TOP 10 najpiękniejszych wiosennych bylin | Te rośliny warto poznać!

Sasanki (Pulsatilla)

Najbardziej zniecierpliwione kwitnienia byliny – sasanki – na wypadek przymrozków łodygi, liście i pąki, a nawet płatki kwiatów mają pokryte gęstymi, srebrzystymi włoskami, przypominającymi futro. Okrywa ta chroni je przed nocnymi przymrozkami. Sasanki zwyczajne (P. vulgaris) spieszą się z kwitnieniem, by jak najszybciej wytworzyć owoce i nasiona, a potem udać się na zasłużony odpoczynek i zrobić miejsce innym roślinom. Latem po sasankach nie ma już śladu, do następnego sezonu przetrwają pod ziemią w postaci grubych korzeni.

Serduszka (Dicentra)

Równie zniecierpliwione wiosny są serduszka okazałe – rośliny, których nie może zabraknąć w ogrodach o charakterze rustykalnym. Byliny te już niedługo zaczną wychodzić z ziemi i tworzyć grube zaróżowione łodygi, na których rozwiną się duże, ażurowe liście oraz atrakcyjne kwiaty w kształcie małych serduszek. Serduszka okazałe (D. spectabilis) rosną bardzo szybko, w ciągu kilkunastu dni dorastają do 50 cm wysokości! Ich pośpiech do wyjścia z ziemi i wczesnego kwitnienia czasami bywa zgubny – gdy przyjdą majowe przymrozki mogą uszkodzić silnie uwodnione, młode pędy i liście.

Dosyć szybko po przekwitnięciu, bo już w czerwcu i lipcu, rośliny przechodzą w stan spoczynku, a ich części nadziemne zasychają, co jest zjawiskiem całkowicie naturalnym. Warto więc sadzić je w towarzystwie bylin, które latem zasłonią pozostawione po nich puste miejsce na rabacie. Zadanie to doskonale wykonają bergenie.

Bergenie (Bergenia)

Pochodzą z Azji, występują na obszarze od Himalajów na południu, po Syberię na północy kontynentu. W naturze rosną w wilgotnych miejscach na terenach skalistych i urwiskach. Są bardzo tolerancyjne, zadowalają się przeciętną glebą ogrodową. W Polsce najczęściej uprawia się dwa gatunki – bergenię orzęsioną (B. ciliata) oraz bergenię sercowatą (B. cordifolia), a także odmiany pochodzenia mieszańcowego. Pierwsza zakwita już na przełomie marca i kwietnia, druga kwitnie obficie w kwietniu i maju. Grube, czerwonawe pędy kwiatostanowe dorastają do 30-40 cm wysokości, kwiaty są dzwonkowate, w pełni kwitnienia szeroko otwarte, w zależności od odmiany różowe, czerwone, purpurowe, kremowe lub białe.

Bergenie są roślinami długowiecznymi, nadają się do sadzenia na rabatach parkowych oraz zadarniania dużych powierzchni. Można je sadzić w ogrodach skalnych, alpinariach oraz nad brzegami zbiorników wodnych, które umacniają i chronią przed erozją. Wspaniale prezentują się przez cały rok na rabatach, ale najbardziej przyciągają uwagę wiosną, gdy kwitną.

Brunnera (Brunnera)

Jedną z najpiękniejszych i ciągle niedocenianych bylin o cudownych, błękitnych kwiatach oraz dekoracyjnych liściach jest brunnera wielkolistna (Brunnera macrophylla) 'Jack Frost'. Jej drobne kwiaty przypominają kwiaty niezapominajki, pojawiają się w kwietniu i maju. Przez większą część sezonu ozdobą rośliny pozostają jednak liście – duże, sercowate, srebrzyste, z ciemnozielonym unerwieniem i obrzeżeniem.

Pierwiosnki (Primula)

Zwiastunami wiosny są doskonale znane i lubiane pierwiosnki, a wśród nich pierwiosnek lekarski (P. veris) – rodzimy gatunek występujący pospolicie na niżu i górach. 'Cabrillo' (na zdjęciu poniżej) to jedna z ciekawszych odmian tego gatunku. Roślina tworzy charakterystyczną kępę odziomkowych liści, z której od kwietnia do końca maja wyrastają pędy obsypane żółtymi kwiatami. Jeśli przyjrzymy się dokładnie kwiatom, w ich gardzieli dostrzeżemy pięć pomarańczowych plamek.

Kaczeńce (Caltha)

Właściciele oczek wodnych wczesną wiosną mogą cieszyć się pięknem knieci błotnej (C. palustris), zwanej potocznie kaczeńcem. Kwiaty, w zależności od pogody, rozwijają się już od marca i są efektowne do końca maja. U odmiany 'Plena' są silnie wypełnione płatkami i niemal kuliste. Knieć dobrze rośnie na bardzo wilgotnych (bagiennych) glebach i słonecznych stanowiskach. Lubi miejsca zalewane wodą.

Hylomekon (Hylomecon)

Brunnera świetnie komponuje się z innym ogrodowym rarytasem – hylomekonem japońskim (H. japonica) – mało jeszcze u nas znaną, azjatycką byliną tworzącą 30 cm wysokości, jasnozielone kępy. Jego żółte, pojedyncze kwiaty mają do 5 cm średnicy, pojawiają się od kwietnia aż do czerwca. Hylomekon, mimo że wygląda bardzo egzotycznie, jest gatunkiem odpornym na mróz, może być uprawiany na terenie całego kraju. Świetnie prezentuje się jako element runa w ogrodach naturalistycznych.

Epimedia (Epimedium)

Pod koronami drzew bardzo dobrze sprawdza się epimedium alpejskie (E. alpinum), czerwone (E. rubrum) – na zdjęciu powyżej, lub epimedium wielkokwiatowe (E. grandiflorum). Te ozdobne z półzimozielonych liści (młode mogą mieć barwę brązową lub czerwoną) byliny tworzą zwarte okrywy i niezwykle efektowne, drobne kwiaty, przypominające egzotyczne owady!

Goryczka (Gentiana)

Właściciele skalniaków docenią niskie byliny okrywowe, obsypane wiosną kwiatami. Do podstawowych gatunków w tej grupie należą płomyk szydlasty, smagliczka pagórkowa i skalnica Arendsa. Jednak prawdziwym rarytasem wśród skalnych bylin jest goryczka bezłodygowa (Gentiana acaulis). Ta niska, niepozorna górska bylina o drobnych, zebranych z rozety listkach, tworzy wyjątkowo duże, ciemnoniebieskie kwiaty; u odmian ogrodowych także w kolorach różowym i białym. Kwitnienie goryczki bezłodygowej przypada na przełom maja i czerwca.

Nawłoć (Solidago)

Z kolei na stanowisku słonecznym sprawdzi się bylina przyciągająca uwagę żółtymi liśćmi: to nowa odmiana nawłoci 'Hiddigeigei'. Jej trudna do wymówienia nazwa to imię kota o żółtych oczach, który pojawia się w epickim poemacie Josepha Viktora von Schaffela, na podstawie którego powstało libretto opery „Der Trompeter von Säkkingen”. Roślina ta tworzy wczesną wiosną atrakcyjne kępy intensywnie złocistych liści odziomkowych, z których następnie wyrastają sztywne, ulistnione łodygi. Liście po kilku tygodniach zielenieją. Łodygi dorastają do 1,5 m wysokości.

Warto je przyciąć na przełomie maja i czerwca – dzięki temu rośliny dłużej zachowają żółte liście i nie zawiążą kwiatów, które niczym nie różnią się od dziko rosnącej nawłoci kanadyjskiej. Jeśli łodyg nie przytniemy, roślina zakwitnie na przełomie sierpnia i września. Nawłoć 'Hiddigeigei' to cenna bylina do stosowania na rabatach w zieleni miejskiej, osiedlowej, na działkach oraz w ogrodach przydomowych.

Tekst i zdjęcia: Grzegorz Falkowski

Artykuł powstał we współpracy ze Związkiem Szkółkarzy Polskich. Więcej informacji o roślinach i ich producentach uzyskać można na: www.e-katalogroslin.pl lub www.zszp.pl i pod nr. telefonu 22 435 47 22.