Jakie warunki lubi czosnek ozdobny?
Czosnek ozdobny nie jest osobnym gatunkiem, tylko grupą odmian i gatunków, które ze względu na swoje atrakcyjne kwiatostany uprawiane są w ogrodach jako rośliny ozdobne. Wszystkie są bylinami cebulowymi, ale pochodzą z różnych stron świata i mogą mieć różne wymagania oraz inna porę kwitnienia.
Do uprawy w naszym klimacie najlepiej wybierać odmiany i gatunki, które wykazują dostateczną mrozoodporność i mogą być przez cały rok uprawiane w gruncie (np. cz. błękitny, cz. zwisły, cz. Krzysztofa, cz. olbrzymi, cz. południowy, cz. gwiazdkowaty, cz. główkowaty). Cykl rozwojowy poszczególnych gatunków i odmian może być różny, dlatego przed podjęciem uprawy danej rośliny, zawsze należy poznać jej wymagania.
Miejsce
Mimo różnic w wymaganiach uprawowych poszczególnych gatunków, wszystkie czosnki to rośliny światłożądne, które najlepiej czują się i najobficiej kwitną na ciepłych i słonecznych stanowiskach. Wiele z nich znakomicie nadaje się do sadzenia na skalniakach i w ogródkach żwirowych, ale też na słonecznych, ogrodowych rabatach lub na wyspach na trawniku. Ponieważ czosnki ozdobne po kwitnieniu często znikają z rabat i przechodzą w stan letniego spoczynku, najlepiej sadzić je wśród innych roślin, które przez resztę sezonu zasłonią opuszczone przez czosnki stanowisko.
Aby wybrać dla nich odpowiednie towarzystwo, trzeba jednak wiedzieć, kiedy dany czosnek kwitnie, gdyż może być to wiosna (V-VI np. cz. południowy), wczesne lato (VI-VII np. cz. błękitny, cz. Krzysztofa, cz. olbrzymi, cz. główkowaty) lub pełnia lata (VII-VIII np. cz. gwiazdkowaty).
Ziemia
Większość czosnków ozdobnych preferuje ciepłe, suche, przepuszczalne i niezbyt zasobne w składniki pokarmowe gleby, gdyż na podłożach mokrych lub nadmiernie żyznych chorują bądź tworzą dużo liści kosztem kwiatów (np. cz. zwisły, wiele mieszańcowych odmian ozdobnych). Są też jednak gatunki, które wolą mieć stale lekko wilgotne, żyzne podłoże (np. cz. główkowaty, cz. gwiazdkowaty, cz. Krzysztofa, cz. błękitny), najlepiej z dodatkiem wapnia (cz. olbrzymi). Żadne czosnki nie lubią natomiast zimnej i mokrej gleby, która jest dla nich szczególnie niebezpieczna zimą i w okresie letniego spoczynku. Posadzone w takim miejscu mogą chorować, zagniwać lub nawet całkiem obumierać, dlatego ważne jest, aby gleba pod ich uprawę zawsze była dostatecznie przepuszczalna i nie kumulowała nadmiaru wilgoci.
Jak dbać o czosnek ozdobny?
Czosnki ozdobne nie są na ogół roślinami szczególnie wymagającymi, mimo to mają pewne oczekiwania. Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych w ich uprawie jest ścinanie przekwitłych kwiatostanów. Wprawdzie po zasuszeniu mogą wyglądać całkiem interesująco, ale pozostając na roślinie niepotrzebnie wyczerpują cebulę, która zamiast gromadzić składniki odżywcze na zimę, musi skupiać się na odżywianiu owocostanu z nasionami, a to poważnie ją osłabia. Przekwitające czosnki często zawiązują też mnóstwo nasion, które rozsiewają się po ogrodzie, zachwaszczając rabaty. Kolejna sprawa to podlewanie. Niektóre czosnki dobrze znoszą, a nawet lubią przejściową suszę, ale wiele z nich w sezonie wegetacyjnym potrzebuje nawadniania, inaczej szybko traci na urodzie.
Sadzenie
Cebule czosnków ozdobnych sadzi się do gruntu jesienią (k. IX-pocz. X), umieszczając na głębokości równej trzykrotnej wysokości cebuli. Na jednym stanowisku rośliny mogą pozostać przez wiele lat, ale co 3-4 lata lepiej je odmłodzić, wykopując cebule (po zakończeniu kwitnienia) i sadząc je na nowym stanowisku. Zabieg poprawi kondycję roślin i korzystnie wpłynie na ich wygląd oraz kwitnienie.
Nawożenie
Większość czosnków nie wymaga szczególnego nawożenia, jednak gatunki lub odmiany oczekujące żyznej gleby, w sezonie wegetacyjnym warto zasilać nawozami wieloskładnikowymi (najlepiej dla roślin cebulowych, w terminach i dawkach wskazanych przez producenta), unikając jednak przenawożenia azotem, który powoduje nadmierny wzrost liści kosztem kwiatów.
Przycinanie
Czosnki ozdobne przycina się po kwitnieniu, usuwając z nich przekwitłe kwiatostany i ewentualnie zasuszone liście. Kwiatostany można ścinać też na początku kwitnienia i wykorzystywać jako kwiat cięty do wazonu lub na suche bukiety.
Ochrona przez chorobami i szkodnikami
Czosnki ozdobne należą do roślin często atakowanych przez choroby grzybowe (min. mączniak, zielona zgnilizna czosnku, fuzaryjne gnicie piętki), a czasem też szkodniki (np. śmietka cebulanka), dlatego należy zapewnić roślinom optymalne warunki uprawy, unikać ich nadmiernego zagęszczenia i sadzić w ogrodzie jedynie zdrowe cebule, pochodzące ze sprawdzonego źródła. W razie pojawienia się objawów chorób lub szkodników, należy zastosować jeden z aktualnie polecanych środków ochrony roślin.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcie tytułowe: Geek Imagination i Kamilfoto / Pixabay