Biała zgnilizna cebuli

To choroba grzybowa atakująca cebulę, czosnek, szczypior i por. Przy porażeniu dochodzi do żółknięcia liści więdnięcia całej rośliny (na wskutek gnicia korzeni). U podstawy cebuli i na korzeniach pojawiają się białe, filcowate narośle.

Zwalczanie: Warto wybierać odmiany warzyw odporne na chorobę. W warzywniaku powinno się stosować płodozmian unikając uprawy po sobie wymienionych powyżej gatunków. Zainfekowane rośliny należy od razu wyrywać i palić. Nasiona i dymkę zaleca się zaprawiać przeciw chorobom grzybowym.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: Srdjanns79/Depositphotos