Hodowla kur w ogrodzie | Własny kurnik, zdrowe jajka i mnóstwo radości!

Mięso i jajka pozyskiwane z hodowanych we własnym ogrodzie kur są nie tylko zdrowsze, ale i smaczniejsze, a dodatkowo można je wszechstronnie wykorzystać w kuchni. Hodowla kur w gospodarstwach wiejskich nikogo nie dziwi, ale czy można hodować kury w ogrodzie? Gdzie można kupić kury do hodowli? Jak przygotować kurnik i czym karmić kury? Ile jajek dziennie daje kura? Odpowiadamy na te wszystkie pytania!

Czy można hodować kury w ogrodzie?

Amatorska hodowla kur na własny użytek staje się coraz popularniejsza i coraz częściej prowadzi się ją nawet w ogrodach w mieście. Wystarczy kawałek ziemi, dostosowany wielkością kurnik (który może być wspaniałą ozdobą), odpowiedni pokarm i dobrze zabezpieczony wybieg, aby cieszyć się jajkami najwyższej jakości, które można pozyskać tanim i łatwym sposobem, mając stały dostęp do świeżych produktów. Zwłaszcza że kury nie są specjalnie wymagające ani trudne w obsłudze.

Jedyne co trzeba zrobić przed rozpoczęciem hodowli kur, to sprawdzić, czy nasza ziemia nie leży na gruncie wyłączonym z produkcji rolniczej.

W takim przypadku warto sprawdzić dokładnie informacje w urzędzie gminy, gdyż często nawet to nie zamyka możliwości hodowli kur.

Fot. drakuliren / AdobeStock

Stadko kur o różnym kolorze upierzenia jest niewątpliwie ciekawym urozmaiceniem ogrodu

Ile można mieć kur bez zezwolenia? Czy trzeba zgłaszać hodowle kur?

Żadne przepisy nie zabraniają hodowania kur w przydomowym ogrodzie, a jeśli hoduje się je na własne potrzeby, to wystarczy ten fakt zgłosić do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii (odpowiednie druki dostępne są na stronie internetowej i można wysłać je drogą elektroniczną). Poza tym nie ma obowiązku innej rejestracji hodowli, jeśli jest ona prowadzona do zaspokojenia potrzeb gospodarstwa domowego.

Zgodnie z literą prawa na własne potrzeby można trzymać aż 350 kur! Inaczej sprawa ma się, gdy mamy zamiar sprzedawać jajka – można je sprzedawać bezpośrednio bez żadnych zezwoleń, odprowadzania podatków, rejestracji i zgłoszeń, ale tylko jeśli nasza hodowla liczy maksymalnie 50 kur niosek.

Gdzie kupić kury?

Duże kury można kupić od zaprzyjaźnionego hodowcy, dzięki czemu będziemy wiedzieć, w jakich warunkach żyły. Kury są dostępne również na wiejskich jarmarkach, ale można też znaleźć ogłoszenia w Internecie i odebrać kury bezpośrednio od hodowcy. W ten sposób można obejrzeć kury i wybrać rasy, które nam odpowiadają np. pod względem wyglądu, jeśli chcemy, aby były to kury ras ozdobnych.

Kurczaki również można kupić bezpośrednio od hodowców lub w wylęgarniach. Wszystko zależy od tego, jakiej rasy kur szukamy oraz dostępności kur w naszym regionie zamieszkania.

Fot. fot. Jpr03 / AdobeStock

Zadbany, czyszczony i ocieplony kurnik oraz wybieg jest niezbędny do utrzymania kur w zdrowi

Gdzie trzymać kury? Jaki kurnik zbudować?

Kury najlepiej trzymać w kurniku, który zapewni im schronienie przed drapieżnikami, chłodem i słońce. Powinny znajdować się tam grzędy oraz poprzeczne żerdzie, na których ptactwo lubi przesiadywać obok siebie. Niezbędne są również gniazda, w których kury będą mogły znosić jajka – 1 gniazdo na 4 kury. Gniazda powinny być wyściełane słomą, trocinami lub tekturowymi ścinkami.

Kurnik musi być dobrze zabezpieczony przed chłodem i zmianami temperatury (najlepiej ocieplony) oraz posiadać okno, które zapewni dostęp do dziennego światła.

Konstrukcja kurnika powinna też zapewniać właścicielom łatwy dostęp do kur i jajek oraz być oczywiście dopasowana do ilości kur i dostępnego miejsca na posesji. Warto, aby kurnik był łatwy w utrzymaniu w czystości i dobrze wentylowany.

Budując kurnik pamiętaj, że:

• powinien być ustawiony w suchym miejscu i połączony z wybiegiem, aby kury mogły swobodnie wychodzić na dwór i wracać do niego na noc
• może być mały lub duży, przypominać standardowe kurniki wiejskie lub przybrać formę zabawnego, kolorowego domku – wszystko zależy od naszych potrzeb, wielkości hodowli i upodobań
• wybiegi dla kur zazwyczaj ogradza się wysoką siatką (często również zamknięte są od góry)
• kurnik można zbudować samodzielnie, zlecić firmie lub kupić gotowy, gdyż są one dostępne w najróżniejszych kształtach i rozmiarach

Z jakiego materiału powinien być wykonany kurnik?

Kurnik można zbudować z tworzywa sztucznego, drewna, płyty OSB, a nawet palety, ale można też wykorzystać gotową konstrukcję np. pomieszczenie gospodarcze, w którym wykona się wejście. Zdecydowanie najprostszym, ale też najdroższym rozwiązaniem jest gotowa konstrukcja, która posiada całe niezbędne wyposażenie (żerdzie, grzędy itp.).

Jak dbać o kury – czego potrzebują i czym je karmić?

Kury powinny mieć zapewniony stały dostęp do czystej wody oraz pokarmu, nawet jeśli dobrze poszukują żywności na wybiegu. Rano należy wypuścić ptactwo na wybieg, zmienić im wodę i uzupełnić karmę, a następnie posprzątać odchody spod żerdzi i zebrać jajka. Natomiast wieczorem, gdy kury udadzą się do kurnika, należy go dobrze zamknąć, aby ochronić ptaki przed drapieżnikami.

Kury nie są wybredne jeśli chodzi o pokarm i chętnie zjadają wszystkie resztki ze stołu. Uwielbiają owoce i warzywa, ale nie powinny jeść surowych ziemniaków i ich liści, awokado, fasoli oraz owoców cytrusowych. Nie można też podawać kurom żywności (czy resztek) przetworzonej.

Warto kurom podawać ziarno: owies, żyto lub pszenżyto, które korzystnie wpływają na zdrowie i liczbę składanych jaj. Natomiast zsiadłe mleko, maślanka, twaróg lub mleko pomogą uzupełnić dietę w białko.

Do karmnika dla kur powinny trafiać również skorupki od jajek, które pomagają kurom zachować układ pokarmowy w dobrej kondycji. Zazwyczaj kury karmi się raz dziennie, dbając, aby miały odpowiednią ilość żywności. Nie ma znaczenia pora karmienia (rano lub wieczorem), ale powinna być ona stała.

Kury, które są wypuszczane na wybieg, same pobierają część pokarmu, zjadając produkty zielne oraz owady, które stanowią wspaniałe urozmaicenie opisanej wcześniej diety, dzięki czemu jajka są smaczne i zdrowe. Warto pamiętać, że kury można przekarmić, dlatego pokarm nie powinien być podawany w nieograniczonej ilości. Średnio 1 kura zjada od 100 do 150 g zróżnicowanej mieszanki dziennie.

Fot. klimkin / Pixabay

Kogut potrzebny jest w hodowli kur, jeśli zależy nam na pisklętach. Jego obecność nie ma wpływu na liczbę składanych przez kury jajek. Ale – daje im poczucie bezpieczeństwa i dodaje hodowli urody

Czy można mieć kury bez koguta?

Wiele osób zastanawia się, czy kury mogą znosić jajka bez koguta? Na szczęście kury nioski składają jajka niezależnie od tego, czy samiec jest obecny w kurniku, czy nie.

Kogut jest więc potrzebny tylko, jeśli zależy nam, aby jaja zostały zapłodnione i w kurniku pojawiły się pisklęta bez konieczności ich kupowania. Co więcej, obecność koguta nie ma wpływu na ilość znoszonych jaj.

Faktem jest jednak, że kogut zazwyczaj sprawia, że kury czują się bezpieczniej i pewniej. Chcąc zwiększyć szansę, że wszystkie jaja będą zapłodnione, powinno się trzymać stada w ilości: 1 kogut na 8 kur mięsnych lub 10 kur niosek.

Jak długo żyją kury? Ile kura znosi jaj miesięcznie?

Kury domowe żyją od 5 do 10 lat w zależności od warunków hodowli i rodzaju pokarmu oraz sytuacji losowych. Kurczak przeobraża się w dorosłą kurę w ciągu 25 tygodni, a średnio już w 20 tygodniu życia nioska zaczyna składać jaja. Produkcja zazwyczaj kończy się między 4 a 7 rokiem życia.

Liczba jajek zależy od kondycji, sposobu chowu i wieku kury – młode osobniki składają więcej jaj, więc z każdym rokiem można obserwować spadek ilości znoszonych jaja. Mniej jajek jest też w okresie jesienno-zimowym ze względu na niższe temperatury, a także przy nagłych zmianach pogody, czy mniejszej ilości światła. Więcej jajek znoszą oczywiście kury nioski, które pozwalają na uzyskanie nawet 20-25 jajek miesięcznie. Kury typowo mięsne zazwyczaj znoszą jajko co 2-3 dni.

Fot. LUGOSTOCK AdobeStock, JACLOU-DL, Sofia_Tilton Pixabay

1 – rasa Rhode Island White, 2 – rasa Sussex, 3 – Rhode Island Red / Karmazyn

Jaką rasę kur wybrać?

Wybór odpowiedniej rasy kury do przydomowej hodowli jest bardzo ważna, aby nie była ona zbyt wymagająca i trudna. Dlatego kury powinny odznaczać się wysoką zdrowotnością, mięsnością i nieśnością, a jednocześnie niewielkie wymagania pokarmowe. Kury powinny też posiadać umiejętność samodzielnego wyszukiwania pokarmu na wybiegu, aby taka hodowla faktycznie miała sens.

Dobrze też, aby kwoki miały rozwinięty instynkt macierzyński, który pozwoli im wysiadywać jaja i opiekować się pisklętami, jeśli chcemy, aby w zagrodzie pojawiły się małe kurczaki.

Do przydomowych hodowli poleca się szczególnie kury ogólnoużytkowe, chociaż niektórzy decydują się również na rasy ozdobne, które pięknie wyglądają, ale charakteryzują się mniejszą nieśnością. Szczególnie polecane rasy kur do przydomowej hodowli to:

• Rhode Island Red / Karmazyn – najczęściej i najchętniej wybierana rasa do hodowli przydomowej (popularna nazwa to karmazynka). Świetnie radzi sobie na wybiegu, pobierając pokarmy zielone, owady i zjadając kuchenne resztki oraz różne rodzaje paszy. Ruchliwa, ale nie płochliwa, a do tego nie wykazują agresji i znoszą do 230 jaj rocznie. Ma złoto-brązowe upierzenie i waży ok. 2 kg (koguty 2,5 kg). Idealna zarówno do chowu na mięso, jak i jaja.
• Rhode Island White – to odmiana Rhode Island Red, różniąca się tylko upierzeniem, które jest białe.
• Sussex – to rasa idealna, jeśli chce się zaangażować dzieci w opiekę nad kurami. Kury tej rasy są bardzo łagodne, nie uciekają i często dają się głaskać, a nawet brać na ręce. W stadzie panuje spokój i harmonia, a na jednym wybiegu może przebywać większa ilość kogutów bez ryzyka rywalizacji i walki. Znoszą od 180 do 200 jaj rocznie i mają ciekawe upierzenie: białe z czarno obrysowanymi piórami grzywy, lotkami, sterówkami i sierpówkami. 
• Zielononóżka kuropatwiana – dobrze znosi niskie temperatury i jest idealna do chowu na wolnym wybiegu. Ma małe wymagania pokarmowe i jest odporna na choroby i niekorzystne czynniki zewnętrzne. Znosi około 160 jaj rocznie i osiąga do 1,8 kg masy (koguty 2,2 kg). Dużym atutem jest silny instynkt macierzyński.
• Żółtonóżka kuropatwiana – polska rasa, która doskonale znosi rodzime warunki klimatyczne i środowiskowe. Cechami zbliżona do zielononóżki i tak, jak ona doskonale radzi sobie na wybiegu w małym stadzie.

Można też oczywiście hodować kury ozdobne lub stworzyć zróżnicowane stado, które zapewni dużą ilość jajek i wysokie walory estetyczne. Wszystko zależy od indywidualnych upodobań i celu, dla jakiego hoduje się kury w ogrodzie.