Parszywa 12 chorób i szkodników roślin ogrodowych | Rozpoznaj i zwalczaj!

choroby i szkodniki roślin fot. 7monarda - Fotolia.com

Nic bardziej nie wyprowadza z równowagi, jak widok ulubionych roślin w opłakanym stanie. Zwiędłe liście, zdeformowane pędy, uszkodzenia w postaci dziur, plam i przebarwień to znak tego, że rośliny są chore lub zostały zaatakowane przez szkodniki.

Posłuchaj
00:00
300
Streszczenie artykułu
Parszywa dwunastka to zestawienie dwunastu najpopularniejszych chorób i szkodników roślin ogrodowych. Na liście znajdują się m.in. mączniak prawdziwy i rzekomy, szara pleśń, rdza, czarna nóżka, mszyce, ślimaki, chrząszcze, gąsienice, korniki, pluskwiaki i grzyby. Mączniak prawdziwy i rzekomy to grzyby powodujące plamy na liściach i pędach roślin. Szara pleśń to choroba często atakująca rośliny w pomieszczeniach, powodująca ich gnicie. Rdza to grzyb atakujący głównie rośliny owocowe, a czarna nóżka to choroba powodująca gnicie korzeni i podstawy pędu roślin. Mszyce, ślimaki, chrząszcze, gąsienice, korniki i pluskwiaki to szkodniki, które powodują uszkodzenia mechaniczne roślin. Grzyby to szkodniki powodujące pleśnienie i gnicie roślin. Wszystkie te choroby i szkodniki mogą powodować duże straty w uprawach, dlatego ważne jest regularne kontrolowanie roślin i podejmowanie odpowiednich działań ochronnych.
Spis treści
Choroby i szkodniki roślin ogrodowych = PROBLEMY! Dlaczego choroby i szkodniki atakują nasz ogród? Co stosować, by uniknąć chorób i szkodników roślin ogrodowych? Identyfikacja, czyli jak rozpoznać choroby i szkodniki? Szkodniki roślin ogrodowych – lista + zdjęcia Choroby roślin ogrodowych – lista + zdjęcia

Choroby i szkodniki roślin

Problemom można łatwo zapobiegać, zapewniając roślinom idealne warunki do wzrostu. Jednak gdy zostaną zaatakowane, musimy im szybko ruszyć z pomocą, bo same nie dadzą sobie rady! Kluczem do rozwiązania problemu jest prawidłowe zidentyfikowanie jego sprawcy i szybkie zastosowanie odpowiedniego preparatu. Na następnych stronach przeczytasz, jak wygląda parszywa 12 chorób i szkodników roślin ogrodowych oraz jak z nią sobie poradzić.

Źródło problemów | Dlaczego choroby i szkodniki atakują nasz ogród?

Praktycznie każda roślina może zachorować lub zostać zaatakowana przez szkodniki. Problemy pojawiają się najczęściej niespodziewanie. Przez tygodnie lub nawet miesiące bywają trudne do zauważenia, lecz gdy natrafią na odpowiednie warunki, przystępują do zmasowanego ataku. Ich rozwój jest bardzo szybki, są więc wyjątkowo niebezpieczne dla wrażliwych roślin ogrodowych. Efekty ich działalności widoczne są błyskawicznie, rośliny marnieją w oczach, a jeśli w odpowiednim momencie nie interweniujemy, giną z wycieńczenia.

Choroby i szkodniki atakują, gdy mają dla siebie odpowiednie warunki. Ich pojawieniu się sprzyja pogoda (np. suche i ciepłe lato to raj dla szkodników, a słaba zima, mokra i ciepła wiosna to świetne warunki do rozwoju wielu chorób) lub osłabienie rośliny (np. w wyniku niewłaściwych warunków, zaniedbań lub uszkodzeń podczas cięcia lub działalności szkodników).

Na pogodę nie mamy wpływu, jednak możemy ograniczyć problemy, poprzez właściwą pielęgnację, dlatego zanim posadzimy rośliny w ogrodzie, powinniśmy poznać ich wymagania, by zapewnić im optymalne warunki do wzrostu.

odpowiednie warunki dla roślin fot. beornbjorn - Fotolia.com Fot. beornbjorn/Fotolia

Błędy w uprawie powodują problemy!

Przyczyny problemów mogą leżeć w niekorzystnych warunkach środowiskowych – t.j. źle dobrane stanowisko (podłoże, światło, temperatura, wilgotność, itp.), niedostateczne lub nadmierne nawożenie, obecność szkodników (głównie owadów) lub rozprzestrzenianie się grzybów, bakterii i wirusów powodujących choroby roślin.

Zapewnij roślinom odpowiednie warunki i dbaj o właściwą pielęgnację!

Rośliny pochodzące z renomowanych szkółek mają podane na etykiecie wszystkie podstawowe warunki uprawy – wymagania świetlne, pH podłoża, oraz wskazówki nawożenia. Jeśli spełnisz ich zachcianki, unikniesz wielu problemów! Zdrowe rośliny są silne, mniej podatne na atak szkodników i chorób oraz szybciej regenerują się po ataku.

Właściwa pielęgnacja wzmacnia rośliny | Jak zapobiegać problemom?

Większość roślin ogrodowych najlepiej rośnie w przepuszczalnym, żyznym podłożu o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym (z kilkoma wyjątkami). Jeśli takiego nie mamy, musimy je stworzyć!

Ciężka, mokra ziemia, niewłaściwe nasłonecznienie i nawożenie (nadmiar lub niedobór pierwiastków – np. azotu) zwiększają ryzyko pojawienia się problemów uprawowych, dlatego należy przestrzegać zaleceń i sadzić rośliny tylko w optymalnych warunkach. Zdrowe i silne rośliny będą rzadziej atakowane przez choroby i szkodniki.

Nadmierne albo niedostateczne podlewanie, stosowanie niewłaściwego, często podawanego w zbyt dużych dawkach nawozu, za wysoka lub za niska temperatura i wilgotność otoczenia prowadzą do osłabienia roślin, utraty ich odporność. Żadna roślina nie będzie w pełni zabezpieczona przed chorobami i szkodnikami, ale można stworzyć jej takie warunki, w których ryzyko wystąpienia problemów będzie znacznie mniejsze.

Aby dodatkowo podnieść odporność roślin warto dbać o ich prawidłowe nawożenie, bo zdrowa gleba, to zdrowe rośliny! Zasilamy (dokarmiamy) przede wszystkim nawozami naturalnymi (żyznym kompostem, obornikiem, biohumusem), a nawozy mineralne stosujemy jedynie jako uzupełnienie niedoborów pierwiastków. Nigdy nie stosujemy nawożenia „na oko”, bez dokładnej analizy gleby. Nadmierne nawożenie chemiczne prowadzi zasolenia gleby, utrudnia pobieranie wody i składników pokarmowych, co szybko prowadzi do osłabienia, które sprzyja problemom.

opryskiwanie roślin fot. ARNDT Hans-Joachim - Fotolia.com Fot. ARNDT Hans-Joachim/Fotolia

Jak skutecznie zwalczać choroby i szkodniki?

Zabieg będzie skuteczny tylko wtedy, gdy środek zostanie zastosowany w odpowiednich warunkach i stężeniu. Pamiętaj także, aby preparaty stosować naprzemiennie! Nie wolno jednego preparatu chemicznego stosować kilka razy w sezonie, gdyż szkodniki i choroby mogą się na niego uodpornić!

Co stosować, by uniknąć chorób i szkodników roślin ogrodowych?

Podstawą efektywnej ochrony roślin jest profilaktyka! Znacznie łatwiej zapobiegać, niż leczyć. Wiele chorób i szkodników najłatwiej jest zwalczyć tuż po pojawieniu, a bardzo trudno, gdy opanują całą roślinę. W ciągu sezonu oraz w zimie rośliny należy wielokrotnie i dokładnie przeglądać.

Warto także stosować opryskiwanie środkiem poprawiającym odporność roślin – Biosept oraz wykonywać zabiegi profilaktyczne przeciwko chorobom preparatami – np. Biochikol, Miedzian lub Topsin. Porażone pędy najlepiej wycinać i palić, a miejsca po cięciu zabezpieczać maścią ogrodniczą, która zapobiega dalszym infekcjom, chroni przed wysychaniem oraz przyspiesza gojenie i zabliźnianie się ran.

W chorobach glebowych oraz podczas sadzenie roślin pomocny jest preparat Polyversum, który zawiera niepatogeniczny grzyb Pythium oligandrum, zasiedlający strefę korzeniową, hamując niektóre grzyby chorobotwórcze orz Previcur Energy – środek grzybobójczy o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczo i interwencyjnie w ochronie roślin ozdobnych i warzywnych przed kompleksem grzybów glebowych. Stosuje się go doglebowo poprzez odkażanie podłoża i podlewanie roślin.

Zapobiegawczo przeciwko szkodnikom warto stosować preparaty olejowe Emulpar i Treol, które skutecznie niszczą mszyce i przędziorki. W sezonie pierwsze kolonie szkodników najłatwiej usuwać ręcznie – wystarczy zerwać liść lub przeciągnąć dłonią po pędzie i zgnieść je w palcach. Można także spłukiwać silnym strumieniem wody lub wabić na specjalne tablice lepowe, które pokryte klejącą substancją, unieruchamiają owady.

Niestety w niektórych przypadkach nie wystarczy tylko profilaktyka i troskliwa pielęgnacja, wtedy należy sięgnąć po środki ochrony roślin. W pierwszej kolejności warto wykorzystać preparaty naturalne kupione w sklepie i wykonane samodzielnie, a jeśli nie pomogą zastosować chemiczne środki ochrony roślin. Zastosowane w odpowiednich dawkach i terminach, szybko pomogą zwalczyć problem.

środki ochrony roślin fot. 7monarda - Fotolia.com Fot. 7monarda/Fotolia

Środki ochrony roślin

Przed każdym użyciem środka ochrony roślin przeczytaj zalecenia stosowania zamieszczone na etykiecie i informacje dotyczące szkodliwości produktu. Warto zwrócić szczególną uwagę na szczegółowe wskazania dotyczące ryzyka. Należy bezwzględnie stosować się do zasad bezpieczeństwa zawartych na etykiecie! Niektóre ś.o.r. to groźne trucizny i niewłaściwie stosowane mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzi i zwierząt. Właściwe stosowane ś.o.r., przestrzeganie dawek i zaleceń BHP są bezpieczne dla zdrowia!

chemiczna ochrona roślin fot. NinaMalyna - Fotolia.com Fot. NinaMalyna/Fotolia

Metody naturalne

W walce ze szkodnikami i chorobami roślin pierwszeństwo mają metody i preparaty naturalne, które są bezpieczne dla środowiska. Jednak gdy okażą się one nieskuteczne, należy sięgnąć po chemiczne środki ochrony roślin. Zanim zastosujesz chemię spróbuj opryskiwania naturalnymi preparatami (roztworem mydła potasowego, gnojówkami lub wyciągami z roślin), łatwymi do samodzielnego przygotowania. Możesz je zrobić np. z czosnku, wrotyczu, tytoniu, cebuli, skrzypu, aksamitek lub pokrzywy.

Identyfikacja problemu | Jak rozpoznać choroby i szkodniki?

Aby skutecznie zwalczyć chorobę lub zapobiec inwazji szkodnika, najpierw należy dobrze rozpoznać przyczynę problemu. Typowymi objawami żerowania szkodników (głównie owadów) są uszkodzenia – wygryzione dziury w liściach, dziury i korytarze w owocach i nasionach. Sprawcy chorób (bakterie, wirusy i grzyby) powodują przebarwienia, naloty i plamistości, zniekształcenia oraz więdniecie i zamieranie całych roślin.

Poniżej przedstawiamy najczęściej pojawiające się choroby i szkodniki roślin ogrodowych. Dla ułatwienia zamieszczamy zdjęcie i opis objawów. Po rozpoznaniu problemu należy zastosować środki zaradcze. W przypadku stosowania ś.o.r. należy bezwzględnie przestrzegać terminów oraz zasad bezpieczeństwa podanych na etykiecie – instrukcji stosowania.

Szkodniki roślin ogrodowych

szkodniki ślimaki fot. Tsippendale - Pixabay.com Fot. Tsippendale/Pixabay

ŚLIMAKI

Rośliny: rośliny liściaste, warzywa.
Objawy: żerują nocą oraz w pochmurne dni. Szkieletują liście, pozostawiając wygryzione dziury i ślady śluzu. Rośliny są osłabione i tracą walory dekoracyjne i użytkowe.
Zwalczanie
: podlej ziemię, zastosuj naturalny preparat Nemasys, zawierający drapieżne nicienie lub granulowany środek chemiczny – np. Desimo Duo, Mesurol Alimax, Ślimak Control, Ślimakol, Ślimax lub wapno palone.

szkodniki mszyce fot. Hans Braxmeier - Pixabay.com Fot. Hans Braxmeier/Pixabay

MSZYCE

Rośliny: wiele różnych gatunków roślin.
Objawy: zielone, kremowożółte, różowe lub czarne małe owady 2–4 mm. Znajdują się na spodniej stronie liści, młodych pędach i kwiatach. Zaatakowane liście skręcają się łyżkowato, żółkną i zamierają. Żerują w licznych koloniach, wysysają soki z roślin. Prowadzą do osłabienia rośliny.
Zwalczanie: pierwsze mszyce rozgnieć w palcach, później zastosuj oprysk gnojówką z pokrzywy lub preparat Agricolle, Decis, Green-Fly Gun, Mospilan, Karate Zeon.

szkodniki opuchlaki fot. SusaZoom - Fotolia.com Fot. SusaZoom/Fotolia

OPUCHLAKI

Rośliny: rododendrony, rośliny liściaste, kwiatowe, owocowe.
Objawy: dorosłe chrząszcze po zmroku zjadają obrzeża liści i pozostawiają w nich charakterystyczne półokrągłe wycięcia. Najbardziej zniszczone są zwykle dolne liście. Larwy nadgryzają korzenie i bulwy.
Zwalczanie: podlej ziemię, zastosuj naturalny preparat Nemasys lub Larvanem, zawierający drapieżne nicienie lub zastosuj preparat Fastac lub Mospilan, opryskując rośliny i glebę pod nimi.

szkodniki gąsienice gąsienice fot. samhuawey - Pixabay.com Fot. samhuawey/Pixabay

GĄSIENICE

Rośliny: rośliny liściaste, warzywa.
Objawy: uszkodzenia powodowane są przez larwy motyli, błonkówek i muchówek. Na liściach są wygryzione nieregularne dziury, gdy występują w dużej liczebności potrafią całkowicie ogołocić roślinę z liści.
Zwalczanie: jeśli szkodniki występują w małe liczebności, można je zbierać ręcznie i niszczyć, lub dawać jako pożywienie dla ptaków. Gdy występują w dużej liczbie można zastosować preparaty Calypso, Decis, Karate Zeon, Polysect.

szkodniki przędziorki fot. Andrii Zastrozhnov - Fotolia.com Andrii Zastrozhnov/Fotolia

PRZĘDZIORKI

Rośliny: wiele różnych gatunków roślin.
Objawy: bordowoczerwone pajęczaki, do 1 mm, na spodniej stronie liści. Żerując powodują powstawanie żółtobrązowych, nieregularnych, zlewających się plam. Środek plamy ciemniejszy. Uszkodzone rośliny przedwcześnie zamierają.
Zwalczanie: opryskaj szkodniki silnym strumieniem wody, który zmyje część szkodników, następnie zastosuj oprysk wodą z szarym mydłem lub preparatem Agricolle, Envidor, Insekt Control lub Polysect. Zapobiegawczo stosuj preparat Emulpar.

szkodniki ochojniki fot. Beentree CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons Fot. Beentree/CC BY-SA 3.0/Wikimedia

OCHOJNIK

Rośliny: świerk, modrzew.
Objawy: igły modrzewi pokrywają się białym wełnistym nalotem woskowym. Na pędach świerków wiosną tworzą szyszkowate narośla, wewnątrz których rozwijają się larwy. Efektem ich żerowania jest żółknięcie i opadanie igieł, zasychanie pędów, a nawet zamieranie roślin.
Zwalczanie: nie sadź w bliskim sąsiedztwie świerków i modrzewi. Wczesną wiosną opryskaj preparatami olejowymi np. Emulpar lub Promanal, a w ciągu sezonu podlewaj ziemię preparatami Confidor lub Mospilan.

Choroby roślin ogrodowych

chroba szara pleśń fot. Scot Nelson - CC BY 2.0 - Flickr Fot. Scot Nelson/CC BY 2.0/Flickr

SZARA PLEŚŃ

Rośliny: rośliny liściaste, kwiaty, warzywa, owocowe.
Objawy: objawia się najczęściej w okresie wiosny lub jesieni, na nadziemnych częściach rośliny widoczne są wodniste, brązowe plamy. Miejsca porażenia pokryte szarym nalotem. Części roślin lub całe rośliny obumierają.
Zwalczanie: nie sadź roślin zbyt gęsty, by zapewnić im przewiew. Po zauważeniu pierwszych objawów usuń porażony fragment rośliny i opryskaj preparatem Amistar, Kaptan, Polyversum, Signum, Teldor, Topsin lub innym.

choroba zaraza ziemniaka fot. bildlove - Fotolia.com Fot. bildlove/Fotolia

ZARAZA ZIEMNIAKA

Rośliny: pomidor, ziemniak.
Objawy: na porażonych owocach pomidorów powstają brunatne, wodniste plamy, które szybko się powiększają. Zainfekowane owoce nie dojrzewają, szybko gniją. Na liściach pojawiają się duże, rozlewające się plamy.
Zwalczanie: uprawiaj odmiany odporne i przestrzegaj zasad płodozmianu. Niszcz zainfekowane rośliny! Stosuj opryskiwanie praparatami Amistar, Bravo, Dithane NeoTec, Gwarant, Infinoto, Miedzian, Ridomil Gold, Signum.

choroba parch jabłoni fot. fotoknips - Fotolia.com Fot. fotoknips/Fotolia

PARCH

Rośliny: jabłoń, grusza.
Objawy: plamy na liściach w kolorze oliwkowozielonym, następnie czarno-brunatnym na górnej powierzchni. Porażone liście przedwcześnie opadają. Podobne zmiany pojawią się także na owocach, a później korkowate i głębokie spękania.
Zwalczanie: zrywaj i niszcz liście i owoce z widocznym objawami, a rośliny opryskuj preparatami Discus, Miedzian, Mythos, Syllit, Topsin, Zato. Sadź odmiany odporne na parcha: Antonówka, Kosztela i inne.

choroba mączniak fot. Jeff Kubina - Public Domain Fot. Jeff Kubina/Public Domain

MĄCZNIAK PRAWDZIWY

Rośliny: rośliny liściaste, warzywa.
Objawy: biały mączysty nalot na liściach, pędach lub kwiatach, występuje zwykle w drugiej połowie lata w okresach suszy i wysokiej temperatury. Silnie porażone rośliny tracą wartości dekoracyjne i użytkowe, są osłabione.
Zwalczanie: opryskać preparatem naturalnym – np.: Agricolle, Biosept lub chemicznym – np. Baymat, Kendo, Topas, Topsin, Saprol. Obciąć silnie porażone fragmenty rośliny.

choroba kędzierzawość fot. Par Tsaag Valren CC BY-SA 4.0 Wikimedia Commons Fot. Tsaag Valren/CC BY-SA 4.0/Wikimedia

KĘDZIERZAWOŚĆ LIŚCI

Rośliny: brzoskwinia.
Objawy: porażone liście są silnie zdeformowane, zgrubiałe i kruche. Przybierają początkowo żółte, później karminowe i wreszcie brunatne zabarwienie. Pod koniec czerwca większość porażonych liści opada. Rośliny są silnie osłabione.
Zwalczanie: opryskuj rośliny w okresie bezlistnym, by zapobiegać chorobie. Pierwszy zabieg wykonaj środkami miedziowymi (np. Miedzian) jesienią po opadnięciu liści, a drugi na przedwiośniu w okresie nabrzmiewania pąków preparatem Syllit.

choroba fytoftoroza fot. Karel Černý - CC BY-SA 4.0 - Wikimedia Commons Fot. Karel Černý/CC BY-SA 4.0/Wikimedia

FYTOFTOROZA

Rośliny: rododendrony, iglaki, wrzosy.
Objawy: szybkie brązowienie liści, igieł i pędów, a następnie ich zamieranie. U rododendronów liście zwijają się jakby więdły, ale dalej pozostają na roślinie. Mogą zacząć brązowieć. Szybko następująca zgnilizna podstawy pnia. Rośliny więdną i zamierają.
Zwalczanie: zaatakowanej rośliny nie da się uratować. Należy ją wykopać i spalić, a miejsce podlać odpowiednim preparatem – np. Aliette, Mildex, Previcur, Proplant, Ridomil Gold. Środki te działają też profilaktycznie.

BudujemyDom.pl

Źródło: Letnie porady ogrodowe,
magazyn Budujemy Dom 6/2017,
tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl,
zdjęcie tytułowe: 7monarda - Fotolia.com

Obserwuj
Autor
Redakcja portalu Redakcja portalu

Redakcja ZielonyOgrodek.pl to zespół ogrodników i projektantów, który dzieli się z wami swoją praktyczną wiedzą i pomysłami na ogród. 

Artykuły autora Wszyscy autorzy
Tematy
Więcej na ten temat
50+ prezentów na Mikołajki i Boże Narodzenie 2024 r. | Dla ogrodników i ich bliskich
Komentarze

Gość asana@autograf.pl
25-11-2019 10:47
Ratunku! Kupiłam bazylię w doniczce i wkrótce jej liście zaczęły podwijać się, a na spodniej stronie zauważyłam srebrne plamy z czarnym pyłkiem🙄 Co zaatakowało tę roślinę i czyha na pozostałe? Pozdrawiam! asana
Zajrzyj na Forum ZielonyOgrodek.pl
50+ prezentów na Mikołajki i Boże Narodzenie 2024 r. | Dla ogrodników i ich bliskich
To się przyda
Tagi
Najnowsze treści