Świerk czarny (Picea mariana) to drzewo należące do rodziny sosnowatych (Pinaceae). W środowisku naturalnym występuje w Ameryce Północnej, głównie na Alasce. W Polsce spotykane w uprawie ogrodowej w odmianach.
To wolno rosnące drzewo dorastające do 15-20 m wysokości. Gatunek posiada smukły, wąskostożkowaty pokrój i krótkie gałęzie z tendencją do opadania. Kora jest cienka, szarobrązowa i łuszcząca się. Igły są krótkie (1,5 cm długości), kłujące, w przekroju kwadratowe (czterokanciaste) w kolorze ciemno niebieskozielonym z wierzchu i jaśniejsze spodem, gdzie dodatkowo mają charakterystyczny błękitny pasek.
Szyszki są zebrane w skupiska. Są wyjątkowo drobne – najmniejsze ze wszystkich świerków. Osiągają 1,5-4 cm długości i 1-2 cm szerokości. Są okrągławe, wydłużone o początkowo fioletowobrunantej barwie. Z czasem czerwonobrązowe. Mogą dojrzewać na drzewie przez kilkadziesiąt lat. W rozmnażaniu (wcześniejszym otworzeniu się szyszek) pomagają im pożary!
Wymagania i uprawa
Świerk czarny zaleca się uprawiać na stanowiskach słonecznych lub lekko osłoniętych (wtedy posiada pięknie wybarwione igły). Preferuje podłoża żyzne i umiarkowanie wilgotne. Może rosnąć w miejscach bagnistych. To gatunek mrozoodporny.
W pierwszych latach uprawy zaleca się go regularnie podlewać i nawozić. Dobrze reaguje na nawozy organiczne i ściółkowanie. Ważne jest także sporadyczne zimowe podlewanie, które zapobiega występowaniu suszy fizjologicznej.
Młode okazy warto regularnie traktować ekologicznymi gnojówkami z roślin przeciw chorobom i szkodnikom.
Zastosowanie
Drzewo dobrze wygląda w parkach i dużych ogrodach. Nadaje się zarówno do pojedynczych jak i grupowych nasadzeń. Można go wykorzystywać jako ścianę chroniącą przed wiatrem.
To bardzo dobra roślina na tereny wilgotne, chłodniejsze, obok zbiorników wodnych (np. stawów), gdzie dobrze rośnie w sąsiedztwie wierzby, olszy i jesiona.
Wybrane odmiany
- 'Nana' – karłowa odmiana o pokroju lekko spłaszczonej kuli
- 'Aurea' / 'Aureovariegata' – wyjątkowe odmiany o igłach zabarwionych na żółtawo (przyrosty złociste)
Ciekawostki
Świerk czarny jest zaliczany do roślin pionierskich na niektórych obszarach. Jego drewno jest podstawą przemysłu drzewnego w Kanadzie. Z jego drewna często robione są pałeczki jednorazowe do jedzenia (kuchnia azjatycka).
Obok świerku czerwonego, igły drzewa są chętnie wykorzystywane w piwowarstwie oraz do produkcji tzw. gumy świerkowej.
Zdjęcia: Daniel Case/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons; clairity on Flickr - Flickr, CC BY 2.0, commons.wikimedia.org