Ochrona winorośli | Co stosować na choroby i szkodniki winogron?

Warunki uprawy a odporność winorośli 

Aby ograniczać do minimum ryzyko wystąpienia chorób, czy ataków szkodników, warto działać profilaktycznie, czyli przede wszystkim zapewnić sadzonym roślinom optymalne do ich rozwoju warunki uprawy. Wybór odpowiedniego stanowiska, przygotowanie podłoża, właściwy sposób sadzenia (odstępy) i pielęgnacji (np. cięcia, zasilania i podlewania) z pewnością mają wpływ na to, że rośliny są silniejsze, zdrowsze i bardziej odporne na tzw. stresy, czyli także mniej podatne na choroby i żerowanie szkodników. 

Gdy planujemy uprawę winorośli, musimy pamiętać, że jest to dość szybko rosnące, ciepłolubne pnącze, lubiące miejsca dobrze nasłonecznione oraz osłonięte od zimnych wiatrów. Z tego względu najlepiej sadzić je na podporach lub przy ścianach od strony południa lub zachodu, ponieważ na takich wystawach najdłużej operuje słońce w ciągu dnia. Rośnie nieźle na przeciętnych, gliniasto-piaszczystych glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego, czyli o pH 6,5-7,2 pH. 

Przed sadzeniem roślin, dobrym rozwiązaniem będzie oczyszczenie i spulchnienie gleby oraz zasilenie jej nawozem organicznym (np. kompostem lub obornikiem), dzięki czemu podłoże będzie kompleksowo (i niechemicznie) wzbogacone w niezbędne, łatwo przyswajalne składniki pokarmowe. Zasobna gleba, dobrze przygotowana do uprawy winorośli ma duży wpływ na kondycję i tempo wzrostu oraz odporność rośliny, co przekłada się na łatwiejszą pielęgnację, w tym mniejsze ryzyko wystąpienia konieczności zwalczania chorób czy szkodników. 

Musimy jednak mieć świadomość, że nawet mimo zapewnienia optymalnych warunków uprawy, choroby czy szkodniki mogą zaatakować winorośl, a w takim przypadku najlepiej jak najszybciej zareagować – dobrze zdiagnozować intruza i zastosować odpowiedni preparat.

Fot. _Vilor, lassi meony, TETIANA / Adobe Stock

Objawy chorób winorośli: 1. Mączniak rzekomy | 2. Antraknoza | 3. Szara pleśń

Jak rozpoznać i zwalczać choroby grzybowe winorośli? 

Biały nalot na liściach winorośli

Jedną z najczęstszych chorób pojawiających się na winorośli jest mączniak rzekomy [1 – patrz na zdjęcie powyżej], którego objawy najszybciej można zauważyć na liściach, ale atakuje też pędy oraz owoce. Na górnej stronie blaszki liściowej tworzą się nieregularne, ciemne plamy, które tworzą mozaikę, a z czasem obejmują coraz większą powierzchnię liścia. Z kolei na dolnej stronie liścia, pod plamami pojawia się charakterystyczny jasny, białawy nalot. Mączniak, jak i inne choroby grzybowe, najczęściej atakuje i rozwija się w czasie wilgotnej pogody lub po dłuższych okresach opadów w lecie, a pierwsze plamy można zauważyć już z początkiem czerwca. Efektem rozwoju choroby na winorośli jest osłabienie i zhamowanie rozwoju liści i całej rośliny, a także jej plonowania. Jeśli mączniak rzekomy zaatakuje z dużym nasileniem, winorośl może nawet zamierać. 

Zwalczanie mączniaka winorośli
W celu ograniczenia rozwoju mączniaka rzekomego lub jego zwalczania, najlepiej wykonać opryski zapobiegawcze na początku sezonu (zwykle przed kwitnieniem roślin lub pod koniec maja). Do zabiegów profilaktycznych dobrze nadają się np. preparaty Topas, Miedzian lub Dithane NeoTec, a gdy zauważymy już pierwsze objawy choroby, lepiej sięgnąć po środek Ridomil Gold lub preparat naturalny Limocide. 

Preparat na mączniaka winorośli

Topas 100 EC to środek grzybobójczy w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej, o działaniu układowym, stosowany nalistnie, zapobiegawczo i interwencyjnie. Jest najbardziej wszechstronnie działającym i najskuteczniejszym preparatem zarówno do zapobiegania porażeniu mączniakami jak i do ich interwencyjnego zwalczania.

KUP W NASZYM SKLEPIE

Pomarańczowe plamy na liściach winorośli

Kolejną, dość powszechną chorobą grzybową, pojawiająca się w uprawie winorośli jest antraknoza [2], której objawy można zauważyć na liściach. Na ich górnej stronie tworzą się drobne, najpierw żółto-pomarańczowe, a z czasem brązowiejące i ciemniejące plamki. W wyniku rozwoju choroby, tkanka w miejscu powstawania plamek zasycha i wykrusza się, a liście z czasem zwijają się, brązowieją i opadają. Antraknozie również sprzyja wysoka wilgotność powietrza oraz zbyt duże zagęszczenie roślin i bardzo często może infekować nie tylko liście, ale całą roślinę. 

Zwalczanie antraknozy winorośli
Po zauważeniu pierwszych objawów choroby, najlepiej wycinać i usuwać porażone liście i inne części roślin. Ponadto, trzeba wykonać opryski środkami Ridomil Gold, Dithane Neo Tec (jak w przypadku mączniaka rzekomego) lub na zmianę z preparatami używanymi do zwalczania szarej pleśni (Magnicur One-Day, Switch, Scorpion). 

Preparat na choroby winorośli

Switch 62,5 WG to środek grzybobójczy, koncentrat w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej, o działaniu wgłębnym i kontaktowym, do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w zwalczaniu chorób grzybowych roślin sadowniczych, warzywniczych i ozdobnych. Krótki okres karencji, przez co można go zastosować nawet na 3 dni przed zbiorem. Zwiększa trwałość owoców po zbiorze oraz podnosi ich walory smakowe.

KUP W NASZYM SKLEPIE

Pleśń na liściach i owocach winogron

Winorośl może być także często atakowana przez szarą pleśń [3] – bardzo powszechną chorobę różnych roślin owocowych, warzywnych i ozdobnych. Choć infekuje całą roślinę, zazwyczaj rozwija się głównie na owocach i tam można zauważyć charakterystyczne objawy tej choroby. Pojawianiu się szarej pleśni sprzyja duża wilgotność powietrza, wysoka temperatura i brak przewiewu, czyli zbyt duże zagęszczenie roślin. Często warunki takie panują w lecie, po opadach deszczu lub w miejscach, gdzie nie ma odpowiedniej cyrkulacji powietrza. Efektem tego jest deformacja i gnicie owoców, a dodatkowo na ich powierzchni pojawia się szary, pylący nalot. Objawy szarej pleśni mogą być widoczne także na liściach, gdzie tworzą się najpierw zielone, później brązowiejące i wysychające plamy, co prowadzi do wykruszania się tkanki i zamierania liści. Choroba niszczy owoce, ogranicza rozwój rośliny i znacznie ją osłabia, dlatego warto reagować jak najszybciej, usuwać pierwsze porażone owoce i wykonać opryski. 

Zwalczanie szarej pleśni winorośli
Do oprysków roślin owocowych przeciwko szarej pleśni, najlepiej wybierać preparat o krótkim okresie karencji, np. Magnicur One-Day. Innymi, nowoczesnymi i uniwersalnymi środkami do ochrony winorośli i innych roślin przed szarą pleśnią są preparaty Switch lub Scorpion. 

Fot. Andrii Zastrozhnov, Bill Ernest / Adobe Stock

Szkodniki winorośli: 4. Przędziorki | 5. Szpeciel pilśniowiec

Najczęstsze szkodniki winorośli i ich zwalczanie 

Pajęczynki na winorośli

W uprawie winorośli możemy spotkać się z różnymi szkodnikami, ale zdecydowanie największe kłopoty sprawiają przędziorki [4], atakujące także ozdobne rośliny ogrodowe. Rozwojowi tych drobnych pajęczaków sprzyja ciepła, sucha aura, a atakują zwykle miękkie, zielone części roślin, gdzie wysysają soki z tkanek. Często chowają się na spodniej stronie liści, trudno je zauważyć i dość późno można zauważyć objawy/efekt ich żerowania, czyli drobne, żółte, mozaikowate plamki na górnej stronie blaszki liściowej. Efektem tego jest stopniowe zasychanie i brązowienie liści, zahamowanie rozwoju roślin, a także ograniczenie owocowania.

Zwalczanie przędziorków na winorośli
W celu zahamowania rozwoju przędziorków, warto jeszcze wczesną wiosną, w stanie bezlistnym stosować opryski profilaktyczne preparatami olejowymi, np. Promanal lub Emulpar. W trakcie sezonu, gdy zauważymy pierwsze niepokojące objawy, najlepiej stosować preparaty przeznaczone do zwalczania przędziorków, np. Nissorun Strong lub Ortus i bardzo dokładnie opryskać wodnym roztworem tych środków rośliny. 

Preparat na przędziorki na winorośli

Emulpar Spray to produkt pochodzenia naturalnego na bazie oleju rydzowego, w formie gotowego do użycia roztworu w spray-u przeznaczony do mechanicznego eliminowania szkodliwych owadów i roztoczy – zwalcza np. mszyce, mączliki, wciornastki czy przędziorki. Środek jest przeznaczony do stosowania w uprawach roślin sadowniczych, warzywniczych, ozdobnych oraz ziół. Pozwala na uzyskanie wysokiej jakości roślin o zwiększonej odporności na choroby grzybowe.

KUP W NASZYM SKLEPIE

Preparat na szkodniki winorośli

Mospilan 20 SP wnika do wnętrza rośliny, gdzie krążąc z sokami, dociera do jej tkanek. Cechy te zdecydowanie ułatwiają skuteczną walkę ze szkodnikami. Śmierć szkodników następuje po kilku godzinach od zabiegu Mospilanem 20 SP, jednak już natychmiast po jego zastosowaniu przestają one żerować. Preparat ma szerokie spektrum działania, w uprawie owoców, warzyw i roślin ozdobnych.

KUP W NASZYM SKLEPIE

Wypukłe "pęcherze" na liściach winogron

Uciążliwym szkodnikiem winorośli jest też, bardzo drobny, zwykle niewidoczny gołym okiem szpeciel pilśniowiec [5] (należący do roztoczy). Żerując na roślinie, powoduje powstawanie ciemnobrązowego nalotu (tzw. pilśń) na górnej stronie liści, a na ich spodzie charakterystycznych czerwonawych, zgrubiałych i wypukłych plam. Wszystko to znacznie osłabia roślinę i powoduje deformacje i zamieranie liści.

Zwalczanie szpeciela pilśniowca
Do zwalczania szpeciela można stosować opryski środkami o działaniu systemicznym, czyli wnikające do tkanek roślin i eliminujące szkodniki żywiące się ich sokami. Może to być np. Mospilan lub Deltam, które zwalczają też inne szkodniki (np. mszyce). 

Ważne! W pierwszej kolejności najlepiej sięgać po preparaty naturalne, przeznaczone do profilaktyki konkretnych chorób i szkodników. Wszelkie opryski środkami chemicznymi należy wykonywać ostrożnie i dokładnie oraz stosować się do zaleceń na opakowaniach preparatów (zachowywać niezbędny okres karencji). Warto wykonać co najmniej 2-3 opryski, co 10-14 dni, ponieważ pojedynczy oprysk może nie być skuteczny.

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: Maryana / Adobe Stock