3 pomysłowe projekty z Chelsea Flower Show 2024

Ogród leśnych kąpieli

Nieprzenikniony od zewnątrz, lecz przestronny od wewnątrz – ten leśny ogród tworzy odosobnione miejsce przynoszące ukojenie i sprzyjające refleksji. Został poświęcony osobom cierpiącym na dystrofię mięśniową – zanik mięśni o podłożu genetycznym. Umożliwia odpoczynek i daje pokrzepienie przede wszystkim pacjentom, ich rodzinom i lekarzom w momencie postawienia diagnozy i w trudnych kolejnych dniach.

Kąpiele leśne wywodzą się z prozdrowotnej starożytnej japońskiej praktyki shinrin-yoku, która polega na nawiązywaniu bliskiego kontaktu z naturą. Zaliczają się do tego m in. wolne, relaksacyjne spacery i chłonięcie naturalnego otoczenia wszystkimi zmysłami. To „zanurzenie się” w leśnej atmosferze powinno być tak wszechogarniające, jak zanurzenie się w wodzie – stąd właśnie wywodzi się nazwa leśnych kąpieli. Celem tego niezwykłego ogrodu jest rozbudzenie wyobraźni i aktywizacja wrodzonego połączenia między nami, a światem przyrody. 

Wielka metalowa rama wysadzana ciosanym krzemieniem zachwyca fakturą i formą, ale nieregularne kamienie przypominające komórki mięśniowe są także narzędziem pozwalającym wyjaśnić, czym jest dystrofia mięśniowa i jak niszczycielski wpływ może mieć na ludzki organizm.

Fot. Bożka Piotrowska

W warstwie roślinnej, inspirowanej brzozowym zagajnikiem, znalazło się 40 drzew otaczających ogród i tworzących leśną atmosferę. U stóp wysokich brzóz rozgościły się rośliny, które najczęściej można znaleźć na obrzeżach gęstych lasów i na nieco bardziej świetlistych śródleśnych polanach. Większość gatunków zachwyca różnorodnością kształtów liści, ich fakturą, rozmiarem i odcieniem zieleni. Razem tworzą gęsty gobelin z rzadka tylko poprzetykany barwnymi akcentami.

Ogród leśnych kąpieli powstał zgodnie z duchem zrównoważonego rozwoju. Od bieżącego roku każdy ogród pokazowy prezentowany na Chelsea Flower Show musi spełniać nowe, jeszcze bardziej wyśrubowane wymagania, a uwzględnienie w projektach materiałów konstrukcyjnych wykorzystanych do budowy ogrodów w poprzednich latach jest jednym z tych wymagań.

Fundamenty murów w tym ogrodzie wzniesiono wykorzystując prefabrykowane betonowe elementy, które zostaną ponownie wykorzystane w przyszłych ogrodach pokazowych. Ponad 75% całkowitej powierzchni ogrodu stanowią obszary porośnięte roślinnością. Przez środek ogrodu przebiega płytki strumyk, który gromadzi i zatrzymuje wodę opadową.

Fot. Bożka Piotrowska

Muscular Dystrophy UK – Forest Bathing Garden

Projekt: Ula Maria
Wykonawca: Crocus
Sponsor: Project Giving Back, Muscular Dystrophy UK
Nagrody: Złoty Medal, Best Show Garden

5 roślin z tego ogrodu

• Poziomka pospolita (Fragaria vesca) Dzikie poziomki doskonale czują się w półcieniu i natychmiast tworzą kojącą atmosferę – chyba każdy w dzieciństwie zbierał smakowite, dzikie poziomki.
• Bodziszek leśny (Geranium sylvaticum) ‘Mayflower’ Delikatne, ale jaskrawe kwiaty bodziszka wprowadzają do ogrodu kolorowe akcenty. Jego nazwa gatunkowa sylvaticus oznacza „żyjący w lesie”, więc nie mogło go zabraknąć w tym ogrodzie.
• Bemeria platanolistna (Boehmeria platanifolia) Jest krewną pokrzywy, ale nie parzy. Ma imponujące liście, które dodają ogrodowi charakteru i wzbogacają go o wyrazistą fakturę.
• Perłówka wyniosła (Melica altissima) ‘Alba’ Idealna roślina do połączenia słonecznych i zacienionych miejsc ogrodu. Dodaje miękkości i lekkości nasadzeniom, rozjaśniając ciemniejsze miejsca.
• Brzoza brodawkowata (Betula pendula) Czterdzieści brzóz tworzy magiczną atmosferę brzozowego zagajnika. Marmurkowata kora kontrastuje z czarnymi siedziskami, a ażurowe korony rzucają cętkowany cień.

Dorosłym wstęp wzbroniony

Jego nazwa – „Dorosłym wstęp wzbroniony” – mówi sama za siebie. Ogród pokazowy Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego został zaprojektowany przez dzieci i dla dzieci. Można w nim wyruszyć w radosną podróż przez fantastyczny krajobraz i odkrywać magię bujnego lasu, gęstych łąk i mokradeł pełnych intensywnych kolorów i wielkich roślin błotnych.

Meandrujące wśród roślinności ścieżki wiodą do drewnianej kryjówki otoczonej zbiornikiem wodnym. Szybki zjazd zjeżdżalnią pozwala odkryć wnętrze budowli przywodzącej na myśl domek na drzewie, w którym dzieci mogą się bawić, uczyć i odkrywać otaczający je świat przyrody. Umieszczone obok zjeżdżalni bulaje pozwalają podglądać podwodny świat, pełen roślin i wodnych stworzeń. Rośliny w podmokłych zakątkach ogrodu zachwycają jaskrawymi, wesołymi kolorami kwiatów, ale nie zabrakło też roślin owadożernych, które zawsze wzbudzają w dzieciach zainteresowanie i ekscytację.

Fot. Bożka Piotrowska

Najmłodsi mogą wspinać się po głazach, pluskać w naturalnym strumieniu i kryć w pobudzających wyobraźnię nasadzeniach – tutaj doświadczanie natury, zdobywanie nowych umiejętności i eksplorowanie dzikiej przyrody jest na pierwszym miejscu. Elementy zdobnicze, rzeźby i gliniane dekoracje odzwierciedlają dziecięcą kreatywność drzemiącą w każdym z nas, podczas gdy sensoryczne nasadzenia i naturalne materiały tworzą inspirującą przestrzeń.

Cały ogród powstał bez użycia cementu i betonu, za to z wykorzystaniem wyłącznie naturalnych materiałów takich jak drewno czy glina, w tym także drewnianych materiałów pochodzących z recyklingu.

W projekcie zwrócono szczególną uwagę na bioróżnorodność, nasadzenia przyjazne dzikiej przyrodzie i takie, które tworzą naturalne kryjówki dla dzikich zwierząt. Tak jak każdy ogród pokazowy na Chelsea Flower Show 2024, ten także został przeniesiony po wystawie w inne miejsce – do jednej ze szkół podstawowych w Fulham, gdzie każdego dnia będzie pozwalał dzieciom odkrywać piękno przyrody i… ogrodnictwa.

Fot. Bożka Piotrowska

The RHS No Adults Allowed Garden

Projekt: Harry Holding
Wykonawca: Water Artisans

5 roślin z tego ogrodu

• Dzięgiel olbrzymi (Angelica gigas) Wysoka roślina strukturalna o olbrzymich, baldachowatych kwiatostanach, która dodaje nasadzeniom wysokości, a w trakcie kwitnienia przywabia dziesiątki zapylaczy.
• Kapturnica purpurowa (Sarracenia purpurea) Bagienna roślina owadożerna, o fascynujących liściach pułapkowych przypominających trąbki, do których łapie owady.
• Krwawnik (Achillea) ’Moonshine’ Wieloletni krwawnik, który dobrze radzi sobie z suszą, o jaskrawych, talerzykowatych kwiatostanach wabiących motyle i służącym im za lądowisko.
• Brzoza nadrzeczna (Betula nigra) Silnie krzewiąca się brzoza, która może rosnąć jak krzew lub małe drzewko. Jej łuszcząca się, papierowa kora jest dekoracyjna i intrygująca jednocześnie – co kryje się pod kolejną jej warstwą?
• Czosnek szczypiorek (Allium schoenoprasum) Tutaj wmieszał się pomiędzy inne gatunki, ale da się łatwo rozpoznać po charakterystycznych, purpurowych kwiatostanach, które są jadalne tak jak jego liście. Dobrze komponuje się z purpurowymi miesiącznicami i pierwiosnkami.

Wenecki balkon

Zainspirowany Wenecją, z jej kanałami, ciasnymi uliczkami i bogatą architekturą balkon wzbogaca i przedłuża wnętrze mieszkania, a jednocześnie kipi bogatą roślinnością wychodzącą poza jego obręb, dekorując miasto dla wszystkich mieszkańców. Projekt tego balkonu zachęca do wykorzystania jaskrawych i bujnych roślin dla stworzenia intymnej przestrzeni.

Obficie obsadzony roślinnością balkon może stworzyć wyjątkowy mikroklimat, w którym będą się mogły dobrze rozwijać nawet bardziej wymagające gatunki, które może być ciężko utrzymać w otwartym ogrodzie. Aby dobrze wypełnić przestrzeń zielenią warto wykorzystać wiszące kosze i doniczki. Wówczas rośliny nie będą zabierać cennej, bo ograniczonej, powierzchni podłogi. Balkon powinien wyglądać atrakcyjnie nie tylko od środka mieszkania, ale też od zewnątrz.

Fot. Bożka Piotrowska

Zastosowanie pnących i zwisających roślin oraz pergoli pozwala w pełni wykorzystać ciasną przestrzeń, tworząc przytulny zakątek na świeżym powietrzu, w którym oświetlenie, woda i rośliny pobudzają wyobraźnię. Pergola otacza ramką widok z balkonu, malując jednocześnie obraz dla przechodniów.

Projektantka Michela Trinca zachęca każdego do eksperymentów podczas urządzania własnego balkonu. Może się okazać, że właśnie tam dobrze zadomowi się gatunek, który nie sprawdza się dotychczas w ogrodzie i nie będzie trzeba z niego rezygnować.

Rośliny z basenu Morza Śródziemnego, takie jak bugenwilla i cytryna, doskonale sprawdzają się na słonecznych i ciepłych balkonach, gdzie czują się jak w domu. Dzięki nim oraz śródziemnomorskim ziołom (szałwia, oregano, tymianek) można wprowadzić na balkon prawdziwy włoski klimat.

Drewniane, sfatygowane okiennice i ceramiczne dodatki współgrają z roślinami i wypełniają przestrzeń czarem słonecznej Italii. Metalowe, bogato zdobione pergole zamocowane na poręczach łączą się z zawieszoną centralnie podniebną donicą, a przeświecające przez nie słońce rysuje z cieni na ceglastej ścianie misterne ornamenty.

Fot. Bożka Piotrowska

La Mia Venezia

Projekt: Michela Trinca
Wykonawca: Kate Gould Gardens
Nagrody: Srebrny Medal

5 roślin z tego balkonu

• Rozchodnik Morgana (Sedum morganianum) Doniczkowy sukulent, który całe lato może spędzić na słonecznym balkonie. Wytwarza zwisające pędy o długości około 30 cm.
• Cytryna zwyczajna (Citrus × limon) Zimą najlepiej uprawiać cytryny w chłodnej szklarni lub oranżerii, a latem przenieść je na świeże powietrze. Cytryna zwyczajna jest krzyżówką dzikich gatunków, od której wywodzi się wiele współczesnych odmian.
• Bugenwilla (Bougainvillea) Jaskrawo wybarwiona bugenwilla dobrze rośnie latem w donicy na balkonie, ale zimę powinna spędzić pod dachem, w jasnym pomieszczeniu, do którego nie zagląda mróz.
• Szałwia lekarska (Salvia officinalis) ‘Purpurascens’ Ta niska krzewinka ma purpurowo zabarwione, aromatyczne liście, które można wykorzystywać w kuchni i w domowej apteczce – mają działanie antyseptyczne.
• Rozchodnikowiec (Hylotelephium) ‘Lime Zinger’ Odporny na suszę sukulent, który znosi zimowe mrozy, dlatego przez cały rok może pozostać na świeżym powietrzu. Dobrze rośnie w piaszczystym podłożu w glinianych donicach.

Tekst: Łukasz Skop, zdjęcia: Bożka Piotrowska