Uprawa cisu w ogrodzie | Jaki wybrać? Jak o niego dbać?

Jaki cis wybrać do ogrodu?

Rodzaj cis (Taxus) obejmuje 8 podobnych do siebie gatunków (traktowanych czasem jako podgatunki lub odmiany). Są to niezbyt wysokie, wolno rosnące zimozielone drzewa iglaste. W Polsce naturalnie występuje tylko jeden gatunek cis pospolity (Taxus baccata). Spokrewnione i bardzo do niego podobne są pochodzące ze wschodniej Azji – cis japoński (Taxus cuspidata) oraz cis chiński (Taxus celebica). Często spotyka się cisy pośrednie (Taxus × media) – mieszańce cisa pospolitego z japońskim.

Cis rośnie najwolniej ze wszystkich roślin iglastych. Roczne przyrosty u młodych roślin wynoszą od 3 do 4 cm. Starsze krzewy rosną od 10 do 15 cm rocznie. Roślina jest dwupienna – kwiaty żeńskie i męskie nie rosną na jednej roślinie, lecz na dwóch oddzielnych. Po zapyleniu żeńskie osobniki wydają drobne nasiona otoczone soczystą czerwoną osnówką.

Dlaczego warto mieć cisy w ogrodzie?

Oprócz kolorowych owoców cis charakteryzuje się dużymi walorami dekoracyjnymi przez cały rok. Ma jedyne w swoim rodzaju igły – miękkie, delikatne w dotyku, błyszczące, ciemnozielone, a co najważniejsze zimozielone.

Gdzie uprawiać? Jak prowadzić cis?
Kolumna, żywopłot, a może do doniczki?

Cis jest jednym z najważniejszych krzewów do formowania. Bardzo dobrze znosi cięcie sekatorem, po którym wytwarza wiele nowych pędów. Krzewy te bardzo łatwo odmłodzić, skracając starsze gałęzie. Z cisów można stworzyć najokazalsze i najgęstsze żywopłoty, a także coraz modniejsze strzyżone figury i bryły geometryczne ozdabiające ogród. Mogą być także uprawiane w doniczkach na tarasach, balkonach i podjazdach. 

Ogrodowe odmiany cisów mają rozmaite pokroje – krzaczaste, zwisające, kolumnowe, okrywowe lub karłowe. Te ostatnie doskonale nadają się do małych przydomowych ogródków, gdyż rosną bardzo wolno.

Różne odmiany cisa pospolitego i japońskiego sprawdzą się do różnych celów, dlatego warto znać podstawowe cechy tych najbardziej cenionych:

• Cis pospolity (Taxus baccata)
  • 'Amersfoort' - odmiana o wzniesionym pokroju, szeroka, ma bardzo krótkie igły,
  • 'Summergold' - odmiana rozłożysta, okrywowa,
  • 'David' – odmiana szeroko kolumnowa,
  • 'Dovastoniana' - odmiana drzewiasta, wcześnie wytwarza jeden pień z bocznymi gałęziami.
    
    
• Cis japoński (Taxus cuspidata)
  • 'Aurescens' - odmiana karłowa, o żółtych igłach,
  • 'Nana' - odmiana niska, okrywowa, o rozpostartych gałęziach,
  • 'Rustique' - odmiana drzewiasta, o dosyć silnym wzroście i rozłożystym pokroju.
    
    

Uprawa i pielęgnacja cisów

Uprawa cisów z pewnością nie przysporzy problemów nawet początkującemu ogrodnikowi. Warto jednak przestrzegać kilku zasad:

• Stanowisko
  Cisy nie mają wysokich wymagań co do stanowiska – mogą rosnąć zarówno w słońcu jak i w cieniu. Gleba powinna mieć odczyn zasadowy. Nieodpowiednie jest podłoże kwaśne. Cisy nie powinny rosnąć w miejscach zbyt suchych oraz zbyt mokrych (z wysokim poziomem wód gruntowych). Pomimo tych wymagań cisy potrafią adaptować się do prawie każdych warunków.

• Przesadzanie
  Roślina bardzo dobrze czuje się w zanieczyszczonym miejskim środowisku, a dzięki zwartemu systemowi korzeniowemu, można przesadzać nawet okazałe rośliny.

• Podlewanie
  Cisy należy podlewać obficie tak, aby przemoczyć 20-30-centymetrową warstwę gleby. Zabieg ten wykonuje się głównie w okresach suszy. Szczególnie należy zwrócić uwagę na rośliny młode oraz świeżo posadzone.

• Cięcie
  Cis najlepiej ze wszystkich roślin iglastych znosi częste przycinanie, nawet bardzo mocne. Przycinanie cisa najlepiej wykonać na wiosnę, przed rozpoczęciem wegetacji. Cięcie cisa należy powtórzyć na początku lipca. Krzewy można przycinać także latem, nie później jednak niż w połowie sierpnia, gdyż młode odrosty muszą zdrewnieć przed zimą.
  
  

Ciekawostki o cisach

Cisy są roślinami długowiecznymi, potrzebują około 20 lat, aby osiągnąć 2 m wysokości. Najstarsze cisy dożywają nawet do 3000 lat, czym deklasują dęby uznane za symbol długowieczności. Cis henrykowski rosnący na Dolnym Śląsku jest najstarszym drzewem w Polsce – jego wiek ocenia się na 1266 lat.

Cisy w średniowieczu były cenione jako źródło trwałego i twardego drewna, wykorzystywanego w meblarstwie, a także do wyrobu łuków. W medycynie ludowej odwar z igieł był stosowany przy zbyt niskim ciśnieniu krwi. Z cisów izolowane są substancje, z których produkuje się preparaty przeciwnowotworowe.

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl na podstawie Colour Your Life, zdjęcie tytułowe: Katarzyna Jeziorska