Jaki skład ma próchnica w glebie i dlaczego jest ważna dla ogrodu

Spis treści

Co to próchnica glebowa? Jak powstaje i jaki ma skład? Znaczenie próchnicy w ogrodzie i nie tylko Jaka powinna być zawartość próchnicy w glebie? Jak wzbogacić glebę w próchnicę? Film: O glebie, próchnicy, zależności w naturze i regeneracji gleb

Co to próchnica glebowa? Jak powstaje? Jaki ma skład?

Próchnica glebowa, czyli humus to największa organiczna część gleby, która powstaje z resztek roślin i szczątek zwierząt, które zostały rozłożone przez mikroorganizmy, znajdujące się w glebie. W trakcie trwania tego procesu w glebie rozwijają się też korzystne grzyby. Bakterie i bezkręgowce, które dodatkowo wzbogacająca próchnicę glebową w kolejne związki, które powstają na skutek przetworzenia materii organicznej.

Dokładny sposób powstawania próchnicy glebowej uzależniony jest od wielu czynników, a przede wszystkim od: klimatu, rzeźby terenu, czasu i działalności człowieka.

Próchnica stanowi około 90% materii organicznej w glebie i jest to najcenniejszy i najbardziej naturalny nawóz, który jest niezbędny do prawidłowego wzrostu roślin.

Skład próchnicy

węgla (58%),
tlenu (28%),
wodoru (4-5%),
azotu (1,5-7%)
oraz części mineralnych (2-8%).

Dokładny skład uzależniony jest od substancji organicznych, jakie wprowadzane są do gleby (resztki roślin, nawozy, komposty), ale zawsze jest ona dobrym źródłem azotu, fosforu i substancji wzrostowych, czyli witamin i kwasów organicznych.

Znaczenie próchnicy

Próchnica ma ogromny wpływ na właściwości gleby pod względem fizycznym, chemicznym i biologicznym. Powoduje sklejanie drobnych cząsteczek w większe, czyniąc strukturę gleby bardziej gruzełkowatą. To oznacza, że obecność próchnicy glebowej:

poprawia strukturę i napowietrzenie podłoża,
zatrzymuje wodę w podłożu (może zatrzymywać wodę o masie 5 razy większej niż własna)
i magazynuje składniki pokarmowe.

Właściwości te są kluczowe zwłaszcza w przypadku gleb piaszczystych, które są bardzo przepuszczalne, a więc słabo zatrzymują wodę i składniki pokarmowe. Odpowiednia zawartość próchnicy w glebie ma również znaczenie dla rozwoju mikroorganizmów glebowych, które mają ogromny wpływ na prawidłowy rozwój roślin.

Próchnica w glebie poprawia jej parametry i zapewnia roślinom większy i lepszy dostęp do wody oraz składników mineralnych, umożliwiając zdrowy i szybki wzrost.

Redakcja poleca

Lykos skrzyp polny ekstrakt 50 ml - Target

Kaptur ochronny biały – 60 cm x 80 cm – 3 szt. | Megran

Miedzian 50 WP, zwalcza choroby owoców – 100 g

NeemAzal, Zwalcza Ziemiórki i Inne Szkodniki – 50 ml

Jaka powinna być zawartość próchnicy w glebie?

Niestety większość gleb w Polsce jest uboga w próchnicę, a to oznacza, że trzeba ją wzbogacać o ten składnik. Co ważne, można wykonać analizę zawartości węgla organicznego w glebie, który określa ilość próchnicy w glebie. Nie jest to drogie badanie i można je wykonać w stacji chemiczno-rolniczej. Zawartość próchnicy zależy od wielu czynników, a w Polsce klasyfikuje się ją na 4 poziomach:

niska – mniej niż 1%
średnia – 1 - 2%
wysoka – 2 - 3,5%
bardzo wysoka – więcej niż 3,5%

Trzeba oczywiście pamiętać, że zawartość próchnicy uzależniona jest od rodzaju gleby – najmniej zawierają jej gleby piaszczyste, a najwięcej ciężkie czarnoziemy i rędziny, w których może być nawet 6% i więcej próchnicy. Jak rozpoznać, czy zawartość próchnicy glebowej w podłożu jest odpowiednia? Przyjęto klasyfikację dla każdego rodzaju gleby (patrz niżej).

Zawartość próchnicy w glebach

W glebach lekkich i piaszczystych:

niska – poniżej 0,85
średnia – 0,85 - 1,7
wysoka – powyżej 1,7

W glinach lekkich i piaszczystych:

niska – poniżej 1,2
średnia – 1,2 - 1,4
wysoka – powyżej 2,4

W glinach średnich:

niska – poniżej 1,55
średnia – 1,55 - 3,1
wysoka – powyżej 3,1

W glinach ciężkich i iłach:

niska – poniżej 2
średnia – 2 - 3,4
wysoka – powyżej 3,4

Jak wzbogacić glebę w próchnicę?

Gleby piaszczyste i inne, w których zawartość próchnicy glebowej jest niska, należy wzbogacać, aby zapewnić roślinom odpowiednie podłoże i dostęp do niezbędnych składników pokarmowych oraz wody. Niedostateczna ilość próchnicy negatywnie wpływa na rozwój i kondycję roślin oraz może istotnie zmniejszyć wielkość i liczbę plonów. Zwiększenie ilości próchnicy glebowej w podłożu nie jest trudne, ale wymaga czasu. Sposobów na zwiększenie próchnicy jest kilka, a do najważniejszych można zaliczyć: nawozy naturalne, płodozmian i preparaty bakteryjne.

Płodozmian - to najzdrowsza dla gleby i środowiska forma uprawiania roślin jadalnych. Zmniejsza ryzyko rozwoju chorób, ogranicza występowanie szkodników i pozytywnie wpływa na jakość gleby. Płodozmian należy prowadzić nawet w niewielkich ogrodach.
Nawozy naturalne - dobrym, szybki i skutecznym sposobem na wprowadzenie większej ilości próchnicy glebowej są nawozy naturalne, czyli kompost, obornik, gnojówki i wszelkiego rodzaju naturalne sposoby nawożenia roślin (np. fusy kawy, skorupki jaj). Szczególnie polecane jest stworzenie własnego kompostownika w ogrodzie.
Preparaty bakteryjne - doskonale sprawdzają się do kompostu, przyspieszając rozkład materii organicznej, a to sprawia, że kompost ma lepsze właściwości i idealnie nadaje się do wzbogacenia gleby.