Co zrobić, gdy Twoje rośliny zachorują? Odkryj 5 najczęstszych chorób ogrodowych i jak je leczyć

Streszczenie artykułu

Szara pleśń to jedna z najpowszechniejszych chorób roślin ogrodowych, rozwijająca się w warunkach wysokiej wilgotności i słabej cyrkulacji powietrza. Aby zapobiegać infekcji, ważne jest zachowanie odpowiednich odstępów między roślinami oraz usuwanie zainfekowanych części. Plamistość liści, częsta na roślinach ozdobnych, wymaga unikania podlewania liści i regularnego opryskiwania specjalistycznymi środkami. Mączniak prawdziwy, rozpoznawalny przez biały nalot na liściach, atakuje wiele gatunków roślin w wilgotne, ciepłe lata. Z kolei zamieranie pędów i fytoftoroza to poważne choroby grzybowe, które mogą atakować zarówno system korzeniowy, jak i części nadziemne roślin. Skuteczna ochrona przed tymi chorobami obejmuje stosowanie specjalistycznych preparatów przeciwgrzybowych i odpowiednią pielęgnację roślin, w tym usuwanie i palenie zainfekowanych części oraz odkazić glebę.

Jak rozpoznać i pokonać 5 najczęściej występujących chorób w ogrodzie?

Każdy ogrodnik prędzej czy później zmierzy się z chorobami atakującymi rośliny w jego ogrodzie. Choroby te mogą prowadzić do znaczącego osłabienia, a nawet śmierci roślin, zwłaszcza gdy nie są odpowiednio diagnozowane i leczone. Poznaj pięć najczęstszych chorób roślin ogrodowych oraz skuteczne metody ich zwalczania, aby pomóc w utrzymaniu zdrowia i witalności Twojego ogrodu.

1. Szara pleśń

Fot. Floki / AdobeStock

Szara pleśń na pomidorze i pelargonii.

Jest jedną z najpowszechniejszych chorób grzybowych roślin, która może atakować przez cały sezon, szczególnie w czasie ciepłego i mokrego lata (długotrwałe okresy opadów) i przy braku cyrkulacji powietrza (przewiewu). Rozwija się często w wyniku zbytniego zgęszczenia roślin (braku właściwych odstępów) i przy wysokiej wilgotności powietrza. Charakterystyczne objawy szarej pleśni to brązowienie, a następnie zamieranie liści, igieł lub całych pędów, a dodatkowo w miejscach infekcji pojawia się szary, pylący nalot. Choroba ta infekuje rośliny balkonowe, owocowe, warzywa, krzewy liściaste, jak i iglaste, np. lawendę, róże, azalie, różaneczniki, pelargonie, begonie, byliny ogrodowe, truskawki, maliny, żywotniki (tuje), jałowce, cyprysiki.

Aby unikać infekcji i rozwoju szarej pleśni trzeba koniecznie zapewnić roślinom odpowiednie stanowisko i rozstawę (odstępy) przy sadzeniu. Ponadto, zainfekowane i chore fragmenty roślin należy jak najszybciej usuwać i spalić (lub usunąć z ogrodu). Po zauważeniu objawów choroby, ale też po każdorazowych długotrwałych opadach deszczu, warto wykonać także opryski środkami zwalczającymi szara pleśń, np. ekologiczne AGRICOLLE SPRAY i POLYVERSUM lub preparaty MAGNICUR, SWITCH, SIGNUM, AMISTAR.

2. Plamistość liści

Fot. Floki / AdobeStock

Plamistość liści rododendrona i czarna plamistość róży.

Równie często, jak szarą pleśń (jeśli nie częściej) obserwujemy na wielu roślinach różnego rodzaju plamistości. Zwykle są to także choroby grzybowe powodowane przez różne grzyby, atakujące bardzo wiele gatunków roślin ogrodowych. Plamistość liści objawia się powstawaniem na liściach okrągłych lub nieregularnych, brązowych, czarnych albo bordowych plam. Z czasem mniejsze plamy łączą się ze sobą, powodując nekrozy (zamieranie) części lub całych liści. Ponadto, w obrębie plam martwa tkanka może się wykruszać powodując dziurawienie blaszki liściowej. Choroba atakuje najczęściej między innymi znane i popularne gatunki ozdobnych, liściastych i iglastych krzewów ogrodowych, np. róże, żywotniki, krzewuszki, derenie, jaśminowce, ligustry, tawuły, ogniki, ostrokrzewy, pięciorniki. Infekcje mogą występować na skutek sprzyjających warunków atmosferycznych (wilgotna pogoda), duża różnica temperatur między dniem i nocą.

Aby ograniczyć rozwój lub unikać plamistości należy unikać podlewania roślin bezpośrednio na liście, oraz dokładnie wygrabiać i usuwać opadłe liście jesienią, a także zachowywać odpowiednie odstępy między roślinami przy sadzeniu. Po zauważeniu pierwszych objawów (plamek) na liściach, najlepiej wykonać opryski (2-3-krotnie co dwa tygodnie) dedykowanymi preparatami specjalistycznymi, np. BIOSEPT ACTIVE, SCORPION, AMISTAR, SAPROL, SWITCH.

3. Mączniak prawdziwy

Fot. kazakovmaksim, i-am-helen / AdobeStock

Mączniaki na klonie i róży.

W przypadku mączniaka prawdziwego objawy są charakterystyczne i dość łatwe do rozpoznania. Zazwyczaj z początkiem czerwca na górnej stronie liści pojawiają się plamy z czasem pokrywające się białym, mączystym nalotem. Infekcja szybko się rozprzestrzenia, oszpeca i deformuje liście, ale też osłabia rośliny. Zwykle rozwojowi choroby sprzyja wilgotne i ciepłe lato. Mączniak prawdziwy atakuje wiele popularnych drzew i krzewów ogrodowych i owocowych, między innymi klony, berberysy, mahonie, tawuły, róże, wiciokrzewy, agrest, porzeczki, winorośl, a także warzywa.

W celu ograniczenia rozwoju choroby warto dokładnie zgrabiać i usuwać z ogrodu opadłe liście na jesień. Profilaktycznie (najlepiej pod koniec maja lub na początku czerwca) lub gdy zauważymy już pierwsze plamy z białym nalotem, warto opryskać rośliny (2-3 krotnie co dwa tygodnie), jednym z preparatów: AGRICOLLE SPRAY, BIOSEPT ACTIVE, LECITEC, AMISTAR, REVUS, SCORPION. Opryski można powtórzyć, jeśli objawy będą się powtarzać.

4. Zamieranie pędów

Fot. 7monarda, rsooll / AdobeStock

Pęcherznica i świerk z zamierającymi pędami.

Często występująca choroba grzybowa, która atakuje wiele roślin ogrodowych, w tym między innymi popularne gatunki iglaste (np. cis, cyprysik, świerk, żywotnik) oraz krzewy liściaste, takie jak bukszpan, berberysy, forsycja, róża, a także krzewy owocowe, np. maliny. W pierwszej kolejności infekowane są zwykle najmłodsze, górne fragmenty pędów, na których powstają przebarwienia, brązowienie oraz przewężenia. Owocniki grzyba w postaci ciemnych plam pokrywają coraz większą powierzchnię pędów, a infekcja rozprzestrzenia się. W efekcie pędy zamierają, a zbrązowiałe igły lub liście opadają albo tylko brązowieją. Po zauważeniu fragmentu pędu zaatakowanego przez chorobę, należy go jak najszybciej wyciąć i usunąć z ogrodu. Dodatkowo rośliny warto 2-3 krotnie opryskać (co dwa tygodnie) preparatami przeciwgrzybowymi o szerokim spektrum działania, np. POLYVERSUM, SWITCH, SCORPION, SIGNUM.

5. Fytoftoroza

Fot. Paweł Kacperek, JPC-PROD / AdobeStock

Fytoftoroza na jałowcu i krzewie pomidora.

Groźna i ciężka do zwalczenia choroba grzybowa, atakująca często rośliny ogrodowe. Rozwija się przy nadmiarze wilgoci w glebie, dlatego najbardziej wrażliwe rośliny, np. iglaki czy rośliny wrzosowate należy bardzo rozważnie nawadniać i sadzić w odpowiednim, odpowiednio przepuszczalnym podłożu. Fytoftoroza infekuje często rośliny sadzone w żywopłotach, np. cyprysiki, żywotniki, cisy, jałowce, ale też sosny, jodły, a także azalie i rododendrony. Pojawia się w warzywniku, np. na pomidorach i innych roślinach psiankowatych. Choroba atakuje najpierw system korzeniowy roślin, ale także pędy i liście. Charakterystyczne dla fytoftorozy jest brązowienie i zamieranie pojedynczych pędów, a następnie całej rośliny. Infekcję można rozpoznać także po brązowieniu zdrowej tkanki na szyjce korzeniowej (po zdrapaniu kory).

Ciężko jest leczyć tę chorobę, więc najlepszym sposobem na jej uniknięcie jest profilaktyka, czyli podlewanie roślin roztworami specjalistycznych preparatów przeciwgrzybowych, zalecanych do zwalczania fytoftorozy, np. MAGNICUR ENERGY, PROPLANT. Trzeba liczyć się jednak z tym, że przy dużym nasileniu choroby lub gdy rośliny są już zbrązowiałe i w większości uschnięte, nie da się ich uratować i należy je usunąć, a glebę odkazić wspomnianymi wyżej preparatami.

Zdjęcie tytułowe, kolaż: Floki, i-am-helen, kazakovmaksim, rsooll / AdobeStock

FAQ Pytania i odpowiedzi

Co to jest szara pleśń i jakie rośliny atakuje?

Szara pleśń to grzybowa choroba, która może zaatakować rośliny przez cały sezon, szczególnie w ciepłe, mokre lata. Atakuje rośliny balkonowe, owocowe, warzywa oraz krzewy liściaste i iglaste, takie jak lawenda, róże, azalie.
Jakie są objawy szarej pleśni i jak można jej zapobiegać?

Charakterystyczne objawy to brązowienie i zamieranie liści, igieł lub pędów oraz szary, pylący nalot. Zapobieganie polega na zapewnieniu odpowiedniego stanowiska i odstępów przy sadzeniu oraz usuwaniu zainfekowanych części roślin.
Czym jest plamistość liści i jakie rośliny są na nią narażone?

Plamistość liści to choroba grzybowa objawiająca się powstawaniem okrągłych lub nieregularnych plam na liściach. Dotyka ozdobne krzewy liściaste i iglaste, np. róże i żywotniki.
Jak można leczyć plamistość liści?

Leczenie polega na unikaniu podlewania liści, usuwaniu opadłych liści i stosowaniu oprysków specjalistycznymi preparatami.
Jakie są symptomy mączniaka prawdziwego i które rośliny są wrażliwe?

Mączniak prawdziwy objawia się białym, mączystym nalotem na liściach. Atakuje drzewa i krzewy ogrodowe oraz owocowe, np. klony, berberysy, róże.
Jak radzić sobie z mączniakiem prawdziwym?

Należy zgrabiać opadłe liście, a rośliny opryskiwać odpowiednimi środkami, szczególnie pod koniec maja lub na początku czerwca.
Co to jest zamieranie pędów i jakie rośliny najczęściej atakuje?

Zamieranie pędów to choroba grzybowa atakująca głównie młode, górne fragmenty pędów. Infekcja dotyka krzewy liściaste i iglaste, np. cyprysik, świerk.
Jak objawia się fytoftoroza i jakie rośliny są szczególnie na nią wrażliwe?

Fytoftoroza objawia się brązowieniem i zamieraniem pędów oraz korzeni. Szczególnie narażone są iglaki i rośliny wrzosowate, jak cyprysiki czy jałowce.
Jakie środki stosować w celu ochrony przed fytoftorozą?

Profilaktyka obejmuje podlewanie roślin roztworami specjalistycznych preparatów przeciwgrzybowych oraz usuwanie uszkodzonych roślin i odkazanie gleby.