Rozwar wielkokwiatowy (Platycodon grandiflorus) to roślina z rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae). W naturze można go spotkać w Chinach, Japonii i na Półwyspie Koreańskim, ale jest też uprawiany w wielu innych krajach świata jako roślina ozdobna.
Wygląd rośliny
Ta średniej wielkości bylina dorasta do ok. 50-60 cm wysokości. Rozwar wielkokwiatowy tworzy wiosną gęstą rozetę szeroko lancetowatych, dużych, sinozielonych liści o ząbkowanych brzegach. Spomiędzy nich wczesnym latem wyrasta gładki, ulistniony (liście na pędzie ułożone są naprzeciwległymi parami), sztywny, wzniesiony, w górnej części rozgałęziony pęd kwiatowy.
Rozwar wielkokwiatowy kwitnie w lipcu i sierpniu. Na szczytach rozgałęzień pędów, z pękatych pąków o ciekawym, balonikowym kształcie, rozwijają się duże, szerokodzwonkowate, wzniesione lub lekko pochylone kwiaty, osadzone na długich szypułkach. Ich płatki w dolnej części są zrośnięte, a w górnej rozdzielone i ostro zakończone. Powierzchnię płatków zdobi wyraźne żyłkowanie. Kwiaty u gatunku są fioletowo-niebieskie, ale u odmian mogą być też fioletowe, różowe i białe, a nawet półpełne.
Roślina wydziela trujący, gęsty, biały sok mleczny.
Wymagania i uprawa
Rozwar wielkokwiatowy najlepiej czuje się na słonecznym lub półcienistym stanowisku i żyznej, przepuszczalnej, umiarkowanie wilgotnej glebie. Mrozoodporność rozwaru jest umiarkowana.
Rozwar wielkokwiatowy najlepiej rozmnażać przez wysiew nasion wiosną na rozsadniku, przesadzając jesienią do ogrodu. Nie poleca się natomiast dzielenia dorosłych egzemplarzy, gdyż przy wykopywaniu łatwo jest uszkodzić ich kruchy system korzeniowy.
Jest to roślina, która stosunkowo późno pojawia się w sezonie, dlatego jeszcze jesienią warto zaznaczyć miejsce, w którym rośnie rozwar, aby podczas wiosennych prac ogrodniczych nie uszkodzić jego części podziemnej.
Pielęgnacja
Roślina wymaga systematycznego podlewania z uwagą na to, by jej nie przelewać. Jest to szczególnie ważne w czasie przedłużających się okresów bezdeszczowych. Rozwar warto też nawozić – dobrze reaguje na nawozy mineralne jak i organiczne, a w czasie kwitnienia można stosować specjalne środki dla roślin kwitnących.
W okresie kwitnienia warto też systematycznie usuwać przekwitłe kwiaty, dzięki czemu rozwar będzie dłużej i obficiej kwitł. Zabieg należy wykonywać w rękawiczkach (z uwagi na sok mleczny).
Rozwar wielkokwiatowy powinno się osłaniać przed nadejściem zimy. Warto to robić warstwą ściółki, szczególnie w pierwszych latach uprawy.
Zastosowanie
W ogrodzie rozwar najładniej prezentuje się w grupach na rabatach lub trawniku. Dobrze komponuje się z goździkami (np. sinym, pierzastym), dzwonkami, begoniami stale kwitnącymi, liliowcami, a także karłowymi iglakami. Może być też uprawiany na skalniakach lub w ogródkach żwirowych, a także w pojemnikach na balkonach i tarasach.
W Azji Wschodniej ziele rozwaru jest zaliczane do roślin zielarskich i jadalnych (korzeń). Suszone ziele dodaje się do mieszanek herbat ziołowych i likierów. Roślina jest stosowana na przeziębienie.
Wybrane odmiany
- 'Astra Blue’ - kwiaty ciemnoniebieskie, wys. ok. 20-30 cm
- 'Hakone White' – kwiaty białe, podwójne, wys. ok. 50 cm
- 'Shell Pink' – kwiaty różowe, wys. ok. 30 cm
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: cozykyoto / AdobeStock, PublicDomainPictures/Pixabay; "Platycodon grandiflorus 'Astra Double Blue"/Carl E Lewis/CC BY 2.0, Cozine / AdobeStock