Orlik ogrodowy, mieszańcowy (Aquilegia × cultorum syn. × hybrida) należy do bylin z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Jest to nazwa wielu odmian powstałych przez krzyżowanie różnych gatunków orlików, które bardzo chętnie uprawiamy w ogrodach.
Wygląd rośliny
Byliny te są krótkowieczne. Dorastają do 45-90 cm zależnie od odmiany i mają pokrój wzniesiony, kępiasty. Liście orlików są dość charakterystyczne – liście odziomkowe są dwukrotnie lub trzykrotnie 3-listkowe (długoogonkowe i rozszerzające się u nasady), a liście łodygowe zwykle mniejsze i słabiej podzielone. Mają kolor zielono, lekko siny, a od spodu są delikatne owłosienie. Orliki posiadają rozgałęzione łodygi.
Orliki kwitną w maju i czerwcu (czasem do lipca). Wytwarzają piękne, 5-cio płatkowe kwiaty o ciekawym kształcie – u nasady płatków korony występują tzw. ostrogi (miodniki), która mogą mieć różne długości, a nawet kształty. W obrębie orlików ogrodowych można spotkać bardzo wiele rozmaitych barw i form kwiatów. Orliki to rośliny miododajne. Owocami orlików są wielomieszki z licznymi nasionami.
Orliki są lekko trujące.
Wymagania i uprawa
Orliki ogrodowe zdecydowanie preferują stanowiska półcieniste i radzą sobie w miejscach słonecznych. Najlepiej rosną na glebach próchniczych, żyznych, przepuszczalnych oraz umiarkowanie wilgotnych. Są mrozoodporne, choć w chłodniejszych regionach kraju na zimę zaleca się je osłaniać ściółką z liści lub gałązkami roślin iglastych (stroisz).
Rośliny rozmnaża się bardzo łatwo. Można dzielić ich karpy co ok. 3 lata (co przy okazji odmładza roślinę) lub wysiewać nasiona (IV-V). Orliki dają silny samosiew i łatwo się krzyżują.
Warto wiedzieć, że nie przepadają za nimi szkodniki – orliki nie są atakowane przez mszyce czy ślimaki (te drugie są wręcz przez nie odstraszane!).
Zastosowanie
Orliki ogrodowe to jedne z najważniejszych wiosennych i wczesno-letnich kwiatów ogrodowych. Są idealne do ogrodów typu wiejskiego i naturalistycznego. Po przekwitnięciu stają się mało atrakcyjne, więc warto pamiętać, aby sadzić je w sąsiedztwie roślin ozdobnych w różnym czasie w ciągu sezonu.
Wybrane gatunki i odmiany
Wśród orlików najważniejsze gatunki, które uprawia się w ogrodach to orlik pospolity, orlik wachlarzowaty i orlik błękitny. Wśród nich wyróżnia się rośliny o kwiatach pełnych, które są nazywane zbiorczo orlikami pełnymi.
Wśród wielu pięknych odmian orlika mieszańcowego można wymienić:
- 'Crimson Star' – (zdj. 2) wys. 50 cm, 3-4 cm średnica kwiatów o kolorach czerwono-białym, kwitnienie: V-VII
- 'Dragonfly Hybrids' – grupa orlików o różnych kolorach (niebieski, żółty, czerwony, wielobarwny) zależnie od pododmiany i z bardzo długimi ostrogami, kwitnienie: V-VI
- 'Mellow Yellow' – wys. 90 cm, liście żółte, kwiaty białe, kwitnienie: V-VI
- 'Music' – wys. 45 cm, obficie kwitnące o kwiatach białych, żółtych, różowych lub niebieskich zależnie od pododmiany, kwitnienie: IV-VI
- 'Tower White' – wys. 50 cm, kwiaty białe i pełne (bez ostróg)
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Alicja, Sonja Kalee, Nicole Schuler / Pixabay