Jadalna róża | Jaką wybrać? Co z niej zrobić?

Spis treści

Czy roże są jadalne? Czy ich jedzenie jest zdrowe? Jakie róże nadają się do zjedzenia? Które róże mają jadalne owoce? Które róże mają jadalne płatki? Jak jeść róże? Co zrobić z płatków i owoców róż?

Niezwykłe smaki i właściwości odżywcze róż

Jadalne płatki kwiatów lub owoce róż to nie tylko ciekawe, oryginalne smaki, ale także bogate źródło cennych dla naszego zdrowia składników odżywczych. Różnego rodzaju przetwory z róż zawierają przede wszystkim bardzo dużo witaminy C, a także A, B, E i K, a także minerały, takie jak cynk, fosfor, magnez, potas i wapń. Uwagę zawraca szczególnie wysoka zawartość witaminy, a owoce róży dzikiej (Rosa canina) wyróżniają się największą zawartością witaminy C spośród wszystkich owoców – od 250 do 800 mg/100 g.

Jadalne części róż (płatki lub owoce) zwykle nie są zalecane do zjadania na surowo, a bardziej jako składniki smacznych i zdrowych przetworów, czy napojów, olejków lub jako dodatki do różnego rodzaju potraw. Dla przykładu płatki niektórych róż z dodatkiem cukru są od dawna wykorzystywane do przyrządzania marmolad, czy konfitur oraz win, nalewek i deserów. Inne z kolei stosuje się jako dodatek lub składnik herbat lub aromatyzowania alkoholi i różnego rodzaju dań.

Od wieków uważa się, że największe walory smakowe, zdrowotne czy kulinarne posiadają raczej róże, które rzadziej sadzimy w ogrodzie jako krzewy ozdobne, a przede wszystkim róża dzika (Rosa canina), a także róża pomarszczona (Rosa rugosa), róża damasceńska (Rosa damascena), róża francuska (Rosa gallica) oraz róża stulistna (Rosa x centifolia).

Kocham Jeść / YouTube

Które róże mają jadalne owoce?

Do produkcji różnego rodzaju przetworów, np. soków, syropów, nalewek, dżemów, marmolad są wykorzystywane owoce (ale też płatki) róży dzikiej i róży pomarszczonej.

Róża dzika, nazywana też różą psią lub szypszyną, to zwykle dość rozłożysty, wysoki krzew, dorastający do ponad 2-3 m wysokości z przewieszającymi się łukowato pędami. Pięciopłatkowe kwiaty są zwykle jasnoróżowe (czasami białawe), a owoce purpurowo-czerwone i lekko wydłużone o długości do 3 cm.

Z kolei róża pomarszczona (lub fałdzistolistna) i jej odmiany, często stosowana do nasadzeń miejskich jest niższa (dorasta do około 1 m wysokości), także rozrastająca się na boki, ale bardziej zagęszczona. Jej owoce są również czerwone, ale bardziej zaokrąglone i spłaszczone, osiągające zwykle około 2-3 cm wysokości i szerokości. Liście są z wierzchu ciemnozielone, błyszczące i pomarszczone, a od spodu szaro-zielone i lekko omszone. Ładne, przyjemnie pachnące kwiaty o rozłożonych płatkach są zwykle różowe, purpurowo-czerwone, rzadziej białe.

Znane róże o jadalnych płatkach

Jedną z najbardziej cenionych róż, której płatki są nie tylko jadalne, ale też wykorzystywane do produkcji zapachowych olejków i wód różanych jest róża damasceńska. Choć ten mieszańcowy gatunek pochodzi z południa Europy, to nadaje się do uprawy także w Polsce, ale najlepiej uprawiać odmiany najbardziej odporne na niskie temperatury. Krzew wyróżnia się dużymi, pełnymi lub półpełnymi, różowymi kwiatami (czasem białymi lub pomarańczowo-łososiowymi u odmian) o bardzo intensywnym, różanym zapachu. Dorasta do około 1,5-2 m wysokości i tworzy luźny, rozłożysty pokrój.

Silnie i przyjemnie pachną także dość duże, pięciopłatkowe, pojedyncze, różowe kwiaty róży francuskiej. Jest to rozłożysty krzew o ciemnozielonych liściach, dorastający do około 1 m wysokości z cienkimi, prostymi pędami pokrytymi zróżnicowanymi kolcami. Róża francuska i jej odmiany o aromatycznych kwiatach są od wieków uprawiane w ogrodach, także w Polsce.

Gatunkiem, który również wyróżnia się pięknymi, pełnymi kwiatami z bardzo dużą ilością płatków (stąd nazwa „stulistna”) i przyjemnym, intensywnym zapachem jest róża stulistna. Powstała we Francji jako mieszaniec różnych gatunków róż i jest uprawiana od XVI wieku. Duże, miseczkowate kwiaty są zwykle różowe lub czerwonawe, a krzew tworzy dość gęsty, rozłożysty pokrój i może dorastać do około 2 m wysokości. Istnieje wiele odmian róży stulistnej i są one chętnie uprawiane jako krzewy ozdobne.

Pachnące, jadalne płatki kwiatów róży stulistnej, podobnie jak róży francuskiej, czy damasceńskiej są używane głównie do produkcji konfitur, ale tez w przemyśle perfumeryjnym, jako główny składnik olejku różanego, czy wody różanej.

Jak wykorzystać płatki lub owoce jadalnych róż?

Jeśli posadzimy w ogrodzie wspomniane gatunki jadalnych róż, możemy sami przyrządzić bardzo smaczne i zdrowe przetwory (np. syropy, dżemy, czy konfitury) z ich płatków.

Najlepiej nadają się do tego płatki róży pomarszczonej, stulistnej, francuskiej, czy damasceńskiej. Wystarczy zebrać płatki pod koniec kwitnienia, lekko je zetrzeć, zasypać cukrem w słoiczku i poddać pasteryzacji. Otrzymamy oryginalne dodatki do deserów, ciast, czy herbat, które z pewnością będą wspierać zdrowie i odporność naszego organizmu.

Z kolei jadalne owoce róż (dzikiej, czy pomarszczonej) są przetwarzane raczej w szerszej produkcji, ponieważ wymagają specjalnej obróbki przed wykorzystaniem. Najpierw należy delikatnie wydrążyć w nich otwory, aby usunąć z ich miąższu nasiona z włoskami. Z tak przygotowanych owoców wytwarza się głównie bardzo cenione soki lub syropy pełne witamin, nalewki oraz różnego rodzaju dżemy, marmolady i inne przetwory.