Spis treści
Nawłoć – nie tylko piękna, ale i groźna
Nawłoć kanadyjska, choć kwitnie w pięknym żółtym kolorze i jest często kojarzona z polskimi łąkami, stanowi poważne zagrożenie dla pszczół i całego ekosystemu. W Polsce występują trzy główne gatunki nawłoci: nawłoć pospolita, nawłoć kanadyjska i nawłoć olbrzymia. Jednak tylko nawłoć pospolita jest rodzima dla naszego kraju, podczas gdy nawłoć kanadyjska i nawłoć olbrzymia są gatunkami inwazyjnymi, które przybyły do Polski z Ameryki Północnej.
Nawłoć kanadyjska – zagrożenie dla bioróżnorodności
Nawłoć kanadyjska, wraz z nawłocią olbrzymią, jest szczególnie groźna dla rodzimych gatunków roślin. Te inwazyjne gatunki roślin potrafią w ciągu zaledwie kilku lat zdominować obszar i wypierać nawet 90% innych roślin. Taka dominacja nawłoci prowadzi do drastycznego spadku bioróżnorodności, co ma bezpośredni wpływ na populację pszczół.
Niebezpieczne skutki dla pszczół
Pszczoły, które żywią się głównie nektarem z nawłoci, mają znacznie skrócony czas życia w porównaniu z tymi, które mają dostęp do bardziej zróżnicowanego pożywienia. Ponadto, tereny zdominowane przez nawłoć oferują pszczelarzom jedynie "monodietę", co oznacza, że poza okresem kwitnienia nawłoci, pszczoły mogą cierpieć z powodu braku pożywienia.
Nawłoć kanadyjska choć dostarcza bogactwo nektaru, jest rośliną obcą dla naszego ekosystemu i ma charakter inwazyjny. Jej ekspansja prowadzi do zaniku innych rodzimych gatunków kwitnących, a po jej kwitnieniu dany obszar staje się ubogi w źródła pożywienia. Pszczoły miodne potrafią przetrwać te trudności, dzięki zdolności do latania na dalekie odległości i wsparciu pszczelarzy. Natomiast wiele dzikich pszczół jest w stanie przemieścić się jedynie na dystansie 200-300 metrów. Dlatego, jeśli ich siedlisko znajduje się w pobliżu obszarów zdominowanych przez nawłoć, mogą doświadczać niedoboru pożywienia.
|
Nawłoć kanadyjska, analogicznie jak nawłoć późna S. gigantea, wpływa bezpośrednio na środowisko przyrodnicze i stanowi dla niego poważne zagrożenie (CABI 2018 – B), m. in. poprzez tworzenie zwartych i rozległych jednogatunkowych populacji (Szymura i Szymura 2016a – P). Gatunek uważany jest za szkodliwy chwast szczególnie na brzegach rzek, na mokradłach, murawach, skrajach suchych łąk, także na terenach kolejowych i miejskich oraz w lasach gospodarczych i na odłogach (CABI 2018 – B). Masowo pojawia się na niewłaściwie użytkowanych gruntach: pastwiskach i polach, jest także uciążliwy w szkółkach leśnych oraz w całorocznych ogrodach i uprawach (Werner i in. 1980 – P). Długowieczne nawłocie o szybkim klonalnym wzroście i wydajnej produkcji nasion (Weber 2003 – P) skutecznie konkurują z pozostałymi roślinami o światło, przestrzeń i składniki odżywcze, prowadząc do zmniejszenia bogactwa rodzimych gatunków roślin naczyniowych (Groot i in. 2007, Fenesi i in. 2015a – P). Niekorzystnie wpływają także na bogactwo, obfitość i różnorodność dziko występujących gatunków motyli (Groot i in. 2007, Masło i Najberek 2014 – P), mrówek (Lenda i in. 2013 – P), owadów (Moroń i in. 2009 – P) i ptaków (Skórka i in. 2010 – P) związanych m. in. z siedliskami łąkowymi, często opanowywanymi przez nawłocie (Tokarska-Guzik i in. 2015 – I). Jednocześnie udowodniono korzystne znaczenie suchej biomasy nawłoci kanadyjskiej na zajętych siedliskach, która okazała się miejscem żerowisk dla wielu gatunków pająków (Dudek i in. 2016 – P). Solidago canadensis negatywnie oddziałuje na reprodukcję rodzimych roślin zapylanych przez owady (Fenesi i in. 2015a – P). Źródło: Harmonia+PL – procedura oceny ryzyka negatywnego oddziaływania inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych w Polsce | Uniwersytet Śląski w Katowicach |
Nawłoć a miód
Chociaż miód nawłociowy jest reklamowany jako "nektar życia" i posiada wiele pozytywnych właściwości zdrowotnych, jego produkcja jest szkodliwa dla środowiska. Nawłoć jest rośliną miododajną, ale jej dominacja w ekosystemie przyczynia się do zmniejszenia populacji zapylaczy. Dr Magdalena Lenda z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk i australijskiego Uniwersytetu w Queensland na przykładzie nawłoci, pokazała, że sieci społecznościowe rozpowszechniają informacje o rzekomych leczniczych właściwościach miodu nawłociowego co generuje na niego duży popyt.
Podsumowanie
Nawłoć kanadyjska, mimo swojego piękna i wartości miododajnych, stanowi poważne zagrożenie dla pszczół i całego ekosystemu. Jej inwazyjna natura prowadzi do spadku bioróżnorodności, co ma bezpośredni wpływ na zdrowie i przeżywalność pszczół. W związku z tym istnieje pilna potrzeba podjęcia działań w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tego gatunku i ochrony naszych cennych pszczół.
Tekst: ZO, zdjęcie tytułowe: As13Sys, koromelena / Adobe Stock
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
