|
|
Krzewy iglaste, potocznie zwane iglakami, cieszą się w Polsce dużą popularnością. Są wśród nich zarówno potężne drzewa, jak i miniatury nie przekraczające kilkudziesięciu centymetrów wysokości. Zróżnicowanie roślin pod względem rozmiaru, pokroju czy formy, nawet w obrębie jednego gatunku, może być zaskakujące. Nic więc dziwnego, że rośliny te znalazły szerokie zastosowanie w ogrodnictwie, bywają też przedmiotem pasji kolekcjonerskiej.
Wiele gatunków roślin iglastych, np. sosen czy jałowców, pochodzi z rejonów górskich. Poddawane przez tysiące lat oddziaływaniu srogiego klimatu, smagane przez porywisty wiatr, eksponowane na silne słońce i mróz, rośliny rejonów górskich w naturalny sposób przystosowały się do trudnych warunków. Zasiedlają skalne szczeliny z minimalną ilością gleby, a im wyżej rosną, tym mniejsze osiągają rozmiary, są bardziej zwarte i krępe. Z tego względu do uprawy w alpinariach warto wybierać gatunki pochodzące z gór.
Różnorodne kosodrzewiny
Nasza rodzima sosna górska (Pinus mugo), zwana kosodrzewiną, dzięki wysokim zdolnościom adaptacyjnym łatwo przystosowuje się do trudnych warunków środowiska, toleruje suszę i niedobór składników pokarmowych w glebie. Jedyne, czego potrzebuje, by dobrze rosnąć, to pełne nasłonecznienie i przepuszczalne podłoże. Krajowe szkółki oferują około 100 odmian kosodrzewiny, różniących się miedzy sobą pokrojem, tempem wzrostu i zabarwieniem igieł.
Do grupy najniższych kultywarów sosny górskiej, dorastających zaledwie do 20-30 cm wysokości po dziesięciu latach uprawy, należą m.in.: 'Humpy', 'Nerost' i 'Paradekissen'. Popularną, lecz nieco silniej rosnącą kosodrzewiną, jest odmiana botaniczna Pinus mugo var. pumilio. Interesujące ze względu na nieregularny pokrój są odmiany 'Jakobsen' i 'Krauskopf'. Ich pędy częściowo pokładają się, a częściowo są wzniesione, nadając krzewom wygląd drzewek bonsai. Wymienione odmiany doskonale nadają się do sadzenia w naturalistycznych ogrodach skalnych, na skarpach oraz w pojemnikach. W kompozycjach bardziej formalnych dobrze się sprawdzą odmiany równie wolno rosnące, ale o regularnym, kulistym pokroju, takie jak: ‘Benjamin’, 'Hnizdo', 'Minikin', 'Mini Mops', 'Picobello' czy nieco większych rozmiarów 'Varella'.
Wśród bogatego asortymentu odmian kosodrzewiny na szczególną uwagę zasługują kultywary zmieniające kolor igieł w trakcie roku, takie jak 'Carsten', 'Ophir', 'Winte Gold' czy 'Zundert'. W okresie wegetacyjnym ich ciemnozielone igły niczym nie różnią się od igieł gatunku, ale jesienią przybierają złocistą barwę, która utrzymuje się przez całą zimę.
Zabieg należy przeprowadzić późną wiosną, gdy rośliny wypuszczą już młode pędy, ale zanim jeszcze rozwiną się na nich igły. Przyrosty te skraca się o około połowę, do 2/3 ich długości. Dzięki temu poniżej miejsca cięcia zawiążą się pąki wegetatywne z których w kolejnym roku rozwiną się liczne pędy boczne. Coroczne powtarzanie cięcia pozwoli nadać każdej silnie rosnącej odmianie kosodrzewiny formę niskiej, gęstej i bardzo zwartej poduchy.
Atrakcyjne jodły
Bardziej wymagające pod względem zasobności w próchnicę i wilgotności podłoża, ale przepiękne pod względem formy i ulistnienia, są miniaturowe jodły, które z powodzeniem można uprawiać w ogrodach skalnych. Odporne na mróz i nadające się do sadzenia na terenie całego kraju są odmiany jodły balsamicznej (Abies balsamea): 'Kiwi', 'Nana' lub 'Piccolo' – karłowe, wolno rosnące krzewy o zaokrąglonym pokroju i błyszczących, ciemnozielonych igłach, osiągające w wieku dziesięciu lat około 0,5 m wysokości.
Prawdziwą ogrodową biżuterią są miniaturowe odmiany jodły koreańskiej (A. koreana), często oferowane w szkółkach w formie zaszczepionej na niewysokiej podkładce, potocznie nazywanej „nóżką” – w postaci miniaturowych drzewek. Mowa tu o takich odmianach, jak: 'Brillant', 'Cis', 'Kristallkugel', 'Oberon', 'Silberperle' czy 'Tundra'.
Odmiany wyróżniające się ciekawym kolorem to 'Blauer Eskimo' o igłach niebieskoszarych oraz 'Kohout’s Icebreaker', u której igły są spiralnie wywinięte, ukazują biały woskowy nalot osadzony na spodzie, przez co nadają roślinie niezwykły, srebrzysty kolor. Karłowe odmiany jodeł często pochodzą od tzw. czarcich mioteł, dlatego rzadko tworzą charakterystyczne dla gatunku ozdobne szyszki.
Efektowne świerki
Ozdobne z szyszek miniaturowe iglaki znajdziemy głównie wśród świerków. Jednym z nich jest świerk pospolity (Picea abies) 'Pusch' – niski, karłowy krzew o płaskokulistym pokroju, z czasem wypiętrzający się. Rośnie wyjątkowo wolno, po dziesięciu latach uprawy osiąga 0,3 m wysokości i 0,5 m szerokości. Pędy ma mocno rozgałęzione, ułożone trochę nieregularnie, pokryte zielonymi igłami. W maju na końcach młodych przyrostów ukazują się dekoracyjne, ciemnoróżowe szyszki. Mają one zaledwie 2-4 cm długości i sterczą do góry. Po dojrzeniu brązowieją. Odmiana ta, podobnie jak wspomniane wcześniej miniaturowe jodły jest zwykle dostępna w sprzedaży w dwóch formach: poduchowatego krzewu lub małego drzewka.
Podobny do odmiany 'Pusch' jest świerk kłujący (P. pungens) 'Hermann Naue' – także karłowy krzew, ale o bardziej regularnym pokroju i szaroniebieskawych igłach. Już w młodym wieku zawiązuje bardzo liczne, amarantowe szyszki.
Spośród innych karłowych świerków nietworzących szyszek, ale doskonale prezentujących się w alpinariach, warto polecić odmiany świerka pospolitego: 'Echiniformis', 'Little Gem', 'Pumila Glauca', 'Pygmaea', 'Tompa', świerk czarny (P. mariana) 'Nana' oraz odmiany świerka serbskiego (P. omorika): 'Karel', 'Nana', 'Pimoko'. Są to kultywary niezawodne w uprawie, odporne na mróz, choroby i szkodniki.
Na rynku dostępnych jest wiele miniaturowych odmian świerka białego (P. glauca), ze sztandarową odmianą 'Conica', jednak od wyżej wymienionych odmian są one bardziej narażone na ataki przędziorków czy uszkodzenia słoneczne w mroźne, słoneczne dni i wymagają większej uwagi.
Płożące jałowce
Wolne przestrzenie między posadzonymi roślinami świetnie wypełnią krzewy płożące o ścielących się pędach. Najpopularniejszym gatunkiem okrywowym w grupie roślin iglastych jest jałowiec płożący (Juniperus horizontalis). Ten niski krzew rośnie nisko przy samej ziemi, jego pędy pełzają i przylegają do podłoża, tworząc szybko zwarte kobierce. Posadzone na murkach skalnych lub brzegach donic malowniczo zwisają.
W asortymencie szkółek znajdziemy liczne odmiany z czterech grup kolorystycznych, pozwalających tworzyć interesujące, barwne dywany. Kultywary w tonacjach szaroniebieskich lub srebrzystoniebieskich to m.in.: 'Bar Harbor', 'Blue Chip', 'Glacier', 'Grey Pearl', 'Monber' (sprzedawany pod nazwą Icee Blue), 'Jade River', 'Pancake', 'Yukon Belle', 'Wiltonii'. Niektóre z nich zimą przyjmują charakterystyczne, fioletowe zabarwienie.
Żółte tło utworzą odmiany 'Golden Carpet' i 'Mother Lode' oraz nieco wyższa, bardziej zwarta 'Limeglow'. Zielone gałązki mają m.in.: 'Agnieszka' (polska odmiana), 'Andorra Compacta', 'Hughes' i 'Prince of Wales'. Są też kultywary dwubarwne, pstrolistne, u których pozbawione chlorofilu fragmenty gałązek są białe, kremowe lub żółtawe: 'Andorra Variegata', 'Salamander' (polska odmiana) 'Variegata' czy 'Villa Marie'.
Niskie, okrywowe formy znajdziemy też wśród odmian jałowca pospolitego (J. communis). Jego pędy są nieco sztywniejsze, a igły bardziej kłujące, niż jałowca płożącego. W ogrodzie skalnym doskonale sprawdzą się odmiany takie jak: 'Anna Maria' (polska odmiana), 'Green Carpet', 'Greenmantle' czy 'Repanda' – wszystkie rosną powoli i mają zielone ulistnienie.
Mniej znane iglaki
Oryginalne, płożące się pędy tworzą też inne, mniej znane gatunki iglaków, np. choina kanadyjska (Tsuga canadensis) 'Cole’s Prostrate' – karłowa, jedna z najwolniej rosnących odmiana choiny o płożącym i zwisającym pokroju, czy odmiana 'Pendula'. W przeciwieństwie do jałowców choina preferuje stanowiska półcieniste, można więc ją sadzić na północnych stokach alpinarium.
W miejscach o małej ilości światła możemy sięgnąć po ciągle mało popularną, ale bardzo wartościową mikrobiotę syberyjską (Microbiota decussata), której pędy pokryte są drobnymi łuskami i igiełkami (niekłującymi) i trochę przypominają pędy żywotników. W okresie wegetacji są zielone, natomiast jesienią przyjmują kolor rudobrązowy. Mikrobiota jest w pełni mrozoodporna i ma małe wymagania glebowe.
Tekst: Grzegorz Falkowski (ZSzP), zdjęcie tytułowe: imarksm / DEPOSITPHOTOS
|
Artykuł pochodzi z magazynu |
|
Artykuł powstał we współpracy z Związkiem Szkółkarzy Polskich Więcej o roślinach i ich producentach znajdziesz na e-katalogroslin.pl |
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
