Trawnik w ogrodzie: poradnik w pytaniach i odpowiedziach

Trawnik z siewu czy z rolki?

Przed założeniem trawnika musimy określić, czy w naszym ogrodzie łatwiej będzie założyć murawę z siewu czy z rolki. Powinniśmy też odpowiedzieć sobie na pytanie jaki rodzaj trawnika sprawdzi się lepiej – ozdobny czy rekreacyjny? Tę kwestię nietrudno rozstrzygnąć, bo wszystko zależy od sposobu jego użytkowana.

Jeśli teren jest duży, trawę najczęściej się wysiewa, bo to mniej kosztuje. Nasiona kupuje się w postaci gotowych mieszanek, które zawierają kilka gatunków traw gazonowych, inaczej trawnikowych (jeden gatunek nie ma wszystkich pożądanych cech). Odpowiednio dobraną, można zastosować nawet w miejscu suchym albo zacienionym.

Do wyboru jest wiele rodzajów mieszanek traw – mają one różną odporność na rozmaite czynniki oraz często bardzo odmienny skład nasion (niektóre zawierają nawet nasiona kwiatów polnych!).

Fot. Gardena (Praktiker), sorted.waw.pl Użycie siewnika gwarantuje szybkie i równomierne rozrzucenie nasion. Rolki trawy układa się w jednym kierunku, tak by ich brzegi stykały się ze sobą.

Kuszącą opcją dla niecierpliwych jest natomiast gotowa darń z rolki – szybko się ją układa, a trawnik można praktycznie od razu użytkować. Polecana jest na pochyłe działki (ze spadkiem powyżej 15%), bo nasiona wysiane w takim miejscu mogłyby spłynąć wraz z deszczem albo podczas podlewania.

Rolki można układać niemal w ciągu całego sezonu wegetacyjnego. Darń najczęściej powstaje z gatunków traw o typowych wymaganiach – pełne nasłonecznienie i wilgotna gleba. Jeśli murawa będzie zakładana w miejscu cienistym lub suchym, trzeba zamówić specjalny (droższy) rodzaj trawy.

Darń z folii czy gruntu?

Do wyboru jest rolowana darń produkowana na folii oraz uprawiana w gruncie (na kilkuhektarowych farmach!).

Ta druga na pierwszy rzut oka wygląda ładniej (silnie rozkrzewiona, ciemnozielona), ale po ułożeniu łatwo żółknie – to dlatego, że podczas jej wycinania z pola maszynami, traci nawet połowę korzeni. Trawa wysiewana na cienką warstwę podłoża na folii jest bardziej wątła, lecz jej korzenie nie są uszkodzone, dzięki czemu szybciej się przyjmuje.

Fot. Dreamstime Dużym powodzeniem cieszy się darń uprawiana w gruncie na kilkuhektarowych farmach, bo jest tańsza od produkowanej na folii – trzeba jednak pamiętać, że gorzej się ona przyjmuje, bo podczas wycinania z pola traci znaczną część korzeni.

Trawa ozdobna czy użytkowa?

Wysiewając mieszankę przeznaczoną na tzw. trawniki ozdobne (dywanowe) bądź układając ozdobną odmianę darni z rolki, uzyskamy piękną, puszystą murawę, przypominającą trawnik angielski, ale niezbyt odporną na deptanie i wymagającą sporo pielęgnacji (szczególnie w naszych warunkach klimatycznych).

Jeśli z trawnika swobodnie mają korzystać dzieci i domowe zwierzęta, wybierzmy nasiona lub darń z rolki na tzw. trawniki użytkowe (rekreacyjne) – jest zwarta i znosi okresowe zaniedbania w pielęgnacji.

Kiedy zakładać trawnik?

Idealny czas na założenie trawnika z siewu to kwiecień i maj. Z powodzeniem jednak można to zrobić również w drugiej połowie sierpnia i we wrześniu. Odpowiednie są wtedy temperatura powietrza i wilgotność gleby. Nie ma też ryzyka wystąpienia przymrozków ani suszy, niebezpiecznych dla wschodzącej trawy. Siać najlepiej w dzień bezwietrzny i suchy (aby gleba nie była mokra!).

Darń z rolki najlepiej układać we wrześniu i w październiku, bo niska temperatura i częste deszcze sprzyjają korzenieniu się trawy. Niemniej jednak można to robić przez cały sezon wegetacyjny – od marca do końca listopada – nawet podczas upalnego lata i niewielkich przymrozków. Należy jednak pamiętać, że trawnik zakłada się na końcu – po wykonaniu prac ziemnych, ułożeniu rozmaitych instalacji czy nawierzchni. Szczególnie młode źdźbła mogą łatwo ulec zniszczeniu w wyniku deptania.

Jakie nasiona wybrać?

• Nie wybieraj najtańszych mieszanek.
  W ich składzie często znajdują się trawy pastewne, które szybko kiełkują, a potem tworzą kępy, co psuje efekt wizualny. Należy też zwrócić uwagę na datę ważności mieszanki – rok po jej wygaśnięciu, zdolność wschodzenia nasion może się obniżyć o kilkadziesiąt procent.
  
  
• Oblicz, ile materiału potrzebujesz.
  Aby trawnik był gęsty, na 100 m² należy kupić ok. 3 kg nasion. Jeśli użyje się ich mniej, trawa co prawda z czasem się zagęści, ale zanim to nastąpi, mogą zagłuszyć ją chwasty. Przyda się również zapas na ewentualne dosiewki (gdyby murawa nie wszędzie wzeszła) – użycie materiału z innego opakowania może skutkować tym, że trawnik będzie łaciaty. Kilogram nasion kosztuje od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych.
  
  

Jak i gdzie kupować trawę w rolkach?

• Znajdź sprawdzone źródło.
  Po przywiezieniu darni na działkę często okazuje się, że nie jest ona w zbyt dobrej kondycji – płaty rozpadają się (co świadczy o ich przesuszeniu), a źdźbła są zżółknięte, nierówno przycięte i poprzerastane chwastami.
  
  
• Nie przechowuj rolek.
  Najlepiej przywieźć je wtedy, gdy podłoże pod trawnik jest już gotowe i można przystąpić do sprawnego rozkładania darni (prace dobrze jest wykonać w ciągu jednego dnia – jeden pracownik ułoży w tym czasie ok. 100 m² trawnika).
  
  Przechowywanie trawy grozi jej przesuszeniem lub zaparzeniem – zaczyna gnić i żółknąć, rozpadać się na brzegach. Jeśli rolki zostały przywiezione zbyt wcześnie, należy usunąć z nich folię, przenieść do cienia i zwilżać – przez dzień lub dwa nic im się nie stanie. Jeśli zaś muszą poczekać dłużej – trzeba je rozwinąć i regularnie zraszać
  
  
• Materiał kupuj z około 10% zapasem.
  Zawsze trzeba coś obciąć, dosztukować, wypełnić ubytki. Rolowana darń wycinana z gruntu kosztuje 5–12 zł/m², zaś uprawiana na folii – 10–20 zł/m². Założenie trawnika z rolki kosztuje więcej niż z siewu, za to jego pielęgnacja podczas pierwszego sezonu jest tańsza.
  
  

Fot. Dreamstime Wysokiej jakości trawa z rolki to zwarte płaty o jednakowych wymiarach, na czas transportu zwinięte źdźbłami do wewnątrz i zabezpieczone folią.

Jak przygotować grunt po trawnik?

Przygotowanie gleby pod murawę z siewu i z rolki wygląda tak samo. Trawy preferują ziemię przepuszczalną i wilgotną, najważniejsze jest zatem nadanie jej odpowiedniej struktury (gleba lekka i próchniczna zapewnia łatwy dostęp wody i powietrza do korzeni).

Zacząć należy jednak od prac porządkowych – usunięcia z podłoża ewentualnych śmieci i zanieczyszczeń po budowie domu, np. gruzu, cegieł, kamieni, resztek zaprawy murarskiej, bo mają one niekorzystny wpływ na glebę i rośliny.

Potem grunt należy przekopać – szpadlem (na głębokość, na jaką sięga narzędzie) lub za pomocą glebogryzarki albo pługu (na głębokość 20–35 cm), jeśli teren jest duży. Poszczególne skiby trzeba następnie rozluźnić, wytrząsając je widłami płaskimi (amerykańskimi).

Gdy podłoże jest przekopane, dość łatwo usunąć korzenie chwastów wieloletnich – mniszka, skrzypu, babki – za pomocą grabi lub wideł. Jeśli teren porasta perz – raczej nie obejdzie się bez herbicydów. Pamiętajmy jednak, by opryski stosować w ostateczności, bo oprócz chwastów, niszczą wszystko, co żyje na powierzchni gleby. Poza tym, resztki roślin i tak zazwyczaj trzeba wygrabić. Ważne jest również, by po użyciu preparatu odczekać miesiąc, zanim przystąpi się do siewu lub rozkładania darni.

Fot. Honda (Ramirent), Gardena (Praktiker) Po usunięciu z gleby kamieni i zanieczyszczeń, najlepiej przekopać podłoże glebogryzarką. Później powinniśmy użyć walca ręcznego, aby zagęścić i wyrównać wierzchnią warstwę ziemi. Użycie siewnika zagwarantuje szybkie i równomierne rozrzucenie nasion.

Czas nadać glebie właściwą strukturę. Ziemię zwięzłą, gliniastą, rozluźnia się za pomocą grubego piasku i torfu. Piaszczystą zaś wzbogaca się gliną, kompostem lub próchnicą. Ważny jest również odczyn gleby. Trawa najlepiej rośnie w ziemi lekko kwaśnej – pH 5,5–6,5.

Odczyn można ustalić samodzielnie za pomocą pehametru (urządzenie dostępne w sklepach ogrodniczych) – pobierając do badania kilka próbek wilgotnego podłoża z różnych części trawnika – lub oddać próbki ziemi do analizy w laboratorium. Zbyt kwaśną glebę miesza się z wapnem ogrodowym lub kredą, a zbyt zasadową – z tzw. torfem wysokim albo nawozami siarczanowymi.

Do użyźnienia podłoża używa się nawozów organicznych (obornik, kompost, substrat torfowy) albo sztucznych. Najlepiej rozrzucić jesienią nawóz organiczny. Jeśli tego nie zrobiliśmy, trzy tygodnie przed siewem zastosujmy nawóz do trawników, w dawce zalecanej przez producenta. Granulki należy starannie wymieszać z glebą.

Na tym etapie można ułożyć siatkę przeciw kretom (na głębokości ok. 10 cm) i wkopać obrzeża, które zapobiegną przerastaniu darni poza obręb trawnika. Później grunt trzeba wyprofilować – łatwiej pielęgnować murawę o równej powierzchni.

Teren wyrównuje się za pomocą grabi. Pod trawnik z rolki trzeba bardzo starannie wygładzić podłoże i utworzyć niewielkie spadki, które zapewnią szybki spływ wody podczas ulewnego deszczu. Profilowanie ułatwi długa deska lub aluminiowa łata. Aby ustabilizować grunt, należy go obficie podlać i odczekać ok. 2 tygodni. Proces ten można przyspieszyć poprzez wałowanie terenu.

Po ubiciu podłoża, najprawdopodobniej zaczną kiełkować chwasty – należy je ponownie usunąć. Bezpośrednio przed siewem lub rozłożeniem rolek, ziemię trzeba wzruszyć grabiami na głębokość 2–3 cm i ostrożnie podlać, tak, by nie powstały nierówności.

Jak i kiedy wysiewać nasiona trawy?

• Poczekaj, aż gleba przeschnie.
  Ziemię przed siewem należy podlać i odczekać, aż jej wierzchnia warstwa będzie sucha – w przeciwnym razie, będzie się przyklejać do butów wraz z nasionami.
  
  
• Wymieszaj nasiona z piaskiem.
  Ich dawkowanie łatwiej kontrolować, gdy materiału jest więcej.
  
  
• Użyj siewnika.
  Pracę można wykonać ręcznie, ale najlepiej posłużyć się siewnikiem (szczególnie gdy teren jest duży). Jeśli zainwestujemy w to urządzenie, przyda się również do nawożenia i piaskowania murawy, a zimą do rozsypywania soli na nawierzchniach.

• Siej krzyżowo.
  Równomierne rozrzucenie nasion zapewni wysiew krzyżowy – potrzebną ilość materiału dzieli się na dwie części i pierwszą z nich wysiewa, idąc wzdłuż terenu (rząd przy rzędzie), a drugą – w poprzek.
  
  
• Brzegi trawnika obsiej gęściej.
  W tych miejscach trawa jest wyjątkowo narażona na uszkodzenia i często trzeba ją dosiewać – szczególnie gdy trawnik graniczy z ogrodową ścieżką.
  
  
• Wysiane nasiona przemieszaj z glebą.
  Dzięki temu nie zostaną zdmuchnięte przez wiatr ani zjedzone przez ptaki. Wystarczy przemieszać je grabiami z wierzchnią warstwą ziemi. Wiele osób przysypuje je torfem, jednak nie jest to zalecane, bo torf trudno rozrzucić jednolitą warstwą (a to jeden z warunków równomiernego kiełkowania źdźbeł). Na niewielkim terenie, nasiona zabezpiecza się przed ptakami, rozwieszając specjalną siatkę 10 cm nad ziemią. Jeśli powierzchnia jest duża – można gęściej posiać trawę (4–5 kg nasion na 100 m2). Na koniec trawnik zawsze się wałuje i podlewa rozproszonym strumieniem wody.
  
  

Fot. Praktiker Aby kiełkowanie nasion było równomierne, podłoże powinno być stale wilgotne. Przez pierwsze 3 tygodnie najlepiej podlewać je niedużym strumieniem. Nie może dojść do przesuszenia ukorzeniającej się darni z rolki.

Jak kłaść darń, aby się dobrze zakorzeniła?

• Podlej podłoże.
  Na wilgotnym gruncie korzenie trawy z rolki odżyją szybciej.
  
  
• Odpowiednio układaj rolki.
  Pasy darni rozkłada się równolegle do siebie, na "cegiełkę" (miejsca łączeń poprzecznych w sąsiadujących rzędach nie mogą znajdować się w jednej linii), zwracając uwagę, by źdźbła w poszczególnych płatach były skierowane w tę samą stronę (murawa będzie wyglądać jednolicie). Nierówne albo postrzępione brzegi pasów należy wyrównywać nożem.
  
  
• Zadbaj o równą płaszczyznę.
  Na bieżąco trzeba też kontrolować, czy powierzchnia trawnika jest równa – w razie potrzeby można dosypać bądź usunąć nieco ziemi. Po rozpostarciu kilku pasów, dociska się je delikatnie do podłoża grabiami lub ubijakiem drewnianym.
  
  
• Starannie wykończ brzegi.
  Zewnętrzne elementy docina się nożem tak, by nie wystawały poza obrys trawnika. Brzegi murawy obsypuje się ziemią, żeby nie obsychały.
  
  
• Jeśli po zwałowaniu i podlaniu trawnika pojawią się prześwity, należy wypełnić je klinami darni (podłoże w tych miejscach warto najpierw posypać torfem) lub wysiać nasiona.
  
  

Fot. Husqvarna Krzewieniu się trawy sprzyja jej przycinanie. Pierwsze koszenie należy wykonać kilka tygodni po siewie, gdy źdźbła mają długość ok. 10 cm (skraca się je tylko o 1/3 długości). Przycinanie darni z rolki należy rozpocząć ok. 3 tygodni po rozłożeniu rolek, gdy trawa jest już dobrze ukorzeniona, a źdźbła mają ok. 10 cm.

Po jakim czasie można użytkować trawnik?

Trawnik z siewu
Kiełkowanie nasion nastąpi po ok. dwóch tygodniach, ale teren zazieleni się po ok. miesiącu. Przez kilka tygodni od zasiania (do pierwszego koszenia), najlepiej nie chodzić po trawniku, bo jeszcze się dobrze nie ukorzenił. Zanim będzie można grać w piłkę, musi minąć kilka miesięcy!

Trawnik z rolki
Można go użytkować praktycznie od razu, jeśli zastosowano darń z folii (choć z intensywnym korzystaniem lepiej poczekać kilka dni). Na darń z gruntu można wchodzić po dwóch tygodniach, a w pełni użytkować po ok. miesiącu.

Jak pielęgnować trawnik przez cały sezon?