Jarzmianka większa (Astrantia major)

Jarzmianka większa (Astrantia major) to bylina z rodziny selerowatych (Apiaceae), występująca naturalnie w południowej i środkowej Europie. W Polsce uznana jest za gatunek rodzimy, który można spotkać na stanowiskach naturalnych głównie na południu kraju. W naturze jarzmianka najchętniej zasiedla widne lasy liściaste, łąki, polany i zarośla. Jest też często uprawiana w ogrodach jako roślina ozdobna.

Jak wygląda jarzmianka większa?

Jarzmianka większa w naturze może dorastać do ok. 40 cm wys, a w porze kwitnienia do ok. 80-100 cm wys. Wiosną rozwija duże, sezonowe, głęboko, dłoniasto powcinane liście o kilku silnie ząbkowanych klapach, z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. Liście odziomkowe osadzone są na długich, nagich, sztywnych ogonkach i zebrane w luźną rozetę. Liście łodygowe są siedzące.

Jarzmianka kwitnie latem (VI-VII/VIII), rozwijając drobne, barwne kwiaty z długimi pręcikami, osadzone na długich szypułkach. Kwiaty zebrane są na szczycie sztywnego, nagiego, rozgałęzionego pędu w wypukłe, złożone, pierzaste kwiatostany (baldaszki), otoczone u podstawy barwnymi, dużymi podsadkami (zmodyfikowane listki), tworzącymi pod kwiatostanem rodzaj kryzy na kształt gwiazdy. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w owocostany (rozłupki), zawierające smukłe, wysłużone, ożebrowane nasiona.

Jarzmianka większa tworzy pod ziemią walcowate kłącze z licznymi, cienkimi korzonkami.

Wymagania uprawowe jarzmianki większej

Jarzmianka większa w uprawie preferuje jasne, ale chronione przed bezpośrednim słońcem, półcieniste stanowiska oraz żyzne, próchnicze, przepuszczalne, stale lekko wilgotne gleby, najlepiej o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie pH. Jarzmianka jest dostatecznie mrozoodporna i może być uprawiana na terenie całego kraju (nie wymaga okrycia).

Jarzmianka jako gatunek może być rozmnażana przez wysiew nasion, które jednak dość szybko tracą żywotność (daje też obfity samosiew). Odmiany poleca się natomiast rozmnażać przez podział dorosłych egzemplarzy.

Pielęgnacja jarzmianki większej

Podlewanie jarzmianki większej powinno być regularne, szczególnie w okresach suszy i intensywnego wzrostu. Roślina preferuje stale lekko wilgotne podłoże, dlatego ważne jest, aby nie dopuszczać do przesuszenia gleby. Nawożenie jarzmianki większej również wymaga odpowiedniego podejścia. Roślinę warto dokarmiać wiosną oraz w trakcie sezonu wegetacyjnego, stosując wieloskładnikowe nawozy mineralne lub organiczne.

Po kwitnieniu kwiatostany warto przycinać, dzięki czemu roślina może powtórzyć kwitnienie pod koniec lata.  

Choroby i szkodniki jarzmianki większej – na co uważać?

Jarzmianka większa nie jest szczególnie podatna na choroby i szkodniki, jednak czasami bywa porażana przez choroby grzybowe (np. mączniaka prawdziwego) lub atakowana przez mszyce.

Zastosowanie jarzmianki większej w ogrodzie

Jarzmianka większa to wspaniała bylina do zacienionych, naturalistycznych lub leśnych ogrodów, ale też ogrodów angielskich i romantycznych. Pięknie prezentuje się na rabacie w grupach i może być sadzona w pobliżu oczka wodnego. Dobrze komponuje się z funkiami, żurawkami, hortensjami, brunnerami, paprociami, pluskwicami i tawułkami, a na jaśniejszych stanowiskach także z szałwiami, trawami ozdobnymi i werbeną patagońską. Może być też uprawiana w pojemnikach na balkonach i tarasach.

Kwiaty rośliny się też do cięcia i mogą być wykorzystywane do tworzenia zarówno świeżych jak i suchych bukietów.

Wybrane odmiany jarzmianki większej

• 'Roma' – kwiaty różowe
• 'White Sensation' – kwiaty białe
• 'Astra Red' – kwiaty ciemnoczerwone
• 'Sunningdale Variegated' – młode liście zielone z żółtym marginesem, kwiaty biało-różowe
• 'Star of Magic' – liście zielone z kremowo-różowymi przebarwieniami, kwiaty ciemnoróżowe
• 'Snow Star' – kwiaty białe
• 'Venice' – kwiaty fioletowo-różowe
• 'Moulin Rouge' – kwiaty czerwone
  
  

Zdjęcia: Lapasmile, Alexandra, Danny / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!