Uprawa ziemniaków na działce
Samodzielna uprawa ziemniaków nie jest trudna i uda się nawet na działce i w przydomowym ogródku. Dowiedz się, jakie wymagania mają ziemniaki, gdzie, jak i kiedy je sadzić, jakie odmiany wybrać i kiedy zbierać.
Ziemniaki (Solanum tuberosum) sprowadzony do Europy jako rośliny ozdobne, ale szybko doceniono jego jadalne bulwy. Obecnie w wielu krajach, w tym w Polsce jest to jedno z najważniejszych warzyw i źródło taniego pożywienia. Uprawa nie jest trudna – można ją polecić nawet osobom początkującym. Niestety wymaga dużo czasu – najwięcej uwagi trzeba poświęcić na profilaktykę lub doraźną walkę z chorobami i szkodnikami.
Wymagania ziemniaków
Temperatura
Ziemniak to gatunek ciepłolubny – najlepiej rośnie w temperaturze powyżej 15°C (jednak nie wyższej niż 26°C – wtedy może nie zawiązywać bulw). W Polsce zaleca się go sadzić, gdy temperatura gleby i powietrza przekracza 8ºC. Młode siewki są wrażliwe nawet na niewielkie przymrozki – zamierają lub zostają uszkodzone (to opóźnia zbiór) już przy -2ºC.
Stanowisko
Optymalne jest stanowisko słoneczne. Preferuje gleby żyzne, próchnicze, przewiewne, mocno nagrzewające się. Dobrze rośnie na podłożu piaszczysto-gliniastym. Jest tolerancyjny względem podłoża (należy unikać jedynie skrajnych pH). Ziemia przed sadzeniem powinna być oczyszczona z chwastów, zaorana i zbronowana.
Obecnie zarejestrowanych jest prawie 100 odmian ziemniaków. Pomimo tak dużej oferty wciąż najpopularniejsze są dwie odmiany: Irys i Irga. Do gruntu sadzi się podkiełkowane zeszłoroczne bulwy (3-5 cm), nazywane "sadzeniakami". Kiełki powinny mieć około 2 cm długości. |
Sadzenie ziemniaków
Termin
Najczęściej sadzenie bulw wykonuje się w drugiej i trzeciej dekadzie kwietnia. Ryzyko zniszczenia przez przymrozki można zniwelować rozkładając na powierzchni uprawy białą włókninę.
Sadzeniaki
Ziemniaki po posadzeniu należy przykryć 2 cm warstwą gleby. Bulwy sadzi się od razu (całe, po podziale) lub można je wcześniej pokiełkować. Co ciekawe, ziemniaki wyrosną nawet z obierków (dawniej w taki sposób oszczędzano na „materiale”).
Rzędy
Rozstawa zależy od parametrów konkretnej odmiany. Odległość pomiędzy sadzonkami wynosi 20-40cm a pomiędzy rzędami 60-90cm.
Płodozmian
Ziemniaków nie powinno się sadzić przed i w następstwie po innych roślinach psiankowatych (papryka, pomidor) oraz okopowych (burak, marchew, rzodkiewka, brukiem). Dobrym przedplonem są dla niej rośliny strączkowe, zboża i nawozy zielone (oprócz łubinu nasiennego).
Pielęgnacja
Nawożenie organiczne
Ziemniaki zaleca się uprawiać w drugim roku po oborniku (na glebach żyźniejszych) oraz w pierwszym roku - na słabszych, np.: podłożach piaszczystych. Sam obornik nie pokrywa jednak całkowicie wymagań ziemniaka, dlatego rośliny trzeba dodatkowo dokarmiać nawozami mineralnymi (sztucznymi) - np. popularna Polifoską.
Nawożenie mineralne
Przed sadzeniem warto podać nawóz azotowy (saletrę amonową lub saletrzak). Niekiedy stosuje się także nawożenie dolistne - od fazy wytworzenia pędów bocznych do fazy formowania jagód. Polecany jest mocznik, wzbogacony siarczanem potasu i nawozem z mikroelementami. Na mniejszych areałach można z powodzeniem stosować nawozy humusowe.
Podlewanie
Ziemniaki w czasie susz powinno się podlewać. Roślina ma duże potrzeby wodne zwłaszcza w czasie kwitnienia. Skuteczną metodą jest stosowanie nawadniania kropelkowego (węże z emiterami umieszcza się na górze redliny).
Uprawa na redlinach
Ważnym zabiegiem jest formowanie redlin. Zabieg powinno się wykonać 2-3 krotnie, co tydzień, po posadzeniu bulw. Warzywo uprawiane w ten sposób daje większy plon i jest bardziej odporne na niekorzystną pogodę.
Stonka ziemniaczana to jeden z najpospolitszych i najgroźniejszych szkodników. Trzeba ją zwalczać jak najszybciej po zauważeniu, by nie wyrządziła dużych szkód. Najczęściej pojawiającą się chorobą jest zaraza ziemniaka. By jej zapobiegać, trzeba sadzić ziemniaki z dala od pomidorów, przestrzegać płodozmianu, a jeśli choroba występowała w poprzednich latach, stosować zapobiegawczo odpowiednie fungicydu - np. Biosept Active, Miedzian, Polyram. |
Ochrona przed chorobami i szkodnikami
Roślinę w szczególności należy chronić przed zarazą ziemniaka oraz stonką ziemniaczaną. Skuteczne zwalczanie stonki polega natomiast na 1-3 krotnym stosowaniu silnych insektycydów, np.: Actara, Karate Zeon, Rapid, Stonkat i wiele innych.
W dalszej kolejności z chorób mogą jej zagrażać: czarna nóżka, alternarioza, sucha zgnilizna bulw, bakterioza pierścieniowa i parchy. Ryzyko porażenia można w dużej mierze ograniczyć wybierając odmiany odporne i mało podatne na danego patogenu. Profilaktycznie i doraźnie stosuje się fungicydy, m.in. Inter Optimum, Polyram, Miedzian, Altima.
W uprawie amatorskiej (na potrzeby własne) ryzyko chorób i gradacji szkodników można zmniejszyć stosując ekologiczne gnojówki z pokrzywy, mniszka, skrzypu i wielu innych surowców roślinnych.
Zbiór ziemniaków
Ziemniaki wczesne zbiera się od trzeciej dekady czerwca przez cały lipiec (w zależności od odmiany), ziemniaki średniowczesne w sierpniu, a późne we wrześniu. Prace należy wykonywać przy umiarkowanie ciepłej, suchej pogodzie.
Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: Jai79 - Pixabay.com
Komentarze